Przekaźniki w naszym życiu - czyli o automatyce, która trafia pod strzechy

Fot. 1. Przekaźnik programowalny NEED

Obecnie wiele funkcji sterowniczych można realizować przekaźnikami programowalnymi - takimi, jak np. produkowane przez Relpol przekaźniki NEED (fot. 1). Następuje również ogromny wzrost zastosowań przekaźników jako elementów separacyjnych i wykonawczych. Zmiana, jaka się dokonuje w automatyce przemysłowej, wywołana dążeniem do tworzenia nowoczesnych układów oraz chęcią uzyskania większej konkurencyjności, skłania automatyków do szukania rozwiązań, które odbiegają od utartych standardów.

Coraz częściej do zasilania niewielkich silników, grzałek i obwodów jednofazowych zamiast styczników używa się wysokoprądowych przekaźników. Wielu automatyków zaczyna zadawać sobie uzasadnione pytanie, czy oszczędność związana z wielkością, prostotą wymiany oraz ceną, przy zachowaniu parametrów elektrycznych, nie jest warta tego, aby spróbować nowego podejścia.

Okazuje się również, że elementy sterujące coraz częściej trafiają do naszych mieszkań i domów, stając się elementami równie powszechnymi jak kontakty czy włączniki światła. Jednak i tu możemy spotkać pewne bariery - jak choćby ta, że sama nazwa - "przekaźnik przemysłowy" - kieruje nasze myślenie na określone zastosowanie produktu. To właśnie jednak systemy sterowania budynkami stały się nowym motorem dla produktów, tak mocno przecież kojarzonych z automatyką zawodową.

Fot. 2. Przekaźnik interfejsowy PIR6WB

Przekaźniki znalazły swoje zastosowanie w centralach klimatyzacyjnych i wentylacyjnych, szafach sterowania oświetleniem, rozdzielniach głównych, stając się niezastąpionym elementem wykonawczym. Spowodowało to konieczność stworzenia produktów, które będą dostosowane do wymogów rynku - mających wysokie parametry prądowe, odporność na obciążania o charakterze indukcyjnym (fot. 3) i pojemnościowym oraz dających możliwość szybkiego montażu przy dużej ilości komponentów. Stąd zrodził się pomysł rozwoju linii przekaźników interfejsowych oraz przekaźników w serii w technologii Inrush (fot. 2, fot. 3).

W większości sytuacji kłopoty z obciążeniami indukcyjnymi lub pojemnościowymi rozwiąże nam zmiana materiału zestyku. W sytuacji, gdy dochodzi do załączania większych obciążeń, może dojść do "sklejania się styków przekaźnika", stąd też pierwszym krokiem, jaki należy podjąć podczas projektowania układu, jest sprawdzenie, jaki jest charakter obciążenia. W tym celu polecamy udać się na ostatnie strony katalogu firmy Relpol, gdzie dokładnie opisane są rodzaje obciążeń oraz materiały zestyków, jakimi dysponujemy.

Fot. 3. Przekaźnik interfejsowy PI85 oraz przekaźnik miniaturowy RM85 Inrush

Jeśli ten krok nie jest wystarczający, przychodzą nam z pomocą przekaźniki wysokoprądowe. Jedną z flagowych pozycji, która doskonale zakorzeniła się w sterowaniu oświetleniem oraz małymi silnikami, jest przekaźnik firmy Relpol - RM85 Inrush. Przekaźnik o prądzie znamionowym 16 A przy 250 V AC1 w szczycie przez 20 ms można przeciążyć aż do 80 A.

Sprawia to, że nawet duże zasilacze lamp LED i źródła światła o ciężkim starcie przestają być kłopotem. Przekaźnik możemy zamocować na szynie TH za pomocą podstawek GZT80, GZM80 i GZ80. Dodatkowo dzięki wykonaniu podstawki możemy dobrać dodatkowe akcesoria, takie jak: szyny grzebieniowe, moduły sygnalizacyjne, płytki opisowe, wyrzutniki, co pozwoli stworzyć profesjonalny i czytelny układ sterowania.

Fot. 4. Nowa linia przekaźników R2N, R3N, R4N

W sytuacji, gdy 80 A w szczycie to za mało, Relpol przygotował specjalne wykonanie przekaźnika RM83. Produkt również charakteryzuje się obciążeniem znamionowym 16 A przy 250 V AC1, ale jego możliwości przeciążeniowe są zdecydowanie większe. RM83 może przez 20 ms przewodzić prąd o wielkości 120 A. Przekaźnik w wykonaniu specjalnym, tak samo jak RM85 Inrush, ma jedynie styki zwierne.

Zwiększenie wymogów stawianych przekaźnikom w nowych realiach spowodowało udoskonalenie konstrukcji powszechnie uznanej serii przekaźników R2, R3, R4. Stąd przy tworzeniu serii unowocześnionych elementów - oznaczonych jako R2N, R3N, R4N (fot. 4 oraz fot. 5) - wzięto pod uwagę wiele uwag specjalistów w dziedzinie automatyki. Wzmocniono całą konstrukcję przekaźnika, zwiększono funkcjonalność wskaźnika mechanicznego.

Fot. 5. Zestaw interfejsowy PIR4 (Przekaźnik R4N + gniazdo GZM4)

Do wykonania płytki stykowej i przegrody izolacyjnej zastosowano najnowszej generacji tworzywo izolacyjne, poliamid PA66. W elektromagnesie wprowadzono zaś innowacyjną technologię łączenia elementów, która gwarantuje pewniejsze działanie przekaźnika. Dzięki temu, nie zmieniając ani układu wyprowadzeń, ani gabarytów, w ręce automatyków oddaliśmy jeszcze doskonalszy produkt.

Kolejnym produktem przeznaczonym do pracy jako element wykonawczy jest przekaźnik RUC (fot. 6). Jest to element o stałej obciążalności prądowej zestyków - 16 A przy 250 V oraz 10 A przy 400 V w kategorii obciążenia AC1, mogący w szczycie załączać nawet 40 A. Znajduje on częste zastosowanie w miejscach, gdzie powszechnie używane były styczniki.

Fot. 6. Przekaźniki przemysłowe RUC

Niewielkie gabaryty oraz możliwość ekspresowej wymiany dzięki gniazdu GUC11 powodują, że w wielu miejscach wypiera on tradycyjne rozwiązania. Wieloletnia obecność w ofercie Relpol i certyfikaty oraz uznania potwierdzają, że ten produkt cechuje się świetnymi parametrami elektrycznymi oraz mechanicznymi.

RUC jest coraz częściej spotykany w projektach i znajduje powszechne zastosowanie w automatyce budynkowej oraz systemach klimatyzacji i wentylacji. Posiadany certyfikat kolejowy powoduje, że jest to jedno z powszechniej wybieranych rozwiązań w wagonach oraz lokomotywach.

Przekaźniki przestają dzisiaj pełnić proste funkcje i stawia się przed nimi coraz większe oczekiwania. Dzięki swoim unikalnym cechom stają się one powszechnie wybierane jako elementy wykonawcze. Coraz częściej mamy z nimi do czynienia w naszych domach i mieszkaniach, gdzie bez konieczności stawiania wielkiej rozdzielnicy chcemy zapewnić sobie możliwie największy stopień zautomatyzowania. Są one też niezastąpionym elementem w automatyce przemysłowej, mając przed sobą nowe, ambitne zadania.

Stanisław Rak
Relpol S.A.
www.relpol.com.pl