Złącza sygnałowe polscy producenci i dystrybutorzy

Przemysław Muciek handlowiec w firmie WW Elektronik

Jak w ciągu ostatnich lat zmieniał się rynek złączy sygnałowych i jakie są prognozy jego przyszłego rozwoju?

Złącza sygnałowe obejmują szeroką grupę produktów i w różnych segmentach tego rynku można zaobserwować wiele zmian. Dobrym przykładem może być porównanie wersji stosowanych w automatyce przemysłowej i motoryzacji. Kiedyś urządzenia stanowiące elementy automatyki miały głównie złącza typu D-sub, które są dzisiaj zamieniane na modularne lub typu USB. Zdarzają się również urządzenia bez złączy, gdyż coraz więcej sprzętu komunikuje się bezprzewodowo. W przypadku motoryzacji widać z kolei zmianę standardów. Popularność zdobyły złącza z rastrem 3 mm, obserwujemy również zwiększanie liczby kontaktów w zamawianych elementach. Z kolei wewnątrz urządzeń istnieje tendencja do zmniejszania liczby złączy i coraz gęstszego upakowania wyprowadzeń. W tym zastosowaniu nadal dominują złącza typu Gold Pin i gniazda do kabli płaskich lub taśm FCC. Osobną grupą są podzespoły na pograniczu złączy sygnałowych i zasilających, czyli tzw. terminal blocks (złącza śrubowe służące do podłączania przewodów do płytki drukowanej). Jako dystrybutor firmy Sauro obserwujemy w tym przypadku tendencję zamiany elementów tego typu na rozłączane konektory z zaciskami śrubowymi.

Można również stwierdzić, że kończy się czas dominacji na rynku elementów o najniższej cenie i, idącej z nią w parze, niskiej jakości. Z jednej strony jest to związane z wysokimi wymaganiami, jakie stawia przed producentami urządzeń elektronicznych rynek europejski, z drugiej ze złego doświadczenia ze stosowania tanich elementów. Producenci zaczęli bowiem bardziej szanować swoją markę i coraz bardziej doceniają markowe podzespoły, stosując je w swoich produktach. Można zaobserwować również zwiększone zainteresowanie materiałami, z których wykonywane są złącza. I choć jest to wymuszone głównie przez dyrektywę RoHS i konieczność wprowadzenia technologii bezołowiowej, przekłada się to na fakt, że pojawiające się na rynku tanie złącza nie cieszą się już, szczególnie w elektronice profesjonalnej, tak dużym zainteresowaniem jak dawniej.

Mgr inż. Jacek Rzeźnicki Kierownik Działu Produktów Światłowodowych Radiotechnika Marketing Sp. z o.o.

Co odróżnia złącza optyczne do zastosowań specjalnych od optycznych złączy telekomunikacyjnych (IT)?

Optyczne złącza specjalne można podzielić na złącza przemysłowe i wojskowe. Pierwsze z nich różnią się od telekomunikacyjnych odpornością mechaniczną, wodoszczelnością i służą typowo do łączenia włókien plastikowych. Z kolei złącza wojskowe muszą przede wszystkim odznaczać się szczególną odpornością na warunki środowiskowe (brud, wodę, wysokie i niskie temperatury) i wytrzymałością mechaniczną. Powinny one umożliwiać także wykonywanie częstych i powtarzalnych połączeń włókien szklanych.

Podniesienie odporności na zabrudzenia osiąga się zazwyczaj poprzez stosowanie soczewek na końcach łączonych światłowodów – umożliwia to zwiększenie przekroju przesyłanej wiązki światła nawet kilkaset razy, co kolosalnie podnosi odporność złącza na zabrudzenia. Technologia soczewkowa (Expanded Beam) pozwala dodatkowo rozsunąć końce łączonych światłowodów, co zabezpiecza je przed uszkodzeniem spowodowanym np. przez ziarna piasku, które mogą dostawać się między dwie części złącza. Te i inne cechy złącz militarnych skutkują znaczną komplikacją ich budowy mechanicznej oraz wymagają zastosowania specjalnych materiałów i technologii obróbki. Ma to również bezpośredni wpływ na wymiary, wagę i ceny złączy.

Czy można zatem sądzić, że optyczne złącza IT oraz złącza do zastosowań specjalnych należą do rozdzielnych grup produktów?

Zasadniczo tak jest, choć kilku producentów próbuje te światy połączyć. Niedawno pojawiły się złącza optyczne będące de facto przemysłowo-militarnymi obudowami do tradycyjnych złączy IT, takich jak LC, MTRJ czy LX. Należy jednak mieć na uwadze, że złącza optyczne nie są samodzielnymi podzespołami, ale stanowią komplet z kablami i muszą być do nich dopasowane. W złączach IT używane są delikatne kable wnętrzowe, które nie nadają się do aplikacji militarno-przemysłowych. Stosując obudowy do tych złączy, należy mieć świadomość, że zabezpieczają one jedynie złącze, a nie sam kabel optyczny, który, będąc z natury dużo bardziej wrażliwy mechanicznie niż kable elektryczne, staje się krytycznym punktem połączenia.

Czy istnieją złącza optyczne typu płytka-płytka?

Takie złącza są już produkowane w postaci złączy do płytek, a nawet całych płyt bazowych (backplanes). Większość z nich jest adaptacjami istniejących złączy elektrycznych, w których kontakty elektryczne zastąpiono kontaktami optycznymi. Istnieją również ciekawe rozwiązania konstrukcyjne pozwalające na eliminację znacznych luzów (±1mm/±6°) pomiędzy wymiennym modułem a ramą.

Najczęstszym obszarem zastosowań złączy płytka-płytka jest awionika, która wymaga dużych pojemności informacyjnych łączy i dużej odporności na zakłócenia elektromagnetyczne. W tym przypadku stosuje się zazwyczaj złącza hybrydowe, tj. elektryczno- -światłowodowe.