Projektowe biura inżynierskie

O zlecaniu do wyspecjalizowanych firm projektowania mówiło się od dawna. Wiadomo było, że postępująca obecność elektroniki w coraz to nowych zastosowaniach, aplikacjach i branżach spowoduje, że przed koniecznością projektowania nowych urządzeń staną także firmy o mniejszym doświadczeniu w zakresie konstrukcyjnym i zasobach sprzętowych.

Trudno wymagać, aby każde przedsiębiorstwo utrzymywało biuro konstrukcyjne i inwestowało w narzędzia rozwojowe, aparaturę pomiarową w sytuacji, gdy nie może zapewnić temu działowi pełnego obciążenia pracą. Koszt pracy inżyniera w Polsce rośnie, nowe inwestycje zagraniczne i krajowe filie wiodących na rynku firm elektronicznych wysysają konstruktorów powodując, że coraz trudniej znaleźć fachowca do pracy.

Problemy pogłębia emigracja, która w pewnej części dotyczy również osób o wysokich kwalifikacjach. W takiej sytuacji rosnące zapotrzebowanie na usługi projektowania elektroniki to naturalny i chyba ostatni krok w rozwoju outsourcingu w produkcji elektronicznej.

Oprócz wymienionych zjawisk sugerujących rosnącą popularność i zapotrzebowanie na projektowanie mamy też trend przeciwdziałający rozwojowi rynku. W wielu przypadkach konstrukcja urządzenia jest główną wartością intelektualną firmy, stanowi element rozwijany na przestrzeni wielu lat, który jest oczkiem w głowie właścicieli. Pozbycie się projektowania jest więc traktowane jako krok osłabiający pozycję firmy na rynku i istotnie zwiększający podatność na ataki konkurencji, która może w prostszy sposób poznać tajemnice, czy też dający możliwość skopiowania firmware z mikrokontrolera.

Andrzej Piątkowski - PI Project sp. z o.o. Jaka jest koniunktura na rynku usług projektowania elektroniki? W naszym przypadku projektami interesują się małe firmy produkcyjne lub handlowe, o własnej ustalonej specjalności z Polski, Niemiec i Danii. Dysponują one ograniczoną liczbą inżynierów i programistów, niezbędnych do realizacji podstawowych zadań firmy. Stale pojawiające się nowe trendy i technologie wymagają dogłębnej wiedzy i doświadczenia. Dlatego tworzenie własnych elektronicznych działów konstrukcyjnych jest w wielu takich przypadkach merytorycznie i finansowo nieracjonalne. Dla takich firm opracowujemy dokumentację, budujemy prototypy i serie próbne. Bardzo często zlecenie dotyczy tylko określonego modułu. W przypadku zapotrzebowania na krótkie serie, dzięki własnym możliwościom i bardzo dobrej kooperacji (np. mechanika precyzyjna), z powodzeniem zajmujemy się produkcją i dostawą. Jest to optymalny układ dla obu stron. Taka współpraca często pozwala ulokować koszty opracowania w cenie produktu, co z reguły odpowiada klientom.

W takim oraz innych podobnych przypadkach zlecania projektowania na zewnątrz firmy praktycznie nie ma lub dotyczy ono jedynie fragmentu konstrukcji. Biorąc pod uwagę charakter rynku polskiego, w którym dominują niszowe i specjalistyczne zastosowania, rozwój polskiego rynku tych usług nie jest tak szybki, jak można byłoby oczekiwać.

Nieufność i niechęć do udzielania informacji o stosowanych rozwiązaniach technicznych, wpisują się w ogólny schemat działania krajowych firm elektronicznych, zdaniem których im mniej o nich wiadomo, tym lepiej. Wiele produktów obecnych jest na rynku przez szereg lat, a ich konstrukcja stopniowo ewoluuje, jest modyfikowana w drobnych krokach, na tyle rzadko, aby konieczne było szybkie działanie, wykraczające poza możliwości nawet skromnego zespołu pracowników. To zupełnie inna sytuacja niż w produktach elektroniki konsumenckiej, które muszą być szybko zaprojektowane, opierają się na najnowszych rozwiązaniach technologicznych i często równie szybko idą w zapomnienie.

Trzy oblicza rynku

Rys. 1. Zapotrzebowanie na usługi projektowania w Polsce

Na rynku polskim projektowaniem zajmują się trzy grupy przedsiębiorstw. Pierwszą tworzą polskie oddziały zagranicznych biur projektowych, takie jak na przykład Chipidea lub Alatek z Gdańska. Firmy te ulokowane są w niedalekim sąsiedztwie wyższych uczelni technicznych i wykorzystują lokalne zasoby inżynierskie. Ich działalność wpisana jest w projekty realizowane przez firmę główną, co oznacza, że z jednej strony nie poszukują one aktywnie klientów, a z drugiej strony nie oferują usług kompleksowych.

W typowym przypadku biura te specjalizują się w dość wąsko określonej dziedzinie związanej z projektowaniem układów scalonych, na przykład interfejsów cyfrowych i nie zajmują się prototypowaniem, montażem, projektowaniem płytek drukowanych, czy też badaniem działania w świecie rzeczywistym. Prace projektowe najczęściej polegają na tworzeniu bloków IP, które dalej wchodzą w skład większej całości zamawianej przez klienta.

Drugi typ firm tworzą dystrybutorzy podzespołów elektronicznych, którzy dysponują wykwalifikowaną kadrą inżynierską zapewniającą klientom wsparcie techniczne w zakresie komponentów elektronicznych. Dla tych przedsiębiorstw usługi projektowe są jedynie rozszerzeniem działalności podstawowej, a więc nie wiążą się z inwestycjami w zasoby ludzkie.

Jednocześnie działalność ta daje szansę na pozyskanie dodatkowych klientów, zwłaszcza tych o mniejszym doświadczeniu w elektronice i tworzy wsparcie i wartość dodaną dla sprzedaży. Widać to na przykład po tym, że dystrybutorzy skupiają się na projektach wykorzystujących najlepsze komponenty spośród swojej oferty.

Praca konstrukcyjna dystrybutorów elementów z jednej strony pozwala na skorzystanie z dostępnych dla tych firm informacji technicznych, wiedzy zdobytej na szkoleniach, narzędzi deweloperskich, co niewątpliwie obniża barierę wejścia i stałe koszty projektu. Z drugiej strony trudno odpędzić wrażenie, że wąsko wyspecjalizowany dystrybutor, każdy projekt będzie chciał realizować na oferowanych przez siebie podzespołach.

Niewątpliwie coraz więcej dystrybutorów, w bardziej lub mniej sformalizowany sposób zajmuje się projektowaniem elektroniki lub mocno współpracuje z działami konstrukcyjnymi. Ich oferta w tym zakresie nie zawsze jest reklamowana, lecz bardziej ukierunkowana na zasadę, aby starać się pomóc każdemu klientowi nawet, jeśli oznacza to pomoc w projektowaniu.

Rys. 2. Branże w największym stopniu są obecnie źródłem zleceń dla biur projektowych

Ostatnia grupa firm to przedsiębiorstwa zajmujące się działalnością produkcyjną, integratorską, realizacją nietypowych projektów i zleceń oraz takie, które mają własną produkcję i projektowanie traktują jako sposób na wykorzystanie inżynierskich mocy przerobowych i dodatkowy zarobek. Ich doświadczenie oraz posiadane narzędzia deweloperskie pozwalają na realizację projektów obejmujących tę samą i szereg pokrewnych dziedzin do działalności własnej.

Dotyczy to również kontaktów biznesowych, jak na przykład kooperacji w zakresie montażu, produkcji płytek, czy przeprowadzenie badań kompatybilności i bezpieczeństwa użytkowania. Podobnie jak firmy dystrybucyjne, dla których wartością dodaną do projektowania są sprzedawane podzespoły elektroniczne, tak w tym przypadku bonusem są kontakty na rynku, doświadczenie zawodowe oraz ogólnie rozumiana orientacja w zjawiskach kształtujących oblicze branży.

Koniunktura

Omówione dwa przeciwbieżne zjawiska pozytywnie i negatywnie wpływające na rozwój rynku powodują, że w sumie oferta usług projektowania nie rozwija się tak szybko, jak wiele innych dziedzin outsourcingu. Potwierdzają to dane ankietowe zebrane od uczestników raportu. Na rysunku 1 pokazano wyniki odpowiedzi na pytanie oceniające zapotrzebowanie na usługi projektowania w Polsce.

Dość duża rozpiętość ocen w połączeniu z brakiem wyraźnego trendu wskazującego na kierunek rozwoju potwierdza wcześniejsze przypuszczenia, że jesteśmy na początku i rynek dopiero zaczyna się tworzyć. Na rysunku 2 pokazane zostały odpowiedzi pokazujące, które branże w największym stopniu są obecnie źródłem zleceń dla biur projektowych.

W czołówce tego zestawienia znajdują się telekomunikacja, automatyka i motoryzacja. Biorąc pod uwagę niebywały rozkwit systemów bezprzewodowej łączności, aplikacji śledzenia i nadzoru nad transportem bazujących na wykorzystaniu GPS i modułów GSM, jak również szybko modernizującym się przemysłem, wyniki tego zestawienia można uznać za modelowe dla naszego kraju.

Ostatni wykres pokazany na rysunku 3 przedstawia, czym dla uczestników raportu są usługi projektowania i jak oceniają ich znaczenie biznesowe. Znakomita większość firm odpowiedziała, że projektowanie jest dla nich wsparciem dla głównej części biznesu i rzadko jest to działalność, z której firma czerpie główne dochody.

Dariusz Nowakowski - Inżynier aplikacyjnym Masters Jakie projekty cieszą się obecnie zainteresowaniem rynku? Obecnie widoczny jest silny wzrost liczby projektów wykorzystujących technologie bezprzewodowe, a także sterowników dla AGD, automatyki przemysłowej, transportu. Czy klienci poszukują kompleksowych rozwiązań projektowych, czy raczej zlecają trudne fragmenty? W przeszłości klienci zlecali jedynie fragment konstrukcji. Obecnie widoczny jest trend wzrostowy w poszukiwaniu kompleksowych rozwiązań projektowych. Wiele firm, które do tej pory nie wykorzystywały elektroniki w swoich urządzeniach, zleca projekty specjalistycznym firmom zewnętrznym, które są w stanie wykonać projekt szybko, profesjonalnie. Dotyczy to zarówno serwisu jak i rozwoju aplikacji.