Ze względów strategicznych i geopolitycznych eksploracja Księżyca to jeden z priorytetów sektora kosmicznego. Stany Zjednoczone i Chiny planują powrót człowieka na Księżyc do 2030 roku. Według raportu Euroconsult "Prospects for Space Exploration", wartość inwestycji w misje księżycowe wzrośnie z 11 mld dolarów rocznie w 2023 roku do blisko 17 mld w roku 2032.
Spółka Scanway rozszerza działalność poza obserwację Ziemi i w najbliższej dekadzie ma zamiar brać udział w rosnącej liczbie misji księżycowych, stając się tym samym ważną częścią tego rynku i jego łańcucha wartości. Zlecenie amerykańskiej firmy jest pierwszym w historii polskiego sektora kosmicznego komercyjnym zamówieniem, w którym polska firma dostarczy teleskop do misji związanej z eksploracją Księżyca. Intuitive Machines jest notowany na NASDAQ, mając na dzień 19 grudnia 2024 r. kapitalizację na poziomie około 1,9 mld dolarów, przy czym kurs akcji wzrósł od początku br. o około 400%.
Misja księżycowa Intuitive Machines i Scanwaya
Otrzymane 19 grudnia 2024 roku zamówienie jest elementem inicjatywy Lunar Data Network (LDN) Intuitive Machines, wspierającej budowę kompleksowej infrastruktury księżycowej dla przyszłych misji i eksploracji kosmosu. Teleskop dostarczony przez Scanway posłuży do mapowania powierzchnię Srebrnego Globu, w tym wykrywania minerałów z wykorzystaniem technologii optycznych. Pierwszy satelita wysyłany w ramach Lunar Data Network zabierze zmodyfikowaną wersję jednego z przygotowywanych aktualnie teleskopów Scanwaya. Będzie poruszał się na orbicie eliptycznej w odległości od 500 do 2800 km od powierzchni Księżyca.
Intuitive Machines specjalizuje się w tworzeniu zaawansowanych lądowników księżycowych, systemów komunikacji cislunarnej oraz rozwoju usług nawigacyjnych dla misji kosmicznych. W lutym 2024 roku zapisała się w historii jako pierwsza prywatna organizacja, która wylądowała na Księżycu. Firma chce wspierać komercjalizację przestrzeni kosmicznej poprzez nowatorskie technologie oraz współpracę z sektorem prywatnym i publicznym.
Amerykański podmiot odgrywa kluczową rolę w programie NASA Commercial Lunar Payload Services, mając na swoim koncie trzy kontrakty na dostarczanie ładunków na powierzchnię Księżyca: IM-1 (zrealizowany), IM-2 (przewidziany na rok 2025) i IM-3 (przewidziany na rok 2026). We wrześniu 2024 roku firma podpisała z NASA kontrakt o wartości do 4,82 mld dolarów na świadczenie usług komunikacyjnych i nawigacyjnych dla misji w regionie bliskiego kosmosu, obejmującym obszar od powierzchni Ziemi, po przestrzeń poza Księżycem.
- Przygotowanie teleskopu do misji księżycowej to wymagające przedsięwzięcie technologiczne, które wiąże się z koniecznością precyzyjnego spełnienia rygorów środowiskowych i funkcjonalnych. Jest to znaczący krok w dostosowaniu naszych produktów do pracy poza niską orbitą ziemską. W przypadku zamówienia od Intuitive Machines dodatkowym wyzwaniem jest presja czasu – instrument musi być gotowy i wysłany na pokładzie amerykańskiego satelity do końca 2025 roku, aby rozpocząć obserwacje Księżyca. Dzięki przeprowadzeniu szczegółowej analizy wymagań oraz odniesieniu projektu do ponad 50 wcześniej opracowanych przez Scanway układów optycznych o różnorodnych parametrach i zastosowaniach, mogliśmy skrócić ścieżkę badawczo-rozwojową. Wykorzystując doświadczenie z prac nad atermalizowanymi teleskopami zwierciadlanymi, dostarczymy autorskie rozwiązanie multispektralne, spełniające potrzeby misji - mówi Michał Zięba, Chief Technology Officer w Scanway S.A.
Realizacja zamówienia będzie miała pozytywny wpływ na wyniki finansowe Scanwaya w 2025 roku na poziomie kilkuset tysięcy dolarów. Współpraca z Intuitive Machines może być w przyszłości rozszerzana z wykorzystaniem wsparcia krajowego bądź instytucji europejskich.
Perspektywy lądowań na Księżycu
Dotychczas jedynie 5 krajów z przeprowadziło udane lądowanie na Księżycu - Rosja, Stany Zjednoczone oraz Chiny, a w latach 2023–2024, również Indie i Japonia. W lutym 2024 roku Intuitive Machines zapisało się w historii jako pierwsza prywatna organizacja, która z powodzeniem wylądowała na Księżycu, co jednocześnie oznaczało powrót USA na jego powierzchnię po ponad 50 latach nieobecności. Stany Zjednoczone - w ramach programu Artemis mającego wykorzystać m.in. Starshipa Elona Muska, oraz Chiny - w ramach programu ILRS, oficjalnie zapowiedziały załogowe lądowanie na Księżycu przed rokiem 2030. Eksploracją Księżyca zainteresowana jest także Rosja, Indie i Japonia.
W ciągu najbliższej dekady przewidywany jest ponad 3-krotny wzrost liczby eksploracyjnych misji kosmicznych do poziomu 751, z wysokim, 31-procentowym udziałem misji księżycowych, za które odpowiadać będą instytucje rządowe - 46% misji, podmioty komercyjne - 35% oraz ośrodki naukowo-akademickie - 19% lotów.
Rozwiązania optyczne spółki Scanway znalazły się w najważniejszych europejskich i polskich misjach kosmicznych 2024 roku. Firma realizuje jedne z największych w kraju kontraktów na urządzenia kosmiczne i bierze udział w kluczowych projektach kosmicznych w Polsce - m.in. EagleEye i PIAST. Scanway Camera System spółki został wyniesiony w tegorocznym inauguracyjnym locie największej europejskiej rakiety nośnej - Ariane 6.
Źródło: Scanway S.A.
