Projektowanie PCB. Jak dobrze wybrać oprogramowanie?

W analizach i ocenach funkcjonalności oprogramowania, patrząc na rynek oprogramowania projektowego do PCB, warto pamiętać, że istnieją generalnie dwa typy tych aplikacji:

• płatne i zaawansowane pakiety przeznaczone dla przedsiębiorstw, które są wykorzystywane przez zespół projektantów, nierzadko stanowiąc narzędzie do pracy wspólnej. Oprogramowanie to ma dużą funkcjonalność, ale trudno ocenić, czy wszystkie jego funkcje stanowią satysfakcjonujący zestaw dla każdego członka zespołu.
• oprogramowanie bezpłatne, prawie bezpłatne lub open source, które jest tworzone często przez sympatyków i użytkowników takiej aplikacji. Ceną za darmowość jest to, że użytkownicy nie mogą wiele wymagać od tych aplikacji, na przykład w zakresie zawartości bibliotek komponentów oraz że muszą uzbroić się w cierpliwość, czekając na aktualizacje i uzupełnienia.

Trzecia kategoria obejmująca aplikacje dostępne jako usługa (SaaS - Software as a Service) oraz aplikacje internetowe w zasadzie nie mają jeszcze wystarczającego potencjału i nie są traktowane jako produkty handlowe. Dość duże różnice między płatnymi i bezpłatnymi narzędziami do PCB tworzą niestety między nimi przepaść technologiczną.

Komercyjne oprogramowanie EDA przeznaczone jest dla zawodowych projektantów, którzy są w stanie zainwestować pieniądze w kupno dużego pakietu i potem czas w późniejszą naukę obsługi i poznanie wszystkich niuansów aplikacji, bo osoby te używają go codziennie. Jednak dla tych, którzy także wykonują zaawansowane projekty w ramach swojej pracy, ale niekoniecznie codziennie, taki pakiet może okazać się jednak zbyt kosztowny.

Osoby korzystające sporadycznie z takich rozbudowanych programów najczęściej nie mają możliwości ich drobiazgowego poznania, nie mają wystarczająco dużo czasu, bo równolegle mają jeszcze wiele innych zajęć poza projektowaniem. Takie ograniczenia pojawiają się też w małych specjalistycznych firmach.

Rzadko używane oprogramowanie męczy złożonym interfejsem użytkownika, koniecznością określania i ustawiania wielu parametrów, co dla takich osób może być przeszkodą i powodować, że w efekcie wiele z zaawansowanych funkcji jest po prostu nieużywanych. Duże pakiety oprogramowania często nie są więc dobrą propozycją, a takich specjalistycznych firm elektronicznych na rynku jest wiele.

Patrząc na oprogramowanie darmowe jako alternatywę, trudno z kolei znaleźć coś wykraczającego poza zastosowania hobbystyczno-amatorskie. Dodatkowym problemem są braki w bibliotekach komponentów zmuszające do dodatkowej pracy. Niestety oprogramowanie bezpłatne ma też błędy i też trzeba się nauczyć je obsługiwać, przez co wiele wad opisanych powyżej i charakterystycznych dla największych pakietów w tym przypadku też jest problemem. Trzeba również jasno powiedzieć, że w tym przypadku użytkownik nie ma się do kogo zwrócić o pomoc, gdy coś nie działa jak należy. Pozostają własne eksperymenty lub fora dyskusyjne.

Zdefiniowanie potrzeb

Zapotrzebowanie na oprogramowanie PCB o funkcjonalności leżącej pomiędzy tymi omówionymi skrajnymi obszarami jest widoczne na rynku. Liczba osób, które zajmują się projektowaniem elektroniki, dorywczo też stale rośnie na skutek zmian w podejściu do pracy, rosnącego znaczenia urządzeń specjalistycznych oraz aplikacji projektowanych na indywidualne zamówienie.

Takie osoby potrzebują narzędzi, które nie wymagają od nich dużych inwestycji czasowych, szkoleń i lektury podręczników, ale muszą mieć oprogramowanie zapewniające sprawną pracę i użyteczność. Z badań firmy Altium wynika, że w omawianym obszarze istotne są takie czynniki jak:

• prosty interfejs użytkownika, z czytelnie ułożonym menu i ikonami zapewniającymi naturalną nawigację,
• możliwość szybkiego nauczenia się i trwałego zapamiętania przez użytkownika obsługi programu,
• dostępność wsparcia technicznego, forum dyskusyjnego, dokumentacji i aktualizacji,
• pełna funkcjonalność techniczna i nowoczesność, którą dzisiaj określa wizualizacja 3D projektu, kontrola poprawności projektowej, wbudowany hierarchiczny edytor schematów oraz możliwość importu i eksportu danych do popularnych aplikacji ECAD/MCAD (modele 3D, obudowy),
• dobra współpraca modułu rysowania schematów i projektowania płytek, pozwalająca na płynną wymianę danych pomiędzy nimi w czasie pracy,
• sprawnie działający autorouter, także z opcją interaktywną,
• sprawnie działające funkcje importu z innych programów pozwalające na otwieranie i pracę ze starymi projektami,
• korzystna cena wynosząca $2-4,000 w zależności od wersji i zaawansowania,
• dostępna wizualizacja 3D dla modeli mechanicznych z importem z oprogramowania CAD po to, aby móc się przekonać, że projekt płytki drukowanej zmieści się w obudowie.

Kupno oprogramowania EDA

Podczas porównywania oprogramowania pochodzącego od różnych producentów oraz wyboru warto wcześniej rzetelnie ocenić swoje potrzeby i wymagania, jakie stawia się przed tymi narzędziami. W drugiej kolejności należy skorzystać z dostępnych wersji demonstracyjnych i ewaluacyjnych i wypróbować każdy program. Warto także poświęcić chociaż kilka godzin na jedną pozycję, aby przekonać się, czy to właśnie jest to, czego się poszukuje. Na koniec należy swoje wrażenia zestawić z ceną poszczególnych pakietów i wybrać najkorzystniejszą ofertę.

Najważniejsze w tym procesie jest oczywiście rzetelne przyjrzenie się własnej pracy i pozycji zawodowej. Trzeba uczciwie zastanowić się, czy jest się zawodowym projektantem, czy też projektowaniem zajmuje się okazjonalnie. Drugie pytanie dotyczy możliwości czasowych, a więc ile godzin jesteśmy w stanie poświęcić na naukę i konfigurację, kolejne na to, czy biegle posługujemy się komputerem, czy też lepsze dla nas są narzędzia łatwe w użyciu.

Wbrew pozorom jest to ważne pytanie, bo czasem drobne wydawałoby się zadania, jak eksport danych dla potrzeb dokumentacji produkcyjnej, potrafią być skomplikowane i uwikłane. Kolejne zagadnienia dotyczą zdolności do samokształcenia, możliwości korzystania z forów i grup tematycznych, bo jeśli nie, to raczej trzeba szukać pozycji, gdzie producent zapewnia sprawną pomoc techniczną i wsparcie.

Na koniec trzeba realnie ocenić swoje możliwości finansowe, a także to, jakie poszczególne pozycje mają perspektywy rozwoju. Wiadomo bowiem, że to co dzisiaj jest wystarczające, jutro już będzie przestarzałe, zatem zdolność producenta programu do aktualizowania go jest ważnym parametrem zapewniającym możliwość korzystania z niego przez długi okres.

Oferta rynku w zakresie oprogramowania do projektowania płytek drukowanych ciągle się zmienia. Producenci są świadomi zmieniających się potrzeb klientów oraz zmian zachodzących w branży. Stąd pojawiają się pozycje takie jak Circuit Studio firmy Altium. Warto pobrać wersję demonstracyjną i zapoznać się z nią - program jest dostępny na portalu element14 - www.element14.com/altium. Kilka zamieszczonych zrzutów ekranów ilustruje możliwości tego pakietu.

Andrew Ball, Software Engineer, Altium
Farnell element14
www.pl.farnell.com