Sterowanie oświetleniem – fanaberia czy konieczność?

Światło wtedy, kiedy go potrzebujesz – czujniki ruchu

Taki sposób sterowania oświetleniem i oszczędzania energii przychodzi na myśl jako pierwszy. Źródła światła zostają włączone, kiedy przebywamy w danym pomieszczeniu i wyłączają się, chwilę po tym, kiedy je opuszczamy. Aby dobrze dobrać czujnik ruchu musimy wziąć pod uwagę miejsce, w którym będzie zainstalowany, wielkość obszaru detekcji oraz częstość załączania się. Bardzo ważnym czynnikiem branym pod uwagę rozpatrując zakup czujnika ruchu jest to, w jaki sposób ma pracować. Czy czujnik ma wykrywać jedynie ruch, czy obecność człowieka. Jest to bardzo istotne podczas montażu w takich pomieszczeniach jak biura lub toalety.

 

Rys. 1. Czujnik ruchu i obecności

Najpopularniejszym sposobem detekcji jest technologia PIR (Passive Infra Red), w której sensor reaguje na zmiany promieniowania podczerwonego na określonym obszarze. Czujniki wykorzystujące tę technologię potrafią bardzo precyzyjnie wykryć nawet najmniejszy ruch obiektów o temperaturze innej niż temperatura otoczenia – dlatego nazywane są czujnikami ruchu i obecności. Dobierając czujnik obecności musimy uwzględnić obszar pracy. Na ilustracji zobrazowano pole działania czujnika ruchu i obecności. W centralnym obszarze działania wykrywa on obecność i reaguje na najmniejsze ruchy, natomiast w zewnętrznym jest on wyłącznie czujnikiem ruchu (rys. 1).

Czujniki ruchu i obecności użytkownik może dostosować do potrzeb danej aplikacji. Za pomocą pokręteł umieszczonych na obudowie (lub w bardziej zaawansowanych wersjach przez Bluetooth) możemy ustawić takie parametry jak: czas zadziałania (liczony od ostatniej detekcji ruchu), regulacja czułości (pozwala zapobiegać niechcianym załączeniom czujnika), próg czułości świetlnej (bada oświetlenie zewnętrzne i przy określonym poziomie jego natężenia uruchamia styk wewnętrznego przekaźnika). Warto wspomnieć, że Finder opatentował tzw. zwrotną kompensację oświetlenia, która mierzy natężenie światła naturalnego nawet w momencie włączonego oświetlenia wewnątrz pomieszczenia i chroni przed nieprzyjemnym włączaniem i wyłączaniem oświetlenia, gdy czujnik jest oświetlany przez źródło światła. Pozwala to na włączenie światła tylko w momencie, kiedy jest to wymagane i nie pojawia się tak zwana histereza uruchomienia oświetlenia, która generuje niepotrzebne straty energii.

Światło takie, jakiego potrzebujesz – ściemniacze

Sterowanie oświetleniem to nie tylko działanie załącz – wyłącz, ale również dostosowywanie jego natężenia w zależności od wykonywanej czynności. Jeśli wyposażymy domowe lampy w żarówki ściemnialne (należy zwrócić uwagę na odpowiednie oznaczenie) pozostaje nam tylko wybór odpowiedniego urządzenia ściemniającego.

Ściemniacz należy dostosować przede wszystkim do rodzaju źródła światła. W inny sposób ściemnia się paski LED, które są zasilane napięciem 12 lub 24 V, a zupełnie inaczej lampy LED zasilane napięciem sieciowym 230 V_AC. Ściemnianie pasków LED odbywa się za pomocą PWM. Moc jest regulowana za pomocą czasu włączenia w stosunku do czasu trwania impulsu. Im dłuższy cykl pracy tym większa moc zostanie przekazana do odbiornika. Zupełnie inaczej odbywa się to w przypadku ściemniania lamp zasilanych prądem przemiennym 230V – tu stosuje się tak zwane wycinanie fazy. Dobre dostosowanie ściemniacza do pracy w danej aplikacji zapobiega uszkodzeniu źródła światła.

Kiedy wiemy już, co będziemy ściemniać, należy wybrać urządzenie do regulacji natężenia oświetlenia. W ofercie Finder znajduje się kilka ciekawych rozwiązań. W zależności od instalacji, do której musimy się dostosować, wybieramy odpowiednią liczbę ściemniaczy w typie "master" i "slave" (jeden master może obsłużyć do 32 slave). Obecnie jednak najczęściej wybieranymi przez klientów rozwiązaniami są systemy z protokołem KNX lub elementy serii Yesly, które można połączyć z całym systemem smart home. Jest to jeden z najłatwiejszych i najbardziej komfortowych z punktu widzenia użytkownika sposobów sterowania natężeniem oświetlenia. Urządzenia Yesly wystarczy umieścić w puszce elektrycznej, programowanie i sterowanie urządzeniem odbywa się za pomocą aplikacji Finder You dostępnej na iOS oraz Android, konfiguracja jest bardzo intuicyjna. Oświetleniem możemy sterować za pomocą aplikacji, bezprzewodowych przycisków Bluetooth od Yesly lub za pomocą tradycyjnych włączników, a nawet głosowo dzięki asystentom głosowym (Google i Alexa).

Światło dostosowane do pory dnia i pory roku?

Oświetlanie pomieszczeń to jedna kwestia, zupełnie innego podejścia oczekujemy przy oświetlaniu terenu na zewnątrz: ulic, parków, szos. W przypadku przestrzeni zewnętrznej nie mamy możliwości załączenia lub wyłączenia lamp w zależności od tego, czy ktoś znajduje się w pobliżu (wyjątkiem są niewielkie, prywatne przestrzenie, np. ogrody). W pozostałych przypadkach warto skoncentrować się raczej na przemyślanym zaprogramowaniu czasu załączania i rozłączania oświetlenia w zależności od pory dnia i pory roku. Finder proponuje proste rozwiązanie – zegary astronomiczne. Urządzenia te będą wymagały od instalatora podania dwóch informacji: kraju, w którym jest zainstalowany i dwóch pierwszych cyfr kodu pocztowego. Dzięki temu urządzenie wie, o której nastąpi wschód i zachód słońca, ponieważ ma zaprogramowany kalendarz dostosowany do danej długości i szerokości geograficznej. Zegar (np. 12.A2) dzięki technologii NFC jest programowalny za pomocą aplikacji mobilnej Finder Toolbox, co oznacza, że wszelkie zmiany w programowaniu nie stanowią żadnego problemu i można je przesłać klientowi bez konieczności odwiedzania go osobiście, co oszczędzi czas poświęcony na serwis lub usuwanie awarii.

Zmiana natężenia + programowanie godzinowe – tak, to możliwe!

Oświetlenie ulic, ze względów bezpieczeństwa często musi być załączone przez całą noc. Ale czy to samo dotyczy np. reklam lub witryn sklepowych? Nowe rozwiązanie Finder – zegar 12.A4 jest idealne do tego typu zastosowań. Zegar umożliwia nie tylko zaprogramowanie załączenia i wyłączenia oświetlenia w wybranych godzinach, ale również dostosowanie jego mocy, np. w godzinach, kiedy niewiele osób pojawia się w centrum, oświetlenie witryny sklepowej można ściemnić. Jest to możliwe, ponieważ zegar na wyjściu poza stykiem przełącznym posiada również wyjście 0–10 V i PWM.

Sposoby na sterowanie oświetleniem i dostosowanie go do naszych potrzeb można by mnożyć. Zanim podejmiemy decyzję warto zastanowić się, jakie są nasze oczekiwania i realne potrzeby. Zachęcamy do zapoznania się z całą ofertą firmy Finder na naszej stronie internetowej www.findernet.com.

Finder
www.findernet.com