Rejestratory

Rejestratory to duża i bardzo dynamicznie rozwijająca się grupa aparatury pomiarowej, która, jeśli chodzi o zastosowania łączy wiele dziedzin techniki, takich jak elektronika, energetyka, automatyka i telekomunikacja. Szeroki zakres zastosowań rejestratorów w połączeniu z dużą liczbą dostępnych wykonań, typów i wersji powoduje, że na rynku istnieje wiele firm, które wyspecjalizowały się w tej tematyce.

Rejestratory są też przykładem wyrobów, które są produkowane przez kilka firm krajowych (np. Lumel, Tronia i kilka innych), co biorąc pod uwagę importowy charakter polskiego rynku aparatury pomiarowej, warte jest odnotowania.

Współczesny rejestrator jest urządzeniem w pełni cyfrowym, w którym zapis informacji o zmierzonym sygnale odbywa się w różnych rodzajach pamięci komputerowej (paperless). Urządzenie takie zawiera układ kondycjonowania i akwizycji sygnału, układ sterujący z wyświetlaczem, pojemną pamięć nieulotną i interfejs komunikacyjny. Akwizycja danych prowadzona jest w kilku- a czasem nawet kilkudziesięciu kanałach jednocześnie pozwalających na obsługę sygnałów analogowych lub cyfrowych generowanych przez impulsatory, tachometry itp.

W wersji podstawowej rejestratory zawsze zapisują wartości napięcia. Przyrządy te umożliwiają zapis amplitudy sygnału w czasie lub w funkcji innego argumentu dostarczanego do rejestratora w postaci oddzielnego sygnału napięciowego (XY), wiele innych wersji zawiera układy kondycjonujące i pozwala na bezpośrednią współpracę z czujnikami temperatury, ciśnienia wilgotności, co upraszcza konstruowanie wielu systemów monitoringu i kontroli, zwłaszcza wykorzystywanych w przemyśle przetwórczym.

Istnieją też wersje ukierunkowane na automatykę współpracujące z pętlą prądową. Rejestratory cyfrowe występują także w miniaturowej odmianie nazywanej data-logger – są to w istocie miniaturowe komputery z czujnikiem, obwodem kondycjonowania sygnału i łączem komunikacyjnym do PC. Dzięki zasilaniu z baterii może on zostać przymocowany do obiektu i z zaprogramowaną częstością wykonywać pomiary, gromadząc wyniki w pamięci.

Mimo znakomitych parametrów, ogromnej uniwersalności działania i wygody, jaką charakteryzują się rejestratory cyfrowe, nadal w wielu zastosowaniach korzysta się z rejestracji na papierowej wstędze. Dotyczy to głownie zastosowań, w których papierowa wstęga jest dowodem do rozliczeń finansowych lub też urzędowym dokumentem.

Najnowsze konstrukcje rejestratorów cyfrowych zapewniają możliwość rejestracji ogromnej ilości danych, w wielu kanałach i z różnym tempem. Jako pamięć masową wykorzystują one karty pamięci Flash. Oprócz rejestracji ciągłej możliwe jest wyzwalanie rejestracji różnymi zdarzeniami, dokonywanie analizy matematycznej i statystycznej oraz generowanie alarmów przy zaprogramowanych wielkościach sygnałów.

Ważna jest również część komunikacyjna urządzenia zapewniająca dostęp do nastaw przyrządu, np. za pomocą wyświetlacza z ekranem dotykowym, wymianę danych z nadrzędnym komputerem w celu obróbki i archiwizacji danych za pomocą różnych typów interfejsów komunikacyjnych, a tym łącza USB i sieci Ethernet oraz możliwość zdalnego sterowania, konfigurowania i odbierania wyników pomiarów. Ta ostatnia możliwość jest wykorzystywana zwykle w przemyśle, a najpopularniejsza metoda podglądania stanu rejestratora bazuje na przeglądarce internetowej.

Generatory

Raport obejmuje również generatory funkcyjne i arbitralne, które stanowią grupę urządzeń wykorzystywanych głównie w laboratoriach, działach konstrukcyjnych i przemyśle. Stanowią one źródło sygnałów testowych, umożliwiają sprawdzanie działania i regulację urządzeń.
Oprócz przebiegu sinusoidalnego typowy generator funkcyjny daje możliwość uzyskania kilku innych przebiegów (trójkąt, prostokąt) w zakresie częstotliwości do kilku- a niekiedy kilkunastu megaherców, o regulowanej amplitudzie sygnału zmiennego i składowej stałej.

Proste generatory analogowe wyposażone są w częstościomierz, wersje bardziej złożone wykorzystują syntezer częstotliwości, co pozwala na programowanie i zapewnia znacznie lepsza stabilność generowanego sygnału. Kolejny krok konstrukcyjny polega na dodaniu do generatora mikroprocesora i wykorzystanie do generacji sygnału przetwornika C/A.

Zmiana ta umożliwia generację przebiegów o wielu innych kształtach np. grup impulsów i dlatego najnowsze konstrukcje generatorów funkcyjnych przenikają się pod względem oferowanych funkcji z generatorami arbitralnymi. Generatory arbitralne pozwalają na generację sygnałów o dowolnym zaprogramowanym kształcie, do czego wykorzystuje się specjalny program decydujący o użyteczności generatora arbitralnego i określający jego możliwości. Mimo dużych zmian technologicznych w generatorach arbitralnych, są one nadal dość drogie, co wynika z mniejszego rynku.

Uczestnicy raportu

Jak już wspomniano wcześniej polski rynek dostawców aparatury pomiarowej jest stabilny, a wiele firm dystrybucyjnych legitymuje się minimum kilkuletnim okresem działalności, a w wielu wypadkach nawet kilkunastoletnim.

Firmy te takie jak m.in. AM Technologies, Biall, Elsinco, Labimed, Meratronik, National Instruments, Radiotechnika Marketing, Rhode&Schwarz i Tespol, tworzą grupę dostawców o uznanej renomie i o dobrych relacjach z klientami.

Dlatego zmiany na liście firm, które przysłały wypełnione ankiety są niewielkie. Przybyło firm, które oferują aparaturę specjalistyczną, ukierunkowaną na pomiary kompatybilności elektromagnetycznej lub też sygnału w sieciach kablowych. W stosunku do wcześniejszych raportów poświęconych przyrządom pomiarowym więcej jest firm, które oferują rejestratory, zwłaszcza w rozbudowanych wersjach dla przemysłu. Wśród nich uwagę warto zwrócić na firmę Egmont, która specjalizuje się w aparaturze pomiarowej wykonanej w postaci kart. W ofercie znajdują się karty oscyloskopowe do 2,5Gs/s, wykonania na PCI, CompactPCI/PXI, VXI, USB, karty z wbudowanymi procesorami DSP, karty szybkich generatorów arbitralnych i cyfrowych, karty analizatorów sygnałów w.cz.

Firma Introl oferuje szeroki wybór rejestratorów papierowych, wideograficznych, cyfrowych oraz przenośnych o małych rozmiarach zasilanych bateryjnie. Zajmuje się również tworzeniem systemów rejestracji i wizualizacji opartych o komputer PC do monitorowania warunków transportu i przechowywania żywności i towarów.

Produkty o podobnym przeznaczeniu oferuje też producent rejestratorów - firma Lumel. Wyroby zielonogórskiego producenta obejmują szeroką grupę urządzeń zawierających od 1 do 12 kanałów pomiarowych, z zapisem na taśmie papierowej i wersje cyfrowe obsługujące karty Compact Flah z dotykowym ekranem LCD. Rejestratory produkcji Lumelu obsługują kilka typów interfejsów komunikacyjnych, w tym Ethernet, Modbus i RS485, a najnowsze modele mają wbudowany serwer HTTP, co pozwala na zarządzanie ich pracą przez Internet.

W rejestratorach specjalizuje się także firma Mera, która oferuje modele autonomiczne zasilane z wewnętrznej baterii do rejestracji temperatury, wilgotności, światła, głębokości zanurzenia, czasu pracy silników, liczby impulsów, zawartości CO i CO2, prądów, mocy i napięcia. Mera oferuje również komputerowe systemy rejestracji temperatury i wilgotności i rejestratory parametrów pogodowych.

Drugim producentem analizatorów w raporcie jest firma Tronia specjalizująca się w rejestratorach zakłóceń sieciowych przeznaczonych do elektrowni, rozdzielni energetycznych i w dużych zakładach przemysłowych. Produkty te pozwalają ocenić pracę automatyki zabezpieczeń, wskazać przeciążenia i uszkodzone elementy instalacji energetycznej.

Specjalistyczne urządzenia pomiarowe do analizy i monitoringu sieci bezprzewodowych (WLAN) produkcji AirMagnet i FlukeNetworks oferuje firma Passus. Podobną specjalizację wybrała firma SoHo ART, która sprzedaje analizatory widma dla telewizji kablowej.

Ankiety i tabele

Ogromny asortyment dostępnej na rynku aparatury pomiarowej powoduje, że uzyskanie czytelnego zestawienia porównawczego dla wszystkich modeli w formie tabeli napotyka na trudności. Dlatego tym razem prezentacje ofert poszczególnych firm bazują na parametrach konkretnego przyrządu takiego, który niekoniecznie ma najlepsze parametry techniczne, ale zdaniem firmy jest najbardziej interesujący dla klienta.

Oprócz symbolu producenta i typu miernika podajemy również cenę, co w przypadku aparatury laboratoryjnej ma duże znaczenie. Szeroko określona tematyka raportu powoduje, że tabela 1 podzielona została aż na 4 części, a zestawienie obejmuje 25 firm, z których większość to autoryzowani dystrybutorzy.

Robert Magdziak