Zasilacze na szynę DIN
W uproszczeniu można założyć, że asortyment takich jednostek daje się przyporządkować do jednej z trzech grup:
- plastikowe małe o wysokości 92 mm i mocy wyjściowej 5‒150 W. Szerokość tych zasilaczy zmienia się razem z mocą wyjściową od 17,5 mm do ok. 120 mm. Głębokość to ok. 58 mm.
- plastikowe średnie o wysokości 92 mm, ale większej głębokości tj. 100 mm. Moc wyjściowa to 10‒100 W.
- duże metalowe o wysokości 125 mm o mocy wyjściowej od 75 do 500 W.
Plastikowe małe przeznaczone są do systemów automatyki domowej i budynkowej, systemów alarmowych, pozostałe kierowane są do rozwiązań automatyki przemysłowej.
Główne problemy rynku zasilania
Głównym problemem rynku jest nie najlepsza sytuacja w gospodarce europejskiej i krajowej. Wpływ wojny na Ukrainie oraz niestabilna sytuacja w łańcuchach dostaw, nie są w tym obszarze biznesu ważne. Rynek cierpi na brak popytu, wyhamowanie lub przesuwanie w czasie projektów i inwestycji oraz z powodu oszczędności. Warto dostrzec, że kiepska sytuacja w gospodarce europejskiej oceniona została oceniona jako czynnik sporo ważniejszy od rynku krajowego. Przez wiele lat sprzedaż usług i produktów na eksport, praca na rzecz kontrahentów z Europy Zachodniej była dla wielu polskich firm czynnikiem łagodzącym fluktuacje koniunktury w kraju, a dla wielu firm była osią działalności. Ten czynnik dzisiaj nie oddziałuje na rynek.
Oczywiście wymiary i typ obudowy tworzą pierwszą oś selekcji produktu. W dalszej kolejności trzeba zdefiniować parametry elektryczne (moc, napięcie) oraz funkcje użytkowe, takie jak sygnalizacja stanu, regulacja, zabezpieczenia. Zasilacze różnią się typem i liczbą zacisków przyłączy, obsługiwanym zakresem napięć sieci, zakresem temperatur pracy, deratingiem parametrów w skrajnych warunkach specyfikacji, bezpieczeństwem oraz parametrami elektrycznymi.
Dwa zasilacze o identycznej specyfikacji elektrycznej mogą się różnić typem przyłączy, które w omawianych produktach pełni ważną rolę. Zasilacze na szynę DIN są montowane w skrzynkach instalacyjnych, stąd szybkość oraz a także oraz jakość montażu okablowania jest istotnym wyróżnikiem tych produktów.
Kolejnym ważnym aspektem jest sygnalizacja stanu. Omawiane jednostki działają w systemach automatyki, których działanie musi być nadzorowane. Zanik zasilania wywołany brakiem napięcia sieci lub przeciążeniem wyjścia bardzo często powinien wywołać alarm i interwencję służb utrzymania ruchu. Do tego zadania w zasilaczach instaluje się przekaźnik, którego styki są wyprowadzone na złącze wyjściowe i mogą zostać połączone z alarmem.
Standardem w jednostkach DIN jest możliwość regulacji napięcia wyjściowego w niewielkim zakresie, pozwalająca na kompensację spadku napięcia na okablowaniu. Im mniejsze napięcie wyjściowe zasilacza tym taka regulacja jest bardziej potrzebna.
Ocena stopnia specjalizacji
Dla dominującej większości firm z tego zestawienia zasilacze są jednym z wielu produktów w ofercie. Mimo że ogólnie rynek zasilania jest duży, a w praktyce każde urządzenie wymaga zaopatrzenia w energię, duża liczba producentów tych jednostek przekłada się na ogromną konkurencję uniemożliwiającą w praktyce wąską specjalizację. Poza tym zasilacze dzisiaj stanowią typowy produkt katalogowy, jeden z wielu elementów niezbędnych do budowy systemów kupowanych razem z czymś innym i stąd muszą być częścią ofert wielu dostawców, także tych słabo związanych z tematyką zasilania. Tylko co 20. firma postrzega siebie jako dostawcę specjalizowanego.
W zasilaczach dużej mocy na szynę DIN pojawiają się możliwości poprawy niezawodności zasilania. Są na rynku dostępne jednostki pozwalające na podłączenie napięcia sieci z dwóch faz, na zasilanie napięciem międzyfazowym w bardzo szerokim zakresie lub na współpracę z siecią trójfazową. Zasilanie z dwóch faz jest ciekawą opcją poprawy niezawodności, gdyż przy zaniku jednej fazy dalej są w stanie dostarczać napięcie wyjściowe.
Automatycy docenią także możliwość chwilowego przeciążania ułatwiającą integrację zasilaczy z silnikami i napędami. Taka opcja pojawia się w zasilaczach większej mocy i jest to wyróżnik aplikacyjny. Wszystkie zasilacze konsumenckie i najprostsze jednostki na szynę DIN w obudowach plastikowych reagują na chwilowe przeciążenie sekundowym wyłączeniem napięcia wyjściowego. Przeciążenie aktywuje układ ochronny, który wyłącza zasilacz na moment, a potem uruchamia go ponownie z nadzieją, że przeciążenia już nie będzie.
Ten tryb zabezpieczenia nazywa się terminem hiccup (czkawka), a po polsku "próbkowaniem".
Zasilacze tolerujące chwilowe przeciążenie nie wyłączają się nawet na moment. Zamiast tego przechodzą w tryb stabilizacji prądu lub mocy i ich napięcie wyjściowe tylko trochę się zmniejsza. Utrzymują one ciągłość zasilania, co w automatyce bywa kluczowe.
Chwilowe przeciążanie o kilkanaście– kilkadziesiąt procent jest użyteczne przy sterowaniu maszynami wyposażonymi w silniki indukcyjne lub innymi odbiornikami, np. z dużą składową pojemnościową na wejściu. Pozwala to uniknąć przewymiarowana konstrukcji i kupowania zasilacza ze sporym zapasem mocy. Wiele aplikacji potrzebuje jej przez krótki czas, a przykładem mogą być zawory, rygle oraz siłowniki, i w takiej sytuacji niewielka jednostka zasilająca z możliwością przeciążania jest w rozrachunku znacznie tańsza. Gdy wymagane jest chwilowe silne przeciążanie zasilacza, w układzie najczęściej pojawiają się superkondensatory.
Taką funkcjonalność ma niewiele zasilaczy i można powiedzieć, że jest to cecha zaawansowanych jednostek średniej i dużej mocy na szynę DIN.
