Trudna walka z elektrośmieciami
| Gospodarka ArtykułyWedług prognoz specjalistów z Solving the E-Waste Problem (StEP), ilość elektrośmieci, takich jak np. lodówki, telewizory, telefony komórkowe, komputery czy monitory, wzrośnie o 33% z 50 mln ton w 2012 roku do 65 mln ton w roku 2017. W produkcji elektrośmieci przodują Amerykanie i Chińczycy, którzy wytwarzają ich odpowiednio 9,4 i 7,3 mln ton rocznie. W Europie liderami są Niemcy (1,9 mln), jednak to Luksemburczycy i Norwegowie produkują najwięcej elektrośmieci na osobę, odpowiednio 49 kg i 33 kg, podczas gdy w Polsce jest to 12 kg. W skali świata najwięcej na osobę, 63 kg, wyrzucają Katarczycy.
Elektronika zawiera substancje toksyczne, takie jak np. ołów, rtęć czy kadm. Te toksyczne materiały trafiają na wysypiska śmieci, przedostają się do środowiska, zanieczyszczając ziemię, wodę i powietrze. Ponadto są one często demontowane w prymitywnych warunkach, co jest szkodliwe dla środowiska i zdrowia pracowników, przy czym szkodliwość rośnie wraz ze wzrostem ilości elektroniki trafiającej do danego regionu.
Jedną z form walki z elektrośmieciami jest edukacja
Obecnie telefony komórkowe zmienia się co około 2 lata, a setki milionów sztuk są co roku wyrzucane lub zalegają w szufladach. Większość z nich zawiera metale szlachetne, ale mimo to, elementy mniej niż 10% telefonów są ponownie wykorzystywane, częściowo dlatego, że stają się coraz bardziej złożone i mniejsze. Słaby recykling prowadzi z kolei do niedoboru pierwiastków ziem rzadkich, z których wytwarzane są kolejne urządzenia.
Według Europejskiej Agencji Środowiska, wiele krajów jest nieświadomych wielkości problemu elektrośmieci z powodu braku mechanizmów, które umożliwiałyby śledzenie przepływów używanych komponentów elektronicznych. W USA narodził się nawet pomysł znakowania produktów elektronicznych i ich składników, gdyż brak informacji o przepływach używanych urządzeń elektronicznych uniemożliwia skuteczną walkę z problemem elektrośmieci.
Największym odbiorcą elektroniki używanej z USA jest Ameryka Łacińska, obszary Morza Karaibskiego i Azja. Używane telefony komórkowe trafiają do Hongkongu, Paragwaju, Gwatemali, Panamy, Peru i Kolumbii. Z kolei największymi odbiorcami używanych komputerów, głównie mobilnych, są Hongkong, Zjednoczone Emiraty Arabskie i Liban. Do krajów o dobrze rozwiniętej klasie średniej trafia około 80% elektroniki używanej z USA. Eksport takich produktów jest legalny, jeśli są one sprawne lub dają się naprawić. Jednak według Interpolu produkty eksportowane np. do Afryki lub Azji są często tylko klasyfikowane jako używane, mimo ich całkowitej niesprawności, aby uniknąć kosztów recyklingu.
Grzegorz Michałowski
