Znakowanie i oznaczanie – metodą na ochronę marki i produktu

Identyfikacja produktów to proces, który w istotnej części chroni przed podróbkami lub korzystaniem z nieautoryzowanych kanałów sprzedaży i serwisu. Jest to coraz większy problem, nie tylko świata elektroniki konsumenckiej i tych, którzy produkują w krajach azjatyckich. Oznaczenie unikalnym identyfikatorem naniesionym za pomocą systemu laserowego każdej sztuki urządzenia może nie wydaje się zabezpieczeniem utrudniającym życie, ale jest w stanie zdjąć odpowiedzialność gwarancyjną z producenta za obsługę podrobionego produktu. W ten sposób wytwórca może też kontrolować łańcuch obsługi posprzedażnej, proces zaopatrzenia w części zamienne i podobne aspekty związane z obsługą klienta. Dla pewnych produktów, takich jak materiały eksploatacyjne, ochrona przez kopiowaniem staje się nierzadko być albo nie być w biznesie.

Wybór urządzenia, a więc także pośrednio metody nanoszenia informacji na wyroby to z pewnością wielowymiarowy problem, w którego rozwiązaniu trzeba uwzględnić koszt inwestycji i późniejszej eksploatacji, spełnić wymagania co do jakości oznaczeń, ich wielkości, a więc pośrednio ilości niezbędnych informacji, jakie konieczne są do umieszczenia, a także szybkości działania urządzenia oraz tego jakiej obsługi ze strony pracowników wymaga jego działanie. W dalszej kolejności rozważyć trzeba trwałość oznaczeń w czasie i na ich odporność, niepodatność na manipulację, a nawet to czy przygotowanie do pracy, połączenie w system z wykorzystywaną w firmie infrastrukturą informatyczną będzie możliwe i łatwe w przeprowadzeniu. Poza wymienionymi czynnikami jest jeszcze wiele innych mniej lub bardziej ważnych kryteriów, które jednak mogą znacząco wpłynąć na to, czy znakowanie będzie łatwe i bezproblemowe, czy też dla pracowników stanie się udręką.

Duże skomplikowanie, wiele szczegółów i niuansów technicznych oraz to, że na rynku jest wiele typów takich urządzeń różniących się klasą, a więc wydajnością, przeznaczeniem, możliwościami technicznymi, stopniem zaawansowania i podobnymi parametrami, powodują, że niewiele osób na rynku ma przekrojową wiedzę na temat takich zagadnień, czyli taką, która wykracza poza ogólne rozeznanie bez wnikania w szczegóły. Taka sytuacja zmusza dostawców do przekazywania wiedzy klientom poprzez spełnianie często funkcji konsultantów technicznych oraz ekspertów oceniających koncepcje i pomysły klientów, ale także jest sporą przeszkodą w rozwoju rynku hamującą wzrosty sprzedaży. Niestety inżynierowie zaliczają się do takiej grupy zawodowej, która w działaniach jest często bardzo ostrożna. Specjaliści unikają rozwiązań, które w ich rozumieniu stanową potencjalne źródło problemów, takich, co do których nie są całkowicie przekonani lub nie są w stanie wskazać przykładów, że inne (najlepiej konkurencyjne) firmy korzystają z takich rozwiązań.

W wielu firmach urządzeń kadra inżynieryjna jest naturalnie włączona w proces podejmowania decyzji i oceny na temat tego co wybrać. Nierzadko ich zadaniem jest też prowadzenie rozmów z dostawcami i opiniowanie dla zarządu ofert. To zrozumiałe, gdyż wynika to z posiadanych kompetencji i doświadczenia. Ale jednocześnie zły wybór oznacza obarczenie inżynierów odpowiedzialnością, przez co niestety ostrożność w działaniach się zwiększa.

W biznesie nikt nie chce być testerem nowych technologii i mniej typowych rozwiązań, bo niestety ryzyko trafienia na nieperspektywiczną technologię istnieje i musi być kalkulowane. Historia techniki uczy, że wiele niezłych od strony technicznej rozwiązań i standardów trafiło na śmietnik, bo nie osiągnęły one wystarczającej skali penetracji rynku, ich twórcy nie przekonali do ich zalet klientów, zostali kupieni przez silniejszego gracza lub nawet zbankrutowali. Z takich przyczyn akceptacja nowości wymaga czasu, zaufania do dostawcy oraz orientacji w technologii. Dla najnowszych rozwiązań urządzeń laserowych ważna jest też cena. Znakowarki laserowe przeznaczone do zastosowań w produkcji kosztują mniej więcej tyle, ile każde duże urządzenie procesowe, a więc kilkadziesiąt tysięcy euro.

Najważniejsze trendy pozytywne dla rozwoju rynku znakowania i oznaczania

 

Najbardziej istotny czynnik sprzyjający rozwojowi rynku znakowania i oznaczania to widoczny w branży trend poprawy jakości procesów, w tym także rosnące zaawansowanie techniczne produktów. Duże znaczenie pozycji drugiej i trzeciej to znak, że w warunkach krajowych serie produkcyjne są raczej krótkie, urządzenia złożone, a także nierzadko tworzone na zamówienie na podstawie indywidualnej specyfikacji. Oba te czynniki, znajdujące się na szczycie wykresu to sygnał, że znakowanie staje się dzisiaj niezbędne do panowania nad asortymentem przez producenta, a dla użytkownika stanowi coraz bardziej użyteczną informację. Unikalny numer produktu, tabliczka znamionowa z pełną specyfikacją, data produkcji, kod serwisowy, głęboki link do strony z instrukcją i plikami pomocy technicznej, hasło do ustawień konfiguracyjnych – to przykłady informacji, które coraz częściej pojawiają się na obudowach urządzeń i potwierdzają, że identyfikacja staje się niezbędną częścią procesów wytwórczych.

DRUKOWANIE

Mówiąc o sprzęcie do drukowania i etykietowania, trzeba pamiętać, że pod tymi nazwami kryje się wiele produktów o różnym przeznaczeniu, klasie i możliwościach. Największe zróżnicowanie widać w drukarkach, które można kupić w postaci samego mechanizmu do wbudowania do wnętrza projektowanej aplikacji oraz w obudowie (małej przenośnej i dużej stacjonarnej), z mniej lub bardziej rozbudowanym kontrolerem, interfejsami, także bezprzewodowymi, czujnikami oraz całym zestawem akcesoriów, jak skaner. Dalszy podział wynika z technologii druku: najpopularniejsza termiczna wymaga specjalnego papieru, który się zaczernia w podwyższonej temperaturze oraz igłowe, atramentowe, termotransferowe, a nawet laserowe. Technologia determinuje większość właściwości tych urządzeń, głównie ceny, typ i szerokość nośnika, trwałość wydruku i mechanizmu, a także szybkość wydruku. Patrząc na rynek z perspektywy widzimy, że najpopularniejsze są rozwiązania bazujące na metodzie termicznej, bo takie drukarki pracują szybko, cicho, zapewniają dobrą rozdzielczość i są niedrogie.

Nowe drukarki i etykieciarki wchodzące na rynek wyróżniają się coraz większą rozdzielczością pracy, pozwalającą na wykonywanie mniejszych oraz czytelniejszych oznaczeń. Ma to znaczenie w przypadku kodów kreskowych odczytywanych automatycznie, bo poprawia pewność i szybkość odczytu. Dotyczy to wszystkich technologii drukowania, także atramentowych.

Mimo że standardem jest druk czarno- biały, jako nowość proponowane są też drukarki kolorowe. Naturalnie są one droższe i kosztowniejsze w użyciu, ale w ograniczonych niszach rynku mogą być użyteczne. Ale z reguły estetykę zapewnia się, wykorzystując kolorowy materiał podłożowy, na którym drukuje się na czarno. Wiele modeli pozwala na tworzenie wydruków na materiałach innych niż papier, głównie na tworzywach sztucznych (np. na kartach plastikowych) oraz na nierównych kształtach. Drukarki różnią się też funkcjonalnością kontrolera, który ma duży wpływ na możliwość integracji drukarki w danej aplikacji. Najnowsze rozwiązania mają rozbudowaną opcję komunikacji bezprzewodowej, współpracują ze smartfonami, a ich oprogramowanie pozwala na stworzenie i zapamiętanie w pamięci całego wzoru etykiety, który potem drukarka może wydrukować po otrzymaniu kodu z bazy danych, np. numeru seryjnego. Niezależnie od sposobu klasyfikacji drukarki w większości przypadków wiele modeli może być uzupełnionych o dodatkowe wyposażenie, jak odklejacz etykiet, zwijak, obcinacz i inne.

ZNAKOWANIE

Znakowarki różnią się typem obsługiwanego materiału, rozdzielczością i wielkością pola roboczego. W porównaniu do drukarek etykiet jest to sprzęt znacznie droższy, jeśli chodzi o koszty inwestycyjne, ale równocześnie niewymagający stałego ponoszenia wydatków na materiały. Bazują na różnych technologiach, np. mikroudarowej, ink-jet (atramentowej), mechanicznej (grawerskiej) oraz laserowej. Technologie te wybierane są pod kątem materiału, na który oznaczenie ma być naniesione w tym jego twardości, wymaganej trwałości oznaczenia, wielkości nadruku, wydajności procesu, rozdzielczości i podobnych czynników. Jest ich dość dużo, przez co wybór danej technologii musi zostać gruntownie przemyślany.

Podobnie duża rozpiętość cech dotyczy wykonania znakowarek, które mogą być dużymi urządzeniami przeznaczonymi do integracji z linią produkcyjną i infrastrukturą IT przedsiębiorstwa, a więc sprzętem o dużej wydajności i działającym automatycznie. Drugą kategorię tworzą urządzenia o wielkości pozwalającej na postawienie ich na biurku, często półautomatyczne lub wymagające obsługi ręcznej. Jest też sprzęt przenośny umożliwiający nanoszenie oznaczeń na duże elementy.

Z racji specyfiki rozwiązań stosowanych w elektronice, a więc tego, że nadruki są zwykle małej wielkości w tym obszarze wykorzystywane są głównie znakowarki laserowe lub identyfikację zapewniają etykiety.

Potencjał rynkowy grup produktów związanych z identyfikacją produktów

 

Pytani w ankietach specjaliści wyraźnie wskazali na wysoki potencjał znakowarek laserowych w zakresie identyfikacji produktów z obszaru elektroniki przemysłowej i rozwiązań specjalistycznych. Rozwiązania laserowe zapewniają wysoką rozdzielczość oznaczeń, trwałość i niski koszt eksploatacji, a także to, że nie wymagają dodatkowej pracy ręcznej związanej z naklejaniem etykiet. W produkcji elektroniki liczy się też to, że tworzone przez taki sprzęt oznaczenia są odporne na mycie, a znakowarkę można zintegrować w całość z linią produkcyjną. Znakowanie laserowe dla elektroników zapewnia też dużą rozdzielczość, a więc pozwala na nanoszenie małych oznaczeń.

LASERY W ZNAKOWANIU

Systemy laserowe znakowaniu zapewniają prostotę, trwałość i precyzję zapewniającą możliwość osiągnięcia wysokiej rozdzielczości. Wysoką moc emisji zapewnia połączenie emitera diodowego z rezonatorem światłowodowym (tzw. laser światłowodowy lub włóknowy). Lasery takie są znakomitym źródłem promieniowania pracującym impulsowo i mają małe wymiary, co ułatwia tworzenie sprzętu o niewielkich wymiarach, np. do postawienia na stanowisku roboczym.

Lasery światłowodowe zapewniają przy pracy impulsowej dużą moc, a więc także szybkość i wydajność nanoszenia oznaczeń. Zdobywają rynek, bo zapewniają dobrą jakość i trwałość oraz nie potrzebują kupowania materiałów eksploatacyjnych. Jedyną barierą z jaką urządzenia te muszą się zmierzyć, to dość wysoka cena, wymagająca od producenta działania w odpowiednio dużej skali, aby kupno się opłaciło.

BARDZO SZEROKI ASORTYMENT MATERIAŁÓW

Poza urządzeniami ważną część rynku tworzą materiały eksploatacyjne niezbędne dla drukarek, takie jak papier w rolkach, etykiety samoprzylepne, tusze, taśmy barwiące. Są one sprzedawane przez wiele firm handlowych, a dodatkowo wielu producentów przyjmuje w biznesie strategię dostarczania tanich urządzeń, nierzadko bez zysku i odbijania sobie marży w wysokich cenach materiałów. Swobodę wyboru użytkownika ogranicza się za pomocą metod technicznych, czego przykładem może być chip zliczająco- -autoryzujący, wysokimi parametrami technicznymi materiałów takich jak tusze, których nie da się łatwo zastąpić zamiennikami lub poprzez umowy handlowe.

Asortyment etykiet przeznaczonych do znakowania produktów jest ogromny. Różnią się one wielkością, kształtem i kolorem, rodzajem materiału (a więc i odpornością na narażenia). Są też wersje specjalizowane pod kątem oznaczania kabli, rozdzielnic elektrycznych, a więc miejsc instalacji oraz o określonej funkcjonalności, np. odporne na manipulację.

Główne cechy techniczne produktów do znakowania i oznaczania

 

W zakresie znakowania i etykietowania liczy się to, aby proces ten był możliwie najmniej uciążliwą operacją w produkcji i nie angażował wiele wysiłku ze strony pracowników. Wymagania w zakresie zdolności urządzeń do integracji z infrastrukturą IT wynikają z tego, że ważnym wymogiem jest to, aby móc w sposób automatyczny nanosić niepowtarzalne informacje, inne dla każdej wytwarzanej sztuki, w oparciu o bazę danych o produktach. Takie powiązanie jest też częścią systemów traceability, podstawą usług serwisowych, walki z fałszerstwami oraz szeroko rozumianą odpowiedzialnością biznesową za produkty wprowadzane na rynek.

DOSTAWCY URZĄDZEŃ I MATERIAŁÓW

Na skutek znaczącego rozproszenia rynku oraz tego, że tematyka identyfikacji produktów dotyczy wielu rozłącznych branż, liczba firm, które mają w ofertach omawiane urządzenia, jest duża. Często są to przedsiębiorstwa niekonkurujące ze sobą, gdyż ich aktywność skupia się na konkretnych i wąskich branżach. Dla dystrybutorów aktywność rynkową definiuje najczęściej powiązanie z reprezentowanym producentem. Drukowanie i znakowanie często są powiązane w jakimś stopniu z resztą biznesu i raczej nie stanowi całkiem oderwanego od reszty pionu, raczej jest przedłużeniem kompetencji i wiedzy w firmie w tym kierunku, efektem powiązania umową dystrybucyjną z dużym producentem takich urządzeń. Większość dostawców urządzeń do znakowania i oznaczania sprzedaje też materiały eksploatacyjne, a także sprzęt pomocniczy jak skanery kodów kreskowych. Gdy zaangażowanie firmy w tytułowej tematyce jest duże, oprócz oferty handlowej pojawiają się usługi integratorskie w zakresie dostarczania sprzętu, rozwiązań i oznakowania, a czasem też usługi wynajmu.

Drukarki, urządzenia do znakowania i etykietowania oraz materiały sprzedaje też część dostawców katalogowych, a dokładniej firmy o ofercie ukierunkowanej na utrzymanie ruchu, automatykę albo aplikacje z pogranicza branż profesjonalnych i konsumenckich. Firmy te sprzedają z reguły prostszy sprzęt, w tym urządzenia mobilne.