Inteligentne oświetlenie, czyli smart

Inteligentne oświetlenie to termin o szerokim znaczeniu, często też określane terminem "smart" w przypadku, gdy chodzi o źródła światła do pomieszczeń wewnętrznych. Koncepcja opiera się na tym, że do źródła światła dodajemy różne czujniki, obwody sterujące (jasnością, kolorem, odcieniem), aktywację ruchem człowieka, programowanie czasu działania oraz komunikację. Jednym z najczęściej spotykanych funkcjonalności tego systemu jest możliwość dostosowywania temperatury barwowej oraz jasności świecenia ręcznie lub automatyczne w zależności od pory dnia oraz zdefiniowanego profilu.

Roman Janasik właściciel PCB Technology Wiele materiałów chemicznych stosowanych przy produkcji oświetlenia LED z czasem żółknie. Czy są takie, które pozostają przezroczyste? Wszystkie powszechnie stosowane materiały zalewowe w wyniku procesu utleniania mają skłonność do żółknięcia pod wpływem działania tlenu, przy czym na poziom żółknięcia i degradację mają znaczący wpływ wysokość temperatury, czas narażenia oraz rodzaj żywicy. Pomimo że żółknięcie produktu nie ma ogólnego wpływu na właściwości izolujące, często stanowi decydujący czynnik przy wyborze odpowiedniej masy do hermetyzacji oświetlenia LED. Wybierając konkretny produkt, należy zdecydować, jaki poziom żółknięcia jest dopuszczalny dla danej dziedziny zastosowania oraz ocenić, na ile czynników środowiskowych urządzenie będzie narażone. Pozwala to już na wstępne dobranie materiału. Niemniej jednak, w dalszym kroku możliwe jest przeprowadzenie pomiarów stwierdzających, czy dany produkt spełnia nasze wymogi odnośnie do właściwości optycznych. Jeśli chodzi o kolor, ludzkie oko stanowi potężny i czuły przyrząd pomiarowy, jednak jako że może zostać "oszukane", nie zapewni nam odtwarzalnych wyników. Badania kolorymetryczne dostarczają nam bardziej rzetelnych i obiektywnych wyników pomiarów. W wyniku efektu żółknięcia "blokowane" są krótkofalowe promienie obudowanego źródła LED, a całkowite spektrum światła zmienia się na żółtawe. Oprócz tego spada moc wyjściowa światła. Takie właściwości blokujące można zobrazować poprzez pomiary transmisji masy zalewowej.

Takie możliwości zapewniają profesjonalne oprawy przemysłowe, do budynków biurowych i stanowisk pracy, a nawet żarówki ledowe do zastosowań domowych. Rozwiązania te różnią się tylko liczbą takich funkcji i komunikacją. W systemach budynkowych sterowanie lampami realizuje się za pomocą DALI (Digital Addressable Lighting Interface) i Ethernetu lub ZigBee. W tych domowych częściej spotyka się Bluetooth i Wi-Fi, umożliwiające komunikację ze smartfonem. Niestety jednym z kłopotów branży oświetleniowej pozostaje brak jednomyślności co do standardu wymiany danych, co wywołuje spore problemy z interoperacyjnością poszczególnych modułów LED. Od kilku lat trwają prace nad wprowadzeniem większej standaryzacji, ale idzie to opornie. W wielu przypadkach każda marka ma swoją aplikację i koncepcję sterowania. Kupuje się jego wizję, a nie interoperacyjność.

Ocena stopnia specjalizacji dostawców #6

 

Dla prawie połowy firm oświetlenie LED, w tym gotowe rozwiązania oświetleniowe i komponenty do budowy takich systemów, to jedna z wielu części biznesu o małym znaczeniu, co jest efektem szerokiego asortymentu, wielu obszarów aplikacyjnych i branż odbiorców. Co trzecia firma postrzega takie produkty jako ważne z ich punktu widzenia, a co piąta uważa je za rdzeń działalności. W porównaniu do innych sektorów rynku omawianych w naszych analizach stopień specjalizacji jest relatywnie duży.

Oświetlenie specjalistyczne i przemysłowe

Silna konkurencja na rynku konsumenckim powoduje, że stale rośnie znaczenie oświetlenia specjalistycznego i profesjonalnego, w którym wartość dodana dla klienta jest większa niż w obszarze konsumenckim oraz nie ma takiej konkurencji cenowej ze strony importerów produktów azjatyckich. Renomowane firmy stawiają na nowoczesne produkty, o dużej funkcjonalności, jakości, także w zakresie popularnych rozwiązań konsumenckich i nierzadko porzucają aktywność w zakresie wyrobów typowych, gdzie konkurencja ma charakter cenowy.

W tym obszarze ilościowo i asortymentowo dominują rozwiązania oświetleniowe do sklepów wielkopowierzchniowych, magazynów, hal produkcyjnych (głównie lampy highi low bay, oprawy liniowe), w dalszej kolejności są to lampy montowane w sufitach podwieszanych, systemy oświetlenia ulicznego, lampy obiektowe, wersje z certyfikatami (Atex, górniczymi, medycznymi), w obudowach odpornych na narażenia środowiskowe i podobne. Drugim obszarem specjalizacji jest atrakcyjne wzornictwo pozwalające nadać pomieszczeniom indywidualny charakter i zapewnić wysoką funkcjonalność.

Jeszcze inna droga specjalizacji to oświetlenie do zastosowań w rolnictwie, a więc wykorzystywane do uprawy roślin i hodowli zwierząt oraz UV do sterylizacji. Światło o odpowiednim widmie oraz dawce korzystnie wpływa na wzrost i poziom zawartości pożądanych substancji aktywnych w roślinach. UV pomaga z kolei w utrzymaniu dobrej kondycji plonów poprzez ograniczanie rozwoju pleśni oraz niektórych gatunków szkodników, stanowiąc alternatywę dla środków chemicznych. Do takich zastosowań pojawiły się już odpowiednie diody o specyficznej barwie światła.

LED-y z zakresów UV-B oraz UV-C wykorzystywane są również m.in. w celu dezynfekcji pożywienia, powietrza, wody oraz powierzchni. Ich zaletą jest nie tylko ich wysoka energooszczędność, ale również małe wymiary, pozwalające na miniaturyzację urządzeń, przez co wypierają lampy rtęciowe z wielu zastosowań. Także dzięki temu, że nie zawierają rtęci i wiążących się z nią problemów z recyklingiem. Drugą korzyścią jest długa żywotność. Lampy rtęciowe mają ją na poziomie ok. 8 tys. godzin, lampa LED UV może osiągnąć nawet 10-krotnie więcej, nie wymagają nagrzewania, co zwiększa wydajność procesu sterylizacji i umożliwia błyskawiczne uruchomienie systemów dezynfekujących.

Najważniejsze cechy oświetlenia LED brane pod uwagę przy kupnie #7

 

Rynek oświetlenia ledowego z pewnością można uznać za dojrzały, gdyż podstawą decyzji klientów są cechy takie, jak jakość i niezawodność oraz parametry techniczne, funkcjonalność i podobne. Niska cena jest dopiero na czwartej pozycji od góry, co przekonuje, że rynek dzisiaj wygląda zupełnie inaczej niż pięć lat temu. Wówczas znaczenie ceny było znacznie bardziej zarysowane. Krótki termin dostawy to oczywiście znak obecnych czasów. Proporcje pól na wykresie przekonują ponadto, że w praktyce liczy się dobry stosunek możliwości do ceny, a więc otrzymywana wartość produktu w odniesieniu do wydatku.