Wejście jack 2,5- lub 3,5-milimetrowe to widok, do którego przyzwyczailiśmy się, korzystając ze smartfonów, sprzętu grającego czy odtwarzaczy multimediów. Dla pomysłowych inżynierów cylindryczny wtyk to nie tylko wygodny sposób na podłączenie głośników czy zestawu słuchawkowego, bo umożliwia on również przyłączenie wielu różnych akcesoriów mogących kontrolować samodzielnie funkcje urządzenia. Idealnym przykładem są tutaj popularne selfie-sticki kontrolujące wyzwalacz aparatu w smartfonie po podłączeniu przez wejście słuchawkowe. Aby w pełni poznać i wykorzystać wszystkie możliwości tego wszechstronnego złącza, należy najpierw przyjrzeć się dokładniej topologii jego sygnałów i przełącznikom.
Wiele wersji
Wtyczki audio jack występują w prostej wersji bezprzełącznikowej lub nieco bardziej zaawansowanej wyposażonej w jeden lub kilka dodatkowych styków. Uruchamiane przy włożeniu wtyczki do gniazda przełączniki są niezbędne przy wielu popularnych zastosowaniach, takich jak automatyczne wyłączenie głośników przy podłączeniu słuchawek do urządzenia czy przy używaniu miksera audio. W przypadku wykorzystania złącza bezprzełącznikowego wykrywanie akcesoriów może być również zaimplementowane przy użyciu specjalizowanych obwodów sprzętowych. Pomimo wiążących się z ich użyciem dodatkowych kosztów, zapewniają one dodatkowe funkcje, takie jak m.in. wykrywanie wciśnięcia przycisku – popularne rozwiązanie pozwalające na kontrolowanie odtwarzacza muzyki poprzez przycisk przy słuchawkach.
Podstawowe połączenia audio jack
Rysunek 1 przedstawia podstawową 3-pinową bezprzełącznikową wtyczkę jack razem z gniazdem. Przy jej podłączeniu tuleja (1) pierścień (3) oraz nasadka (2) przyporządkowywane są odpowiadającym im kontaktom.
Rysunek 2 pokazuje to samo gniazdo jack z dodanym przełącznikiem nasadowym (10). Dopóki wtyczka nie zostanie całkowicie wetknięta do gniazda, kontakty 2 oraz 10 są połączone, a przełącznik pozostaje zamknięty. W momencie wetknięcia wtyczki nasadka odciąga kontakt 2, otwierając obwód.
Bardziej zaawansowane rodzaje połączeń
Na rysunku 3 widać 4-pinową wtyczkę oraz gniazdo z trzema przełącznikami. Oczywiście liczba kontaktów w gniazdku musi odpowiadać liczbie pinów na wtyczce, aby zapewnić prawidłowe działanie wszystkich funkcji.
W opisanych powyżej wersjach styki pozostawały zamknięte do czasu wetknięcia wtyczki, jednak w konfiguracjach DPDT (dwa styki przełączające) oraz SPDT (jeden styk przełączający) obwód zostaje zamknięty dopiero przy włożeniu wtyczki do gniazda. Oba powyższe rozwiązania pozwalają na odizolowanie przełącznika od sygnału audio i wykorzystanie go w innych obwodach.
Praktyczne zastosowania
Najpopularniejszym zastosowaniem dodatkowych styków we wtyczkach jack jest wspomniane wcześniej przełączanie sygnału pomiędzy głośnikami a słuchawkami (rys. 5). Jak widać na rysunku, jeśli wtyk nie jest podłączony, dźwięk wydobywa się z głośnika, a przełącznik nasadowy (10) i pierścieniowy (11) pozostają zamknięte. Przy wetknięciu wtyczka otwiera przełączniki, odłączając głośnik od źródła dźwięku i jednocześnie podłączając do niego słuchawki.
Rysunek 7 przedstawia wykorzystanie przełącznika SPDT do zmiany trybu pracy urządzenia. Wetknięcie wtyczki otwiera obwód pomiędzy kontaktami 4 i 5. łącząc jednocześnie kontakt 5 z 6. Najczęstszym użyciem tego rozwiązania jest wprowadzanie urządzenia audio w tryb uśpienia (standby), jeśli nie zostały podłączone głośniki lub słuchawki albo do wyłączania go, gdy wtyczka została wyciągnięta z gniazda.
Podsumowanie
Złącze audio jack dzięki swojej niezawodności i prostocie stało się standardem branżowym. Projektanci, dysponując jedynie niewiele ponadpodstawową wiedzą, są w stanie wyposażyć urządzenie w funkcje, które normalnie wymagałyby dodatkowego osprzętu lub innych portów. W ten sposób kreatywne użycie złącza pozwala wyprodukować urządzenie końcowe taniej i uprościć jego projekt do niezbędnego minimum.
Ryan Smoot,
inżynier wsparcia technicznego CUI Inc.
dla Digi-Key Electronics
Digi-Key Electronics
https://www.digikey.pl/
