Blockchain - potencjał poza kryptowalutami

Blockchain jest często utożsamiany z bitcoinem, pierwszą i najbardziej znaną kryptowalutą, ponieważ obsługa transakcji za jej pośrednictwem była pierwszą i wciąż pozostaje jego dominującą aplikacją. Od czasu wprowadzenia bitcoina powstały jednak tysiące innych kryptowalut opartych na blockchainie. Ogromna popularność walut wirtualnych sprawiła, że o tytułowej technologii zrobiło się głośno. Uwagę na nią zwracają również jej unikalne cechy.

Czym jest blockchain?

Blockchain to architektura przechowywania informacji oparta na rozproszonych bazach danych współdzielonych przez wielu użytkowników, które w przypadku kryptowalut są wykorzystywane jako rejestr transakcji. Wyróżnia ją to, że z samej swojej specyfiki gwarantuje wiarygodność oraz bezpieczeństwo danych bez konieczności uciekania się do zaufanych rozwiązań od strony trzeciej, jak na przykład certyfikaty uwierzytelniające.

Blockchain od „zwykłych” baz danych odróżnia struktura danych. W tych drugich przechowuje się je w tabelach, natomiast w blockchainie wykorzystuje się łańcuchy połączonych ze sobą bloków, w których zapisywane są dane, na przykład o transakcjach zarejestrowanych w systemie księgowym.

Bloki mają określoną pojemność pamięci – po jej zapełnieniu blok jest zamykany i dodawany do łańcucha, za blokiem wcześniejszym. Dzięki sygnaturom czasowym bloki w blockchainie są ustawione w porządku chronologicznym. Jeśli nadejdą nowe informacje, nie ma możliwości nadpisania istniejącego bloku – w zamian tworzy się nowy. Zapisane dane są w związku z tym niemodyfikowalne. Poza tym blockchain zapewnia wiarygodność i bezpieczeństwo danych na kilka sposobów.

Unikatowość blockchainu

Kluczową cechą tytułowej architektury jest decentralizacja. Oznacza to, że żadne informacje nie są przechowywane centralnie, a w zamian łańcuch bloków jest kopiowany i rozpowszechniany wśród użytkowników. Ich kopie za każdym razem, gdy dodawany jest nowy blok, zostają zaktualizowane.

Takie podejście zapewnia nadmiarowość, a ponadto jest dzięki temu nieporównywalnie trudniej manipulować zapisami w porównaniu do modyfikacji danych przechowywanych w centralnej bazie, osoba atakująca bowiem co najwyżej jest w stanie naruszyć lokalną kopię danych.

Oprócz tego kolejne bloki w łańcuchu są ze sobą powiązane, ponieważ w każdym z nich zapisane są, poza informacjami o na przykład transakcjach w kryptowalucie, unikalne dane jak: hash, hash bloku poprzedniego i wspomniany wcześniej znacznik czasu. Hash obliczany jest dla zawartości bloku. Dlatego, jeżeli ta zostanie w jakikolwiek sposób zmodyfikowana, zmieni się również przypisany jej skrót. Jeśli niezgodność wystąpi w lokalnej kopii bazy danych zmienionej w nieuprawniony sposób, zostanie to od razu przy kolejnej aktualizacji wykryte przez innych użytkowników.

Aby ingerencja taka mogła pozostać niezauważona, nie wystarczy zatem zmiana w jednym bloku – haker musiałby jednocześnie zmienić co najmniej połowę kopii łańcucha bloków. Operacja taka byłaby jednak bardzo zasobochłonna, ponieważ modyfikacja dużej liczby sygnatur czasu oraz hashów wymagałaby ogromnej mocy obliczeniowej. Nie ma też gwarancji, że w reakcji na podejrzane modyfikacje blockchain nie zostałby rozgałęziony, przez co osoba atakująca kontrolowałaby w praktyce tylko jego bezwartościową już część.

Blockchain poza kryptowalutami

Podobnie jak przed laty Internet, tak obecnie blockchain jest narzędziem, którego zastosowań na początku drogi jego rozwoju nie sposób przewidzieć. Na razie nie wiadomo także, jak długo potrwa – być może nawet dekadę albo dłużej, nim technologia ta ujawni swój cały potencjał. Nie ulega jednak wątpliwości, że lista jej ewentualnych aplikacji się wydłuża. Dalej przedstawiamy ich przykłady.

Największe możliwości blockchain ma w dziedzinie zarządzania łańcuchem dostaw. Przede wszystkim może zapewnić większą przejrzystość. To ważne, ponieważ w dobie globalizacji każdy produkt, w tym jego poszczególne podzespoły, przechodzą długą drogę od producenta do klienta, co utrudnia śledzenie ich przepływu. To może być łatwiejsze dzięki blockchainowi, szczególnie w połączeniu ze znacznikami RFID i IoT od strony sprzętowej, w oparciu o tytułową architekturę można bowiem stworzyć wspólną bazę danych komponentów i produktów, do wykonania których ich użyto, z regułami określającymi, do jakich danych i w jaki sposób mogą uzyskać do nich wgląd różni uczestnicy łańcucha dostaw. Transparentność ułatwia wykrywanie podróbek, jak też dokładniejsze określenie śladu środowiskowego wyrobu.

Blockchain pozwala także stworzyć odporny na manipulacje rejestr transakcji. Umożliwia poza tym przedsiębiorcom bezpieczną współpracę z partnerami biznesowymi w chronionym środowisku, w którym udostępniane są jedynie zweryfikowane dane, równocześnie pozwalając kontrahentom zachować kontrolę nad własnymi poufnymi informacjami. Kolejnym zastosowaniem są tzw. inteligentne umowy, które są automatycznie zawierane i opłacane, gdy ich z góry określone warunki zostaną spełnione. Zmniejsza to koszty administracyjne, a dzięki wyeliminowaniu pośredników skraca czas i zmniejsza koszty transakcji.

Podsumowanie

Technologia blockchain do tej pory praktyczne zastosowanie znalazła jedynie w dziedzinie kryptowalut, natomiast w innych aplikacjach, pomimo że sprawdzano jej potencjał w tym zakresie, głównie z powodu kosztów, niepewności dotyczących zwrotu z inwestycji oraz trudności technicznych, pozostawała w sferze rozważań teoretycznych. To się jednak w przyszłości pewnie zmieni, na co bez wątpienia będzie miała wpływ rosnąca dostępność i popularność usługi BaaS (Blockchain-as-a-service), w przypadku której infrastruktura pozwalająca na tworzenie, przechowywanie oraz uruchamianie aplikacji blockchain jest udostępniana w chmurze. Ponieważ dzięki niej wykorzystanie technologii blockchain do własnych potrzeb będzie prostsze oraz tańsze, można się wkrótce spodziewać boomu na jej zastosowania w zakresie rozwiązywania problemów biznesowych. Te z czasem być może staną się nawet, zamiast kryptowalut, jej podstawową aplikacją.

Monika Jaworowska