Zarządzanie incydentami bezpieczeństwa w SOC - od wykrycia do neutralizacji

SOC, czyli Security Operations Center - co to jest i na czym polega?

W 2023 roku działający w strukturach NASK zespół CERT Polska zaobserwował 1650 przypadków ataków za pomocą szkodliwego oprogramowania. To tylko część wyzwań związanych z cyberbezpieczeństwem. Obecnie niektóre organizacje mogą nie móc wystarczająco szybko reagować na zagrożenia bez wyspecjalizowanych zespołów, takich jak Security Operations Center.

SOC to scentralizowana komórka, która składa się z wysoce wykwalifikowanych specjalistów od cyberbezpieczeństwa. Ich nadrzędnym zadaniem jest zapewnianie wysokiego poziomu cyberbezpieczeństwa w czasie rzeczywistym. W tym celu specjaliści m.in. monitorują aktywność sieciową przy wykorzystaniu narzędzi SIEM/SOAR, ulepszają istniejące procedury i polityki bezpieczeństwa oraz szkolą personel.

Zespół SOC tworzą m.in. inżynierowie bezpieczeństwa, analitycy zagrożeń, administratorzy platform czy analitycy śledczy. Ich doświadczenie powinno się wzajemnie uzupełniać, żeby pokrywać jak najwięcej obszarów.

SOC można zorganizować na kilka sposobów:

• zespół wewnątrz organizacji – złożony głównie z pracowników etatowych, z fizyczną siedzibą;
• zespół hybrydowy – złożony z pracowników etatowych i kontraktowych, może działać zdalnie lub stacjonarnie;
• zespół wirtualny – tworzony w większości przez pracowników kontraktowych, działa zdalnie;
• zespół zewnętrzny – składają się na niego specjaliści niezwiązani z organizacją.

Decydując się na outsourcing bezpieczeństwa do zewnętrznego Security Operations Center, organizacja może wybrać zakres usługi dostosowany do jej potrzeb i możliwości budżetowych. W kilkuletniej perspektywie outsourcing SOC może być nawet 4-krotnie tańszy od utworzenia własnego centrum.

Jak SOC może przydać się firmie?

Według badania przeprowadzonego przez SurveyMonkey w 2022 roku aż 55% osób nie chciałoby skorzystać z produktów lub usług firmy, która padła ofiarą cyberataku – zdecydowanie lepiej więc zapobiec wszelkim incydentom bezpieczeństwa. Sprawnie działający SOC potrafi wykryć i zaklasyfikować atak na wczesnym etapie oraz wdrożyć środki, które ograniczą jego szkodliwy wpływ na działanie organizacji.

Zarządzanie incydentami to niejedyna korzyść z posiadania SOC. Współpraca z takim zespołem ma też inne zalety, m.in.:

• Utrzymanie ciągłości procesów – konieczność odzyskania danych, odnowienia dostępów i zminimalizowania strat po ataku pochłania tym więcej czasu, im później uda się zareagować. Specjaliści mogą też wdrożyć usługę DRaaS, czyli Disaster Recovery as a Service. Pozwala ona odzyskać dane z zewnętrznej chmury nawet po poważnych incydentach.
• Optymalizacja zasobów – centralizacja i automatyzacja ochrony cybernetycznej pozwalają wykorzystywać dostępny czas i środki przeznaczone na cyberochronę w sposób optymalny, czyli tam, gdzie są najbardziej potrzebne, bez rozbijania ich na poszczególne działy organizacji.
• Proaktywna ochrona przed zagrożeniami – SOC prowadzi aktywny monitoring sieci, błyskawicznie wychwytując wszystkie anormalne zdarzenia. Specjaliści zbierają też informacje o potencjalnych zagrożeniach w ramach threat huntingu, co pozwala im wyprzedzać ataki i odpowiadać na nieustannie ulepszane narzędzia cyberprzestępców.
• Utrzymywanie pozytywnego wizerunku firmy i budowanie zaufania wśród klientów – współpraca z najlepszymi specjalistami z zakresu cyberbezpieczeństwa zwiększa szansę, że wrażliwe dane klientów i kontrahentów nie wydostaną się poza organizację. Wyciek danych może oznaczać wizerunkowy blamaż, z którego organizacja będzie wychodziła przez lata.

SOC to nie tylko korzyści, ale też brak kosztów związanych z poważnymi stratami finansowymi i wizerunkowymi.

SOC a zarządzanie incydentami

Każde zdarzenie, które może mieć negatywny wpływ na cyberbezpieczeństwo organizacji, nazywa się incydentem. Są to np. anomalie w ruchu sieciowym czy podejrzane wiadomości e-mail.

Incydent nie zawsze musi być związany z atakiem – to właśnie specjaliści SOC odpowiadają za odróżnienie przypadkowych zdarzeń od realnych zagrożeń i podjęcie stosownych działań. Wykorzystują do tego dane dostarczane przez system SIEM (Security Information and Event Management), czyli złożone narzędzie do monitorowania bezpieczeństwa infrastruktury teleinformatycznej. Przedstawia ono zagregowane i ustandaryzowane dane z różnych źródeł w scentralizowanej bazie oraz poddaje je analizie w oparciu o przygotowane wcześniej reguły.

Wykrywanie incydentu

Reakcja systemu na incydent jest zautomatyzowana i odbywa się w ramach ustalonego wcześniej scenariusza. Na tym etapie część zdarzeń jest filtrowana jako fałszywe.

Minimalizowane skutków ataku

SOC wprowadza niezbędne poprawki w systemach zabezpieczeń i zapór, a w razie potrzeby także odcina urządzenia od sieci czy blokuje złośliwe adresy IP. Dzięki temu atak się nie rozprzestrzenia.

Ustalenie charakteru ataku

SOC ustala naturę, przyczynę, wektory oraz potencjalne cele ataku. Na tym etapie szczególnie istotne jest przede wszystkim doświadczenie specjalistów – to do nich należy ostateczna decyzja o klasyfikacji incydentu i dalszych działaniach.

Maksymalne ograniczenie wpływu incydentu na funkcjonowanie firmy

Na podstawie dokładnej analizy SOC identyfikuje i izoluje tylko te punkty końcowe i kanały komunikacji, które padły celem ataku.

Odzyskiwanie i korygowanie strat

Zespół SOC podejmuje niezbędne działania, żeby odzyskać utracone zasoby i przywrócić prawidłowe funkcjonowanie organizacji. Dotyczy to odzyskiwania kopii zapasowych, przywracania uprawnień, podłączania odciętych od sieci punktów końcowych czy restartowania systemów i aplikacji.

Dokumentowanie wykonywanych czynności oraz uściślanie zabezpieczeń

Wszystkie działania podjęte przez SOC są dokumentowane. To element procesu Lessons Learned, czyli wyciągania konstruktywnych wniosków na przyszłość. Umożliwia to ocenę sprawności reakcji na incydent, na podstawie której można wdrożyć dodatkowe środki organizacyjne zwiększające cyberbezpieczeństwo. Na podstawie zgromadzonych danych SOC przygotowuje rekomendacje dla organizacji, które pozwalają poprawić poziom ochrony i zapobiec kolejnym incydentom.

Analiza powłamaniowa

Jeżeli dojdzie do włamania, SOC analizuje zdarzenie i zbiera dowody dla organów ścigania. Specjaliści badają logi i korelacje na podstawie zagregowanych danych i odtwarzają przebieg zajścia. Przeprowadzają też analizę złośliwego oprogramowania w bezpiecznym środowisku, a jeśli to konieczne, stosują inżynierię wsteczną, żeby lepiej zrozumieć charakter narzędzi użytych do ataku. Te działania pomagają ustalić sprawcę ataku, zminimalizować konsekwencje włamania i wypracować rekomendacje na przyszłość.

Zadbaj o bezpieczeństwo firmy z usługą Security Operations Center

Dla dużych firm brak szybkiej reakcji na incydenty może być kwestią utraty ogromnych pieniędzy lub zaufania. Nawet jeżeli atak nie doprowadzi do upadku organizacji, może na długo zatrzymać jej rozwój, spowodować utratę kontrahentów i utrudnić nawiązywanie nowych relacji biznesowych. SOC jest jak polisa ubezpieczeniowa, którą zawsze warto mieć – jej koszt jest wielokrotnie mniejszy od potencjalnych strat.

Odpowiedzią na rosnącą skalę cyberzagrożeń dla Twojej firmy może być usługa SOC od Netii. Dzięki niej twoja firma zyska skuteczną analizę i kompleksową obsługę incydentów cyberbezpieczeństwa przez całą dobę. Procedury stosowane przez SOC Netii opierają się na normach bezpieczeństwa ISO serii 27000, co potwierdzają certyfikaty bezpieczeństwa, w tym ISO/IEC 27001, CISSP i CEH. Mechanizmy uczenia maszynowego zapewniają specjalistom Netii przewagę nad cyberprzestępcami, a oprogramowanie SOAR (Security Orchestration, Automation and Response) znacząco skraca czas reakcji. Pozwala ono na automatyzację wielu procesów związanych z bezpieczeństwem. System analizuje zdarzenia, ustala wektor ataku i przedstawia raport o ocenie zagrożenia. Automatyczna reakcja podejmowana jest na podstawie ustalonych wcześniej procedur.

Zewnętrzne Security Operations Center ma wgląd w ruch sieciowy także poza konkretną firmą. Specjaliści mogą zidentyfikować i wykryć globalne zagrożenia, o których wewnętrzne działy IT jeszcze nie wiedzą.