Mierniki wielkości nieelektrycznych - Polscy producenci i dystrybutorzy

Rys. 1. Zestawienie wielkości fizycznych, które mają największe znaczenie w miernictwie wielkości nieelektrycznych

Poza temperaturą, wilgotnością i ciśnieniem, pokrywającymi większą część zastosowań konieczne jest mierzenie dziesiątek, jeśli nie setek innych parametrów, często unikalnych dla procesu lub aplikacji.

Ta różnorodność przekłada się na potężną liczbę typów, producentów i w efekcie na spore rozproszenie branży, z silną konkurencją w segmencie wielkości popularnych i wielką zależnością od odbiorcy w segmentach specjalistycznych.

Rynek omawianej aparatury z pewnością nie zalicza się także do biznesu łatwego, ale na przestrzeni lat skupił grono kilkunastu firm dystrybucyjnych i produkcyjnych, które można uznać za wyspecjalizowane w tej tematyce.

Czynniki pozytywne

Największe znaczenie rynkowe mierników wielkości nieelektrycznych wiąże się z obsługą techniczną urządzeń, nadzorem i kontrolą procesu produkcji oraz utrzymaniem ruchu w zakładach. We wszystkich tych obszarach rynku istnieje szereg formalnych wymagań prawnych, zmuszających właścicieli do okresowej kontroli i weryfikacji jakości oraz sprawdzania działania systemów. To samo dotyczy instalacji budynkowych, które z uwagi na to, że są eksploatowane przez osoby postronne, muszą być okresowo kontrolowane.

Rośnie świadomość konieczności zapewnienia bezpieczeństwa działania i nadzoru nad pracą instalacji, co jest pochodną troski o życie i zdrowie człowieka, ale także efekt poboczny tego, że nasze życie staje się coraz bardziej zależne od techniki. Szereg tragicznych wypadków w przeszłości przekonało chyba wszystkich, że przymus kontroli to dobry pomysł. Sprawdzenie instalacji gazowej lub też zbadanie poziomu emisji lampy UV wykorzystywanej do sterylizacji wymaga posiadania odpowiedniego miernika lub wynajęcia firmy usługowej zajmującej się pomiarami, co dla sprzedawców aparatury zawsze jest pozytywnym zjawiskiem kształtującym sprzedaż.

Rys. 2. Zestawienie wzrostów i spadków obrotów w latach 2007–2009 dla dostawców sprzętu pomiarowego wielkości nieelektrycznych w podziale na pięć przedziałów procentowych

Obecność Polski w Unii Europejskiej z pewnością przyspieszyła tempo przemian związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa i zwiększyła świadomość społeczeństwa w zakresie ekologii i ochrony środowiska. Można niewątpliwie długo dyskutować, czy dyrektywy unijne, jednakowe dla całej wspólnoty, są przykładem przepisów prawnych, które w tym zakresie są odpowiedzialne za to nowe podejście i jaką sytuację mielibyśmy na rynku, będąc poza UE, niemniej wydaje się, że w ten sposób wyrównaliśmy poziom do górnego pułapu. Pozytywne jest także to, że równolegle do wchodzenia w życie nowych wymagań i regulacji prawnych, pojawiają się dotacje, programy wsparcia dla nowych inwestycji, pozwalające zmniejszyć przedsiębiorcom ciężar wydatków.

Oczywiście mają one też przełożenie na popyt na sprzęt pomiarowo- kontrolny. Zapotrzebowanie na aparaturę kontrolną rośnie też na skutek coraz lepszego postrzegania zagadnień związanych z jakością. Firmy inwestują w zakładowe systemy ISO, wdrażają normy HACCP po to, aby być konkurencyjnymi na rynku, stawiać czoła zagranicznym firmom i aby móc sprzedawać na rynkach UE. Tworzy to spore zapotrzebowanie na sprzęt do kontroli produkcji, przechowywania towarów i kontroli warunków transportu.

Monitoring parametrów technologicznych jest też nieodłączną częścią tego zagadnienia. Nawet jeśli tylko niewielka część z tego szerokiego spektrum aplikacyjnego realizowana jest przez omawiane w raporcie mierniki, to i tak tworzy to porównywalnie spory nurt sprzedaży. Należy zauważyć, że wiele z zagadnień technicznych wiążących się z pomiarami temperatury, wilgotności i podobnymi wielkościami fizycznymi charakteryzuje się dużym stopniem symetrii.

Zgodnie z nią producenci mają potrzebę bieżącego monitorowania jakości produkcji, do czego wymagane są systemy pomiarowe lub mierniki. Ich odbiorcy też mają potrzebę wyrywkowej lub ciągłej kontroli jakości dostaw za pomocą podobnej aparatury. W efekcie sprzedaż jest znacznie większa niż w innych porównywalnych sektorach gospodarki, gdzie odbiorca ufa producentowi i dostawcy o wiele bardziej niż tutaj. Takie powiązanie zwiększające sprzedaż nie jest łatwo znaleźć w innych gałęziach techniki.

Tabela 1. Przegląd ogólny oferty krajowych dostawców mierników wielkości nieelektrycznych

Pozytywnym czynnikiem kształtującym krajowy rynek jest też coraz większa obecność zagranicznych koncernów produkcyjnych i wpływ ich zakładów w Polsce. Ich technologia i systemy automatyki wykorzystywane w produkcji stają się punktem odniesienia dla rynku, co przenosi się na inne mniejsze lub lokalne zakłady. Widać to szczególnie w zakresie nowych technologii, takich które dopiero wchodzą na rynek.

Firmy zagraniczne odgrywają sporą rolę kształtującą ofertę producentów mierników, gdyż ich spory potencjał niejednokrotnie przekonuje producentów aparatury do tworzenia nowych konstrukcji, takich które mierzą inne, mniej popularne wielkości. Wiadomo, że wprowadzenie na rynek takich produktów musi być poparte zapotrzebowaniem ze strony rynku i niewątpliwie sygnały płynące ze strony dużych zakładów produkcyjnych oraz od integratorów można uznać za wystarczającą moc sprawczą.

Rozwój nowych technologii

Rys. 3. Ocena aktualnej koniunktury w branży w pierwszej połowie 2010 roku

Oferta aparatury pomiarowej do pomiaru wielkości nieelektrycznych rozwija się wraz z nowymi technologiami wchodzącymi na rynek. Podobnie jest w wielu innych branżach i aplikacjach, dlatego nie można postrzegać tego jako zjawiska wyjątkowego. Audyty termiczne w budownictwie napędzają rozwój kamer termowizyjnych i kreują potrzebę precyzyjnego przestrzennego pomiaru temperatury, luksomierze specjalizowane do oświetlenia LED pozwalają na ocenę jakości działania opraw.

To samo dotyczy aplikacji specjalistycznych, kreowanych na przykład przez producentów czystej energii potrzebujących mierników do pomiaru wilgotności biopaliw, kontroli ogniw słonecznych i podobnych. Coraz częściej jako opcja w miernikach pojawia się bezprzewodowa transmisja danych, pozwalająca oddzielić sensor pomiarowy od reszty przyrządu, nierzadko mierniki zawierają dużą pamięć pozwalającą wykorzystać je jako rejestratory.

Ta funkcja przypomina także o stale pogłębiającej się konwergencji w sprzęcie pomiarowym, gdyż coraz więcej nowej aparatury na rynku łączy w ramach przyrządu kilka funkcji metrologicznych. Rozwój w tym kierunku wydaje się być dobrym posunięciem, gdyż przy obecnym oparciu mierników na mikroprocesorach, większość z nich jest zbudowana z podobnych układów funkcjonalnych, a każdy zawiera wyświetlacz, przetwornik A/C i układ sterujący, który może być wspólny. Łączenie funkcji to również sposób na dopasowanie miernika do typowych zadań pomiarowych charakterystycznych dla branży lub aplikacji.

Wilgotność łączy się często z temperaturą, bo są to podstawowe czynniki kontroli klimatu. Podobne trendy daje się zaobserwować w sprzęcie pomiarowym dla analizy i przepływów gazów (tachometry, anemometry). Kombajny pomiarowe są szczególnie atrakcyjne dla pracowników serwisu, działów utrzymania ruchu, które zawsze były zainteresowane tym, aby mieć jeden miernik do wszystkiego. Popularność bezprzewodowością w omawianych pomiarach jest też pochodną zainteresowania dużymi systemami monitoringu parametrów klimatycznych i technologicznych w wielkich magazynach i halach produkcyjnych, gdzie łączność odbywa się przez lokalne sieci komputerowe LAN, a publikacja danych na zewnątrz odbywa się z wykorzystaniem Internetu.

Rys. 4. Najbardziej rozpoznawalni dostawcy aparatury pomiarowej wielkości nieelektrycznych w Polsce

Podobnie jak w większości innych sektorów aparatury pomiarowej największy wpływ na rozwój przyrządów ma oprogramowanie. Wchodzące na rynek mierniki ukierunkowane są na wizualizację danych, ustawianie progów alarmowych, rejestrację zdarzeń. Temu zagadnieniu poświęca się obecnie wiele uwagi, gdyż platformy sprzętowe mierników dawno już przestały mieć znaczenie decydujące o funkcjonalności.

Szczególnie rejestracja danych, dzięki której można tworzyć raporty, wykresy i histogramy, ma istotne znaczenie w przypadkach konieczności przedstawienia dowodów prawnych na okoliczność ewentualnych skarg. Wiele zmian zaszło w ostatnich latach na rynku mierników do pomiaru temperatury. Szybko rośnie popularność termometrów dokonujących pomiarów metodą bezkontaktową pracujących w zakresie podczerwieni, czyli pirometrów.

Mają one wielu zwolenników i sprawdzają się w wielu dziedzinach przemysłu. Klienci coraz powszechniej akceptują ograniczenia takie, że pomiar temperatury za pomocą pirometrów jest mniej dokładny, jak wykonany za pomocą precyzyjnych termometrów kontaktowych, gdyż chodzi im przede wszystkim o wygodę i oszczędność czasu.