Determinuje on także jego funkcjonalność. W tym zakresie od materiału opakowania oczekuje się, aby był trwały – urządzenia elektroniczne są wrażliwe i zwykle kosztowne, dlatego od opakowania wymaga się, żeby łatwo nie ulegało zniszczeniu i chroniło produkt nawet w trudnych warunkach, szczególnie przed uderzeniem, wodą, brudem, chemikaliami oraz ładunkami elektrostatycznymi.
Opakowanie idealne
Opakowanie powinno być większe niż produkt – najlepiej, gdy wypełnia on pudełko w dwóch trzecich jego objętości. Nie należy wybierać zbyt dużego opakowania, ponieważ oznacza to marnotrawstwo dużej ilości materiałów wypełniających puste przestrzenie. Te ostatnie to na przykład folia bąbelkowa lub pianka, amortyzujące uderzenia i chroniące powierzchnie przed zarysowaniem podczas transportu. Ważna kwestia to również wygoda rozpakowywania. Jeżeli klient będzie miał trudność z wyjęciem produktu z pudełka, nieprzyjemnymi doświadczeniami podzieli się ze znajomymi, co nie jest dla żadnej marki rekomendacją. Ponadto minimalistyczny projekt oraz staranne wykonanie robią lepsze wrażenie niż przeładowanie nadmierną kolorystyką, obrazami, tekstem i nieprzejrzystym układem nadruków. Poza tym, że opakowanie jest wtedy czytelne, produkt wydaje się ekskluzywny i wyrafinowany.
Najnowszym trendem w dziedzinie pakowania jest odchodzenie od opakowań niebiodegradowalnych i nienadających się do recyklingu na rzecz tych przyjaznych środowisku – klienci coraz częściej zwracają na to uwagę.
Materiałem, który spełnia powyższe wymagania, jest karton i tektura. Opakowania wykonane z tego materiału wystarczająco chronią zawartość przed wilgocią i brudem w niewielkich, spotykanych w tradycyjnym transporcie, ilościach i są antystatyczne. Rozpakowanie kartonowego pudełka nie jest trudne. Łatwo jest je także dowolnie oznakować. Coraz częściej producenci elektroniki, zwłaszcza użytkowej, sięgają po karton jako alternatywę dla tworzyw sztucznych, zwłaszcza że materiał ten jest w porównaniu z nimi bardziej ekologiczny. Dowodzi tego poniższa analiza.
Analiza porównawcza śladów węglowych opakowań
Pro Carton, czyli Europejskie Stowarzyszenie Producentów Kartonu i Tektury (European Association of Carton and Cartonboard) zleciło szwedzkiej jednostce badawczej RISE (Research Institutes of Sweden) przeprowadzenie analizy porównawczej śladów węglowych opakowań kartonowych i wykonanych z tworzyw sztucznych. Zbadano opakowania różnego rodzaju, zaprojektowane z uwzględnieniem wymagań różnych pakowanych produktów, w tym spożywczych (mrożonych, gotowych do spożycia) oraz drobnego sprzętu elektronicznego.
W obliczeniach całkowitego śladu węglowego uwzględniono kilka składowych, w tym te, które wynikają ze specyfiki materiału opakowania. Zsumowano emisję gazów cieplarnianych, które pochodzą ze spalania paliw kopalnych oraz powstają w wyniku spalania biopaliw i degradacji bioproduktów (emisję biogeniczną), jak również biogeniczną absorpcję gazów cieplarnianych w związku z pochłanianiem CO2 z atmosfery podczas fotosyntezy. Ostatni składnik bierze pod uwagę wkład, jaki w ograniczenie śladu węglowego wnoszą produkty przemysłu papierniczego, będącego gałęzią branży drzewnej. Dalej przedstawiamy wyniki analizy RISE dla opakowań dla drobnego sprzętu elektronicznego.
Przykład pakowania produktów
Porównano dwa rodzaje opakowań: pudełko kartonowe (35 g) z uchwytem („rączką”) z PET (2 g) oraz przezroczyste pudełko z PVC (opakowanie blistrowe) (58 g) z wkładką kartonową (20 g), w które został zapakowany 5-metrowy kabel HDMI. W przypadku pudełek kartonowych oraz wkładki kartonowej przyjęto wskaźnik recyklingu wynoszący 84,6% jako średnią wartość w Europie według danych Komisji Europejskiej z 2017 roku. Jeżeli z kolei chodzi o elementy pudełek kartonowych, których nie można poddać recyklingowi, założono, że 8,5% zostanie zagospodarowanych przez odzysk energii, a 6,9% trafi na wysypisko, co jest standardowym podejściem według danych KE z 2015. Blister z PVC uznano za nienadający się do recyklingu. Założono, że w 55% zostanie poddany on odzyskowi energii, zaś w 45% będzie składowany na wysypisku (Komisja Europejska, 2015). Negatywny wpływ tych dwóch typów opakowań został zestawiony w tabelach 1 i 2 (dla tysiąca sztuk). Wynika z nich, że opakowanie blistrowe z wkładką kartonową ma znacznie większy całkowity ślad węglowy, a więc negatywny wpływ na środowisko, niż pudełko kartonowe.
Analiza wyników w zakresie śladów węglowych opakowań
W przypadku pudełka kartonowego największy wkład w całkowity ślad węglowy wnosi etap jego produkcji, który odpowiada za 85% emisji gazów cieplarnianych pochodzących ze spalania paliw kopalnych. Produkcja uchwytu PET uzupełnia resztę. Za biogeniczną emisję i absorpcję gazów cieplarnianych z kolei w zasadzie w całości odpowiada etap produkcji pudełka z kartonu.
Jeżeli chodzi o opakowania blistrowe z PVC z kartonową wkładką, również etap produkcji ma dominujący wkład. Wytwarzanie PVC odpowiada za 68% emisji gazów cieplarnianych, które pochodzą ze spalania paliw kopalnych w tej fazie cyklu życia blistra. 20% wnosi formowanie (termoformowanie) tworzywa sztucznego do takiej postaci, natomiast produkcja wkładki kartonowej stanowi pozostałe 12%. Produkcja wkładki kartonowej odpowiada z kolei za praktycznie wszystkie emisje i pochłanianie biogennych gazów cieplarnianych.
Ślad węglowy na etapie wycofywania z eksploatacji jest znaczący w obu typach opakowań. W przypadku pudełka kartonowego największy wkład wnosi emisja gazów cieplarnianych z paliw kopalnych ze spalania uchwytu z PET. Biogenne emisje w tej fazie etapu cyklu życia natomiast wynikają z emisji procesowych ze spalania części kartonu w ramach odzysku energii i degradacji części kartonu, która trafi na składowisko odpadów.
Jeżeli chodzi o drugi typ opakowań, to na tym etapie ich cyklu życia dominujący wkład wnosi emisja gazów cieplarnianych z paliw kopalnych ze spalania blistra PVC. Źródłem biogennych emisji jest z kolei proces spalania wkładki kartonowej w ramach odzysku energii i degradacja kartonu na wysypisku śmieci.
Podsumowanie
Biorąc pod uwagę emisję gazów cieplarnianych ze spalania paliw kopalnych pudełko kartonowe, ze śladem węglowym 45,5 kg CO2e na 1000 opakowań, ma znacznie mniejszy negatywny wpływ na środowisko niż opakowanie w postaci przezroczystego blistra z PVC z wkładką kartonowa, o śladzie węglowym z analogicznego źródła wynoszącym 235,4 kg CO2e na 1000 opakowań.
Jeśli dodatkowo uwzględni się biogenne emisje i pochłanianie gazów cieplarnianych ślad węglowy opakowania, w którym głównym materiałem jest karton zmniejszy się do 23 kg CO2e na 1000 opakowań w porównaniu do tego całkowitego wskaźnika oszacowanego dla opakowania z dominującym udziałem tworzywa sztucznego (223,4 kg CO2e na 1000 opakowań).
Monika Jaworowska
