Zmiany na rynku

Tab.2. Przegląd ofert krajowych dostawców z1ączy silnoprądowych i terminal block

W ostatnich latach można było zaobserwować istotny wzrost zainteresowania oraz obrotów ze sprzedaży złączy dobrej jakości, zapewniających dobry kontakt elektryczny w długim okresie użytkowania, produktów bezpiecznych, spełniających obowiązujące normy i o odpowiednich walorach estetycznych.

Jest to z pewnością wynik zwiększonej konkurencji zachodnich dostawców na naszym rynku oraz eksportu polskich urządzeń i maszyn do innych krajów. Wzrosła też liczba aktywnych na naszym rynku dostawców i producentów złączy, nie tylko z Europy Zachodniej, przez co mamy lepszą dostępność do rynku i krótsze czasy dostaw.

Coraz większa automatyzacja produkcji tych elementów oraz to, że większość popularnych wersji produkowana jest na Dalekim Wschodzie sprzyjają długofalowym obniżkom cen. Od momentu, kiedy duże firmy światowe wybudowały swoje fabryki w Chinach, rozpoczął się powolny proces normalizacji rynkowych relacji.

Różnica w cenach pomiędzy złączami chińskimi a markowymi nie jest już tak wielka jak kilka lat temu, co widać po tym, że nawet na naszym wrażliwym na cenę rynku klienci zdecydowanie rezygnują z najtańszych produktów chińskich.

Szereg producentów z tamtego rejonu, wypracowało sobie na przestrzeni ostatniej dekady na tyle wartościową markę, stawiając na wysokie walory techniczne i funkcjonalność, że dzisiaj trudno już zaliczać ich do tanich marek. Oferty takich dostawców szybko ewoluują w stronę produktów budżetowych, ze zoptymalizowanym współczynnikiem cena-jakość i tym samym mają one charakter uzupełniający, tworząc tak potrzebny „środek” rynku.

Tab.2.cd. Przegląd ofert krajowych dostawców z1ączy silnoprądowych i terminal block

Elektronika profesjonalna, a więc taka, która pojawia się w energetyce, telekomunikacji, motoryzacji, medycynie, kolejnictwie lub wojsku, podlega coraz większym uwarunkowaniom prawnym. Certyfikaty, dopuszczenia, deklaracje stały się nieodłączną częścią danych technicznych dla złączy, gdyż bez nich wystawiane dokumenty na gotowe urządzenia nie są wiarygodne. Proces ten zmienia rynek od strony podejścia do zagadnień jakościowych, które w omawianej grupie asortymentowej stają się jednym z najważniejszych kryteriów selekcji produktu.

Rozważania powyższe potwierdzają dane zebrane w redakcyjnej ankiecie, gdzie pytaliśmy firmy zajmujące się złączami o to, jakie zjawiska w największym stopniu wpływają na rynek złączy silnoprądowych w Polsce. Wyniki głosowania pokazane zostały na rysunku 1. O ile najważniejsze czynniki zostały już omówione, warto na koniec przez chwilę skupić się na kryteriach z dołu zestawienia.

Maciej Chwaja specjalista do spraw zaopatrzenia w firmie Micros Jaki jest charakter krajowego rynku złączy silnoprądowych? W ostatnich latach obserwujemy wzrost zainteresowania złączami charakteryzującymi się przede wszystkim wysoką jakością wykonania oraz długą żywotnością. Jest to z pewnością wynik silnej konkurencji oraz obecności na naszym rynku wiodących producentów z Europy Zachodniej. Aplikacje odbiorców złącz są coraz bardziej zróżnicowane - obejmują w zasadzie wszystkie branże, a sprzedaż tych podzespołów cały czas rośnie. Jakie trendy i zjawiska zmieniają rynek złączy silnoprądowych? W ostatnich latach producenci dążą do tego, aby złącza pozwalały na łatwe tworzenie połączeń. Trendem jest też wzrost popularności elementów modułowych oraz rozwiązań, gdzie bez użycia śrub instalacyjnych możliwe jest łatwe i szybkie tworzenie instalacji. Producenci oferują dodatkowo możliwość zaprojektowania opisów i oznaczeń, co zwiększy bezpieczeństwo systemu, a także promują rozwiązania hybrydowe, które pozwalają na integrację w tej samej obudowie połączeń sterowniczych i zasilających. Skąd wynika duża popularność złączy terminal block w Polsce? W wielu aplikacjach terminal bloki pełnią rolę interfejsu łączącego elektronikę ze światem zewnętrznym. Komponenty umieszczone na płytce drukowanej wymagają połączenia z elementami wykonawczymi, czujnikami czy regulatorami. Koniecznie jest zatem doprowadzenie napięcia zasilającego jak i wielu dodatkowych sygnałów. Całkowite liczba połączeń, jakie trzeba obsłużyć stale rośnie. Zjawisko to jest jedną z przyczyn, dla której terminal bloki zyskały w ostatnich latach sporą popularność u konstruktorów i znajdują się obecne w ofercie wielu firm elektronicznych.

Rys.2. Najwięksi odbiorcy złączy silnoprądowych w podziale na branże

Montaż THR jest sposobem automatycznego montażu złączy na płytce drukowanej poprzez wciśnięcie elementu w otwory na PCB, a następnie podgrzanie końcówek w piecu rozpływowym. Zapewnia to wysoką odporność na wibracje, jak dla klasycznych złączy montowanych ręcznie, ale pozwala na szybki i tani montaż za pomocą automatu pick&place.

Elementy THR to domena przede wszystkim dość hermetycznych branż, takich jak motoryzacja i telekomunikacja, co w naturalny sposób ogranicza ich znajomość przez rynek i osłabia postrzeganie tego sposobu montażu, jako istotnych zmian w technologii.

Wykonywanie wiązek i styk sprężynowy to czynniki, które przez cały czas zalicza się do nowości. W przypadku elementów elektromechanicznych tempo ewolucji rynku jest znacznie niższe niż dla innych grup podzespołów i zmiany utrwalają się mniej więcej pięć lat. Dlatego na szersze upowszechnienie elementów przewlekanych do lutowania rozpływowego jeszcze poczekamy.

Rynek od strony branż odbiorców

Rys.3. Zestawienie obrazujące, które złącza sprzedają się najlepiej (ilościowo)

Temat złączy silnoprądowych nierozerwalnie łączy się z przemysłem, energetyką i wojskiem. To one są największym odbiorcą tych komponentów. W tych segmentach rynku jakość jest stawiana na pierwszym miejscu, a cena ze względu na małoseryjną produkcję jest drugorzędna. Specjalistyczne złącza mocy trafiają do firm produkujących okablowanie i urządzenia dla dużych firm zachodnich z branży transportowej i kolei.

W przemyśle najważniejsza wydaje się być budowa modułowa, rynek kolejowy wymaga zaś odporności na wibracje oraz bardzo wysokiej obciążalności prądowej. Z kolei automatycy potrzebują złączy umożliwiających sprawną komunikację. Do tego dochodzi rynek telekomunikacyjny, który w przypadku urządzeń instalowanych na zewnątrz budynków wymaga stosowania złączy w solidnych obudowach, a jednocześnie pozwalających na łączenie światłowodów, a także dostarczania złączy hybrydowych zasilająco-światłowodowo-sygnałowych. Oprócz tego istnieje cały szereg rynków niszowych, gdzie chętnie stosowane są złącza przemysłowe, głównie ze względu na obudowy o podwyższonym stopniu ochrony.

Rys.4. Ocena, dla których typów złączy konkurencja na rynku jest największa

Jeśli chodzi o znaczenie poszczególnych grup odbiorców, to zdaniem firm uczestniczących w tym zestawieniu, najczęściej w złącza silnoprądowe zaopatrują się klienci z przemysłu, energetyki i elektroniki konsumenckiej (rys. 2). O ile pierwsze dwie pozycje wydają się naturalne, o tyle wysokie znaczenie sprzętu powszechnego użytku, minimalnie słabsze od energetyki, dowodzi, że rynek na te produkty jest bardzo różnorodny.

Słabe wskazania na energię odnawialną, to z kolei zapewne wynik naszego opóźnienia w tej materii w stosunku do wiodących krajów Europy Zachodniej. U nas energetyka odnawialna dopiero się zaczyna.

Terminal bloki

Rys.5. Skala wzrostu obrotów dla krajowych dostawców złączy za ostatnie trzy lata w podziale na cztery przedziały procentowe.

Modułowe złącza kabel-płytka drukowana z zaciskiem śrubowym lub sprężynowym, czyli innymi słowy terminal bloki, to przykład produktu ukierunkowanego przede wszystkim na urządzenia elektroniczne. Z pewnością nie są one już rynkową nowością, bo znaleźć je można w ofertach wielu producentów, także u tych najbardziej markowych firm, jak chociażby w Phoenix Contact.

Niemniej trudno oprzeć się wrażeniu, że elementy te są przez wiele firm zajmujących się złączami silnoprądowymi nieco lekceważone i postrzegane, jako produkt z pogranicza kategorii sygnałowej i silnoprądowej, bezsprzecznie kojarzący się z chińszczyzną i słabo wpasowujący się w oś rozwoju rynku, a więc kombinację jakości i odporności środowiskowej.

Sygnał, że tak jest wypłynął w rozmowie z jednym z menedżerów produktu w oddziale dużej firmy zagranicznej produkującej złącza, któremu termin „terminal block” nie kojarzył się z niczym konkretnym i dla ustalenia płaszczyzny rozmowy konieczne było przesyłanie zdjęć e-mailem. Powodem takiego postrzegania może być terminologia w zakresie złączy, z której niektórzy producenci zrobili sobie hermetyczny język.

Rys.6. Wzrosty obrotów w zakresie złączy zanotowane w pierwszym kwartale 2009 roku.

Wystarczy zerknąć na kilka witryn internetowych, aby przekonać się, że ten sam element może być złączem, złączką, wielowtykiem, ale także wielotorowym blokiem łączeniowym, elementem wtykowym, a nawet łącznikiem wtykowym. „Złączki do montażu na płycie”, to też inna nazwa terminal bloków, złącza typu IDC, to także szybkozłącza, „samodociskowe złączki sprężynowe”, a nawet „złączki systemowe z zaciskiem zakleszczającym i nacinającym izolację” – język inżynierski kwitnie, ale przy takim podejściu faktycznie z działem sprzedaży najszybciej może udać się porozumieć pismem obrazkowym.

Jednoznaczności brakuje także w opisach technologii montażu, a nawet nazewnictwie związanym z płytkami drukowanymi. Największym odbiorcą terminal bloków w kraju jest branża oświetleniowa oraz firmy zajmujące się produkcją zasilaczy i przetwornic.

Tab.3. Przegląd ofert krajowych dostawców z1ączy silnoprądowych i terminal block

W zakresie średnich napięć i prądów, przy montażu wewnątrz obudów, elementy te stały się doskonałą, wygodną i tanią alternatywą dla wersji tradycyjnych. Znaleźć je można w większości sprzętu elektronicznego, a oferta rynku daleko wykracza dzisiaj poza te najprostsze kostki ze śrubką u góry

. Niepełne postrzeganie znaczenia terminal bloków może wynikać również stąd, że nie wszyscy są świadomi, że oferta rynku w zakresie tych elementów jest obecnie o wiele szersza niż parę lat temu. Są wersje kątowe, rozłączalne, do montażu SMT, z zaciskiem sprężynowym, pozwalające zamontować więcej niż jeden przewód w styku, a nawet wersje uszczelnione lub z ekranem elektromagnetycznym.

Obciążalność prądowa sięga kilkudziesięciu amperów na końcówkę, co pokazuje, że wraz z rosnącą popularnością, zakres aplikacyjny terminal bloków znacznie się rozszerzył. Dowody można znaleźć na rysunku 3, gdzie pokazane zostało zestawienie, jakie typy złączy dominują w statystykach ilościowych sprzedaży.

Najwięcej wskazań, bo aż blisko 30% i dwukrotnie więcej pod pozostałych wersji, zebrały terminal bloki. Podobnie wyszło na rys. 4, gdzie oceniane było w zakresie których typów złączy jest na rynku polskim największa konkurencja. Ten ranking również bezapelacyjnie wygrały terminal bloki.

W ich produkcji wyspecjalizowały się firmy chińskie, jak na przykład Degson, silną pozycję mają też włosi (Sauro), natomiast firmy takie, jak Wago lub Phoenix Contact postawiły na specjalizację i wykonania o dużej funkcjonalności. Dostawców jest wielu, produkty podobne, wymagane parametry złącza nie są imponujące w zakresie trwałości i odporności, co musi przekładać się na popularność i różnorodną ofertę.