Analizatory jakości energii i inne mierniki energetyczne

W grupie przyrządów energetycznych klasyfikowane są także mierniki uzupełniające zakres dokonywanych badań związanych z bezpieczeństwem. Są to głównie testery, wskaźniki kolejności faz, mierniki okablowania, mierniki prądów upływu metodą cęgową przeznaczone szczególnie do pracy w miejscach trudnodostępnych (np. dla warsztatów motoryzacyjnych) oraz sprzęt do kontroli jakości napięcia zasilającego.

Niewątpliwie najbardziej atrakcyjna część tego segmentu obejmuje tę ostatnią wymienioną grupę wyrobów. Rynek na te produkty na tyle szybko rośnie, że analizatorom zostanie poświęcony oddzielny raport w Elektroniku i w tym miesiącu o aparaturze tej jedynie wspominamy.

Jakość energii elektrycznej stała się w ostatnim okresie istotnym czynnikiem mającym ogromny wpływ na stosunki między producentami energii i jej odbiorcami oraz na konkurencję między tymi pierwszymi. Podstawowym parametrem jakości energii jest długoterminowa stabilność wartości napięcia. Wahania, zniekształcenia, zmiany częstotliwości lub przerwy w dostawach są decydującymi elementami świadczącymi o możliwości jej wykorzystania energii u odbiorcy.

Mierniki służące lokalizacji i analizy powyższych zjawisk monitorują w czasie rzeczywistym, rejestrują i analizują 3-fazowe systemy mocy. Poza tym aparatura ta ma szeroki zakres funkcji pomiarowych: napięcia, prądu, mocy, współczynnika mocy, energii, analizy harmonicznych, analizy statystycznej, migotania i innych anomalii. Z pewnością możliwości pomiarowe takiej aparatury są imponujące, a duża uniwersalność spowoduje, że w przyszłości będzie ona liderem technologicznym rynku aparatury pomiarowej dla energetyki.

mgr inż. Marcin Szkudniewski - Specjalista ds. Rozwoju Produktów w firmie Sonel SA Na kim spoczywa obowiązek przeprowadzania pomiarów ochrony przeciwporażeniowej? Obowiązek prawny przeprowadzania kontroli instalacji elektrycznych spoczywa na zarządcach lub właścicielach przedsiębiorstw, budynków przemysłowych, ale także np. na spółdzielniach mieszkaniowych, które zarządzają budynkami mieszkalnymi. Fizycznie pomiary przeprowadzają wykwalifikowani elektrycy pracujący w danych przedsiębiorstwach lub firmy zewnętrzne, które specjalizują się świadczeniu usług związanych z instalacjami elektrycznymi. Jakie mierniki wykorzystuje się w tych pomiarach? Aby przeprowadzić pomiary ochrony przeciwporażeniowej w instalacjach elektrycznych, niezbędne pomiary impedancji pętli zwarcia, rezystancji uziemienia, rezystancji izolacji urządzeń elektrycznych, parametrów wyłączników różnicowoprądowych oraz ciągłości połączeń wyrównawczych i ochronnych. Mierniki te kierowane są głównie do branży elektroenergetycznej, ale korzystają z nich również firmy z branży telekomunikacyjnej i elektronicznej, które najczęściej wykorzystują przyrządy do badania rezystancji izolacji. Jakie są kierunki rozwoju w tej gałęzi miernictwa? Rozwój mierników polega głównie na wdrażaniu nowych konstrukcji o lepszych parametrach, lepszej ergonomii. Opracowuje się nowe i doskonalsze techniki pomiarowe po to, aby pomiary były dokładniejsze i bardziej wiarygodne, jak też projektuje nowe typy mierników pozwalające na pomiary innych wielkości związanych z energetyką po to, aby zaoferować jak najbardziej kompleksowe portfolio urządzeń.

Rynek

W porównaniu do innych segmentów rynku aparatury pomiarowej mierniki energetyczne są jeszcze bardziej specjalizowanym produktem niż na przykład multimetry, co przekłada się na mniejszą sieć dystrybucji. Obszar zastosowań profesjonalnych w połączeniu z wysoką odpornością mechaniczną i elektryczną powoduje, że przyrządy te są trwałe i długo służą użytkownikom. Dlatego liczba dostawców takiej aparatury, którzy specjalizują się w tej tematyce nie jest duża, nawet biorąc pod uwagę wielkość rynku.

Mimo, że funkcje pomiarowe związane z pomiarem oporności, prądu czy napięć, nie są niczym wyrafinowane pod względem technicznym ani też jakimś wyjątkowo skomplikowane w realizacji, mierniki energetyczne to towar znacznie trudniejszy w sprzedaży. Wykorzystanie ich jako podstawy do tworzenia urzędowych dokumentów wymaga zwrócenia uwagi na zgodność z normami EN opisującymi wymagania nakładane na instalacje elektryczne, posiadania certyfikatów potwierdzających bezpieczeństwo użytkowania, jak również zapewnienia okresowej kalibracji po to, aby przyrząd był wiarygodny.

Ważnym aspektem działalności jest również sprawnie działający serwis, bo skoro przyrząd służy do zarabiania pieniędzy, to jasne jest, że godziny spędzone w serwisie przekładają się na wymierne straty finansowe. Dlatego handel miernikami energetycznymi jest dochodową, ale i poważną częścią biznesu krajowych dostawców aparatury.

Charakterystyczną cechą krajowych firm handlowych jest powiązanie się z renomowanym producentem zagranicznym, który tworzy trzon oferty oraz uzupełnianie jej o inne linie produktów, zarówno, jeśli chodzi o tzw. półkę, jak i możliwości pomiarowe. Firmy starają się, aby ich oferty były w maksymalnym stopniu kompletne.

Rynek produktów energetycznych dobrze się rozwija i jest daleki do nasycenia, co dobrze wróży na przyszłość. Te korzystne uwarunkowania wynikają z tego, że polska energetyka szybko się modernizuje, a co jest najważniejsze dzięki rosnącemu zapotrzebowaniu na energię branża ma pieniądze na inwestycje.

Firmy

Niewątpliwie liderem omawianego rynku jest firma Sonel ze Świdnicy, która jest polskim producentem specjalizującym się w tej tematyce i oferująca szeroki i spójny asortyment aparatury. Firma jest obecna na rynku polskim za pośrednictwem kilku dystrybutorów, a spora część produkcji kierowana jest na eksport. Mierniki firmy Sonel cieszą się powodzeniem wśród odbiorców, gdyż łączą dobre parametry techniczne z wysoką jakością wykonania.

Po stronie produkcyjnej aparaturę pomiarową do zastosowań w energetyce oferują jeszcze dwie firmy takie jak Era-Gost, kontynuująca działalność ERA. Firma zajmuje się m.in. produkcją induktorowych i cyfrowych mierników do pomiaru rezystancji izolacji, analogowych i cyfrowych mierników do pomiaru rezystancji uziemień i rezystywności gruntu, wskaźników i testerów. Producentem jest także Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Metrol produkujący szereg przyrządów pomiarowych przeznaczonych do zastosowań w przemyśle, a w temacie niniejszego raportu oferujący analizatory parametrów sieci i mierniki rezystancji izolacji.

Na drugim biegunie rynku lokują się firmy dystrybucyjne. W znakomitej większości sprzedawcami aparatury pomiarowej dla energetyki są znane i obecne na rynku od wielu lat firmy zajmujące się aparaturą pomiarową. Dla części z nich tematyka związana z energetyką tworzy główny nurt działalności, dla innych jest to jeden z kilku segmentów.

Charakterystycznym zjawiskiem jest to, że miernikami energetycznymi nie zajmują się sprzedawcy nastawieni na aparaturę laboratoryjną oraz sprzęt pomiarowy dla telekomunikacji. Prawdopodobnie w tym przypadku różnice w niezbędnych kompetencjach technicznych do sprzedaży jak i źródłach dostaw są zbyt duże, aby firma zdecydowała się na tak spolaryzowaną specjalizację.

Przykładem firm, które wyspecjalizowały się w tematyce mierników energetycznych może być warszawski Merserwis, oferujący głównie mierniki firmy Metrel oraz łódzki Tomtronix – przedstawiciel firmy Megger. Bardziej ogólny profil rynkowy, ale nadal z dużym udziałem mierników energetycznych mają firmy takie jak gdański Biall, NDN, Merazet czy Labimed. Biall oferuje mierniki tajwańskiej firmy Kyoritsu oraz Fluke, Gra-Gost i Sonel. NDN sprzedaje sprzęt dla energetyki firmy tajwańskiej SEW oraz polskiej Sonel, Merazet – mierniki Sonelu, Fluke i Ery-Gost, a Labimed przyrządy Hioki, Center i Standard Instruments.

W zestawieniu znajdują się też oferty firm o szerokiej ofercie produktów dla elektroniki i elektrotechniki, w których mierniki energetyczne są jedną z pozycji w szerokiej i bogatej liście wyrobów. Przykładem takich firm może być TME proponujący przyrządy Fluke, Semicon – przedstawiciel firmy LEM oraz firma Infoel z Gdańska.

Zestawienie tabelaryczne ofert

W raporcie wzięło udział 15 firm, w tym aż trzech producentów. Zestawienie ofert tych producentów pokazane zostało w tabeli 1, która podzielona jest na cztery części związane z najpopularniejszymi miernikami energetycznymi: do pomiaru rezystancji izolacji, rezystancji uziemienia i rezystywności gruntu, impedancji pętli zwarcia oraz do pomiaru parametrów wyłączników RCD.

Informacje tam podane dotyczą wybranych przez firmy konkretnych mierników takich, które cieszą się największym powodzeniem wśród klientów lub też charakteryzują się korzystnym stosunkiem ceny do jakości i możliwości pomiarowych, których oznaczenie, producent i cena podane są w pierwszym wierszu każdej rubryki. W tabeli 2 podane zostały pełne dane kontaktowe do firm uczestniczących w raporcie.

Robert Magdziak