Zmiany jakościowe na rynku radioemisji

Rys.2. Wzrost obrotów poszczególnych firm biorących udział w raporcie w podziale na trzy grupy procentowe dla 2006 i 2007 roku

Duże upakowanie nadajników i ograniczona szerokość dostępnego widma częstotliwości jest jedną z ważniejszych przyczyn ograniczonego tempa rozwoju rynku anten radiowo-telewizyjnych. Po kilkuletnim okresie prosperity na początku lat 90. ubiegłego wieku, kiedy na rynku pojawiło się wiele komercyjnych stacji, z czasem zapotrzebowanie na anteny ustabilizowało się, a następnie nawet zaczęło powoli maleć.

Ograniczona pojemność pasma częstotliwości przeznaczonego na broadcasting dla wielu widzów i słuchaczy przełożyła się na niesatysfakcjonującą liczbę programów telewizyjnych, dlatego z czasem rosło zainteresowanie telewizją satelitarną. Oprócz większej liczby programów uwalniała ona od kłopotów z jakością sygnału.

Podobne zjawiska dotyczyły operatorów telewizji kablowej, którzy dodatkowo mogą łączyć emisję RTV z Internetem i telefonią w usługi triple play. Dla wielu klientów oferty telewizji satelitarnej lub kablowej okazują się korzystne, co negatywnie wpływa na rynek anten.Coraz częściej pojawiają się informacje, że w ramach budowy społeczeństwa informacyjnego w przyszłości w miastach będzie można korzystać z bezpłatnego dostępu do Internetu w ramach WiMax. Od niedawna równolegle do emisji analogowej prowadzona jest emisja cyfrowa w standardzie DVB-T.

Obie te zmiany mogą w przyszłości odwrócić trend spadku zainteresowania umieszczaniem anten na dachach budynków, gdyż wyeliminowanych zostanie wiele problemów technicznych związanych ze słabą jakością sygnału. Ma to znaczenie zwłaszcza w przypadku nowoczesnych odbiorników LCD, które wymagają sygnału wysokiej jakości, a w niedalekiej przyszłości będą mieć wbudowany tuner DVB-T upraszczający do minimum modyfikacje techniczne. Należy oczekiwać, że kolejne lata mogą dla producentów i dystrybutorów anten okazać się lepsze niż dotychczas.

Osprzęt i akcesoria

Rys. 3. Udział obrotów z anten w biznesie. Dla blisko 40% firm anteny stanowią ponad połowę działalności

Ze sprzedażą anten nieodłącznie powiązane są akcesoria i osprzęt służący do wykonywania instalacji antenowych. Znaczenie produktów takich jak wzmacniacze, zwrotnice, symetryzatory, filtry oraz specjalizowane zasilacze rośnie, gdyż zmienia się też struktura rynku. Coraz więcej domów ma więcej niż jeden telewizor, stał się on także standardowym wyposażeniem hoteli i pensjonatów. W coraz większej liczbie mieszkań jest telewizja satelitarna i kablowa, którą trzeba połączyć z sygnałem naziemnym.

Do tego potrzebny jest spory asortyment osprzętu antenowego pozwalającego na wykonywanie instalacji. Szerokie pasmo częstotliwości, jakie jest transmitowane w instalacjach telewizyjnych, wymusza presję na wysoką jakość tych produktów, dlatego na rynku istnieje kilka firm, które w wyraźny sposób wyspecjalizowały się w produkcji filtrów, rozdzielaczy i podobnych elementów instalacyjnych.

Rynek

Mimo że anteny spajają systemy łączności w jedną całość, rzadko są ich najbardziej dochodową częścią. Dlatego praktycznie zawsze stanowią one produkt uzupełniający inną działalność firm, wiążąc się ze sprzedażą sprzętu radiokomunikacyjnego, radiomodemów, urządzeń komunikacji bezprzewodowej, modułów GSM i podobnych wyrobów. Z samej sprzedaży anten i osprzętu antenowego utrzymują się nieliczne firmy, jak na przykład Dipol czy Kathrein.

Skutkiem tego na rynku jest wiele firm dostarczających anteny i dużo małych producentów wyspecjalizowanych w niewielkiej liczbie produktów. Szereg firm łączy sprzedaż z usługami instalacyjnymi, co jest ważne zwłaszcza w przypadku rozbudowanych instalacji zapewniających dystrybucję sygnału do wielu odbiorników lub też systemów radiokomunikacyjnych wykorzystujących dupleksery i złożone wielopasmowe systemy antenowe.

Zbudowanie instalacji antenowej na potrzeby łączności na wielu pasmach nie jest łatwe i wymaga dużej wiedzy i doświadczenia. Krajowi producenci w większości zajmują się wytwarzaniem anten RTV i TV Sat oraz akcesoriów instalacyjnych sieci kablowych. Pozostałe anteny dedykowane do konkretnych zastosowań, takich jak sieci komórkowe lub bezprzewodowe sieci w paśmie 2,4GHz, oferuje głównie rynek dystrybucji.

Jest to też obszar rynku, gdzie w największym stopniu następuje oddziaływanie producentów chińskich, zawsze zainteresowanych aplikacjami o charakterze masowym. Anteny do tych zastosowań są niewielkie, standardowe i w dużej mierze uniwersalne, przez co są wytwarzane masowo na Dalekim Wschodzie i oferowane po niskich cenach, wykluczających możliwość konkurowania producentów krajowych. W zakresie anten RTV konkurencja ze strony producentów chińskich jest znacznie mniejsza i dotyczy zwykle najtańszych i najprostszych produktów.

Wynika to z kilku czynników – do listy wymienionej w wypowiedzi prezesa Sowaru (patrz ramka) można dołączyć też to, że anteny RTV są zwykle duże, co podraża transport. Producenci chińscy konkurują na rynku ceną i w największym stopniu są zagrożeniem dla małych firm krajowych. Rynek infrastruktury telekomunikacyjnej oraz radioemisja to z kolei domena wielkich firm. Systemy tam pracujące są całością funkcjonalną dostarczaną przez producentów lub też wyspecjalizowane firmy spoza tradycyjnego rynku dystrybucji, jak na przykład Kathrein.

Radiolinie, nadajniki RTV oraz infrastruktura sieci komórkowych to przykłady obszarów zastosowań, których nie obsługuje rynek dystrybucji ani też krajowi producenci. Z pewnością jest to wartościowy sektor rynku po stronie dochodów ze sprzedaży, jednak nie ma danych ani też dostępnych źródeł pozwalających ocenić jego wartość.

Rynek w liczbach

Mimo dużej konkurencji panującej na rynku, wielu problemów wynikających z zachodzących zmian technologicznych, uczestnicy raportu zgodnie oceniają koniunkturę jako dobrą lub bardzo dobrą (rys. 1). Potwierdzają to również dane na temat wzrostu obrotów w ostatnich dwóch latach – przedstawione na rysunku 2 – aż 40% firm biorących udział w raporcie zanotowało wzrost sprzedaży anten i osprzętu antenowego przekraczający 25%.

Warto zwrócić uwagę, że generalnie rok 2007 był znacznie lepszy od 2006, co widać po proporcjach między słupkami w kategoriach "poniżej 10%" i "powyżej 26%". Liczba firm mieszcząca się w tej pierwszej, najsłabszej grupie zmalała prawie dwukrotnie, zasilając szeregi posiadaczy największych wzrostów, co z pewnością należy uznać za dobry znak. Rysunek 3 ilustruje, jaką część biznesu dla firm biorących udział w raporcie stanowią anteny. Dla ponad jednej trzeciej firm są one źródłem ponad połowy dochodów, dla nieco mniejszej grupy anteny stanowią 25–50% sprzedaży, a więc również bardzo dużo.

Rys. 4. Wielkość eksportu w podziale na firmy. Jedna trzecia firm wysyła za granicę powyżej 25% wyrobów

Informacja ta współgra z danymi na temat wzrostu obrotów, potwierdzając, że przy dużej specjalizacji i przy dużej skali prowadzonego biznesu anteny są produktem, na którym można zarobić. Na rysunku 4 pokazano dane na temat skali realizowanego eksportu. Charakterystyczna jest tutaj duża polaryzacja danych, gdyż z jednej strony 40% firm nie sprzedaje anten za granicę, z drugiej jedna trzecia eksportuje wartościowo powyżej 25% produktów. Najważniejsze jest to, że znakomita większość krajowych producentów, w tym wszystkie większe firmy, sprzedają anteny za granicę.

Natomiast większość firm niezajmujących się eksportem obejmuje rynek dystrybucji, który w warunkach krajowych ma charakter importowy. Na ostatnim wykresie pokazane zostały kryteria, jakie zdaniem uczestników raportu są brane pod uwagę przy zakupach anten. Podobnie jak w przypadku wielu innych produktów związanych z elektroniką, na samej górze zestawienia znalazły się jakość, cena oraz parametry techniczne, co jest naturalne w naszej branży. Niemniej warto zauważyć, że na wysokich miejscach znalazły się również „marka producenta” czy „długotrwała współpraca”, które zwykle lokowały się na samym dole.

Dowodzi to dojrzałości rynku antenowego i wysokiej świadomości klientów. Wśród firm, które można określić jako liderów, wymienić należy przedsiębiorstwa takie jak Sowar, Dipol i Telkom-Telmor. Po stronie dystrybucji wyróżnia się firma Kathrein, a w zakresie osprzętu i akcesoriów firma Matt.