Aktualizacje firmware - naprawiają czy psują?

Proces ten widać również w dużych systemach, a nawet samochodach, gdzie przy okazji przeglądów aktualizowane jest oprogramowanie kilkunastu, a w przypadku pojazdów hybrydowych i elektrycznych nawet kilkudziesięciu mikrokontrolerów.

Trzeba uczciwie przyznać, że aktualizacje oprogramowania nie są dzisiaj tak uciążliwe jak w czasach, kiedy flashowanie BIOS-a było ryzykowne i niełatwe, a czasem kończyło się wizytą w serwisie. Obecnie proces ten przebiega w zasadzie automatycznie, a urządzenia są w stanie pobrać nowy kod firmware przez połączenie internetowe lub drogą radiową przez sieć komórkową, działając w tle.

Sprawny mechanizm uaktualniania kodu jest coraz bardziej potrzebny z uwagi na to, że czas projektowania urządzeń jest coraz krótszy i na dopracowanie kodu zostaje coraz mniej czasu i pieniędzy. Dominuje podejście, w którym producenci skupiają się na stworzeniu uniwersalnej platformy sprzętowej, takiej którą będzie można zmieniać za pomocą oprogramowania. To drugie można wypuścić na rynek po zgrubnie przeprowadzonych testach, a potem, w miarę jak użytkownicy będą sygnalizować problemy, wypuszcza się poprawki.

Innymi słowy, drobiazgowe testowanie oprogramowania, zwłaszcza w taniej elektronice konsumenckiej, w znakomitej większości jest domeną użytkowników. Producent zbiera jedynie opinie, analizuje je i poprawia ewidentne błędy. Jest to trochę mało profesjonalne podejście, zwłaszcza w stosunku do tych pierwszych klientów, którzy kupią nową wersję, bo z reguły płacą oni więcej za nowość, a w zamian dostają gorszy produkt, bo nieprzetestowany do końca i często ułomny. Wystarczy przejrzeć fora internetowe na temat sprzętu mobilnego, aby przekonać się, że testy na żywym organizmie są powszechne i często negatywnie ciążą na marce producenta. Niemniej silna konkurencja, dyktat niskiej ceny nie pozwolą na zmianę tego kierunku działań.

Dopóki aktualizacje służą poprawianiu błędów, te problemy w większości są wybaczane, bo cel jest szczytny, a zmiany potrzebne. Ale niestety coraz częściej aktualizacje nie służą poprawianiu błędów tylko zarządzaniu oprogramowaniem aplikacyjnym, a więc dodawaniu i usuwaniu funkcjonalności i to nie tylko na poziomie konserwacji, ale nierzadko dotyczą wymiany całości oprogramowania, instalacji dodatkowych narzędzi, funkcji, oprogramowania firm trzecich, a nawet wyświetlania reklam i ofert. Szczególnie beztrosko do tego podchodzą twórcy oprogramowania bezpłatnego (aplikacji i systemowego), którzy chyba doszli do wniosku, że skoro dali użytkownikowi swoje dzieło bez płacenia, to w ramach modernizacji oprogramowania mogą robić, co chcą.

Coraz częściej pozbawia się też użytkownika możliwości decyzji co do terminu aktualizacji lub nie informuje się, co zmiany przyniosą. A nie zawsze przynoszą korzyści, bo nie raz już było, że naprawa błędów polegała na wycięciu tej opcji. Słychać też skargi, że automatycznie dokonujące się zmiany oprogramowania coraz liczniej realizują politykę marketingowo-sprzedażową producenta. Po okresie gwarancyjnym nikt już nie poprawia błędów w kodzie, a aktualizacje przynoszą z reguły zmiany nieistotne i niechciane, żeby nie powiedzieć, że celowo niekorzystne.

Swobodne podejście do aktualizacji oprogramowania i brak jakichkolwiek reguł może obrócić się przeciwko producentom, gdy zaufanie użytkowników zostanie poważnie nadużyte lub wykorzystane do złośliwego ataku, należy tylko mieć nadzieję, że beztroska branży konsumenckiej w tym zakresie nie przeniknie do elektroniki profesjonalnej i nie skróci nam do 2 lat czasu obsługi posprzedażnej.

Robert Magdziak