Struktura ofert uwidacznia wiele zjawisk na rynku

Rys. 7. Ocena, dla jakich typów zasilaczy konkurencja na rynku jest największa

Na rysunku 6 pokazano zestawienie kryteriów, które są istotne dla klientów kupujących tytułowe urządzenia. Zgodnie z wcześniejszymi rozważaniami na pierwszym miejscu znalazła się cena. Wskazali na nią prawie wszyscy ankietowani, co samo w sobie jest jakimś wydarzeniem, bowiem takiej jednomyślności praktycznie nigdy wcześniej w naszych opracowaniach nie było. Z pewnością ustawienie ofert głównie na niskie ceny nie służy zapewnieniu wysokich parametrów technicznych i jakości wykonania zasilaczy, mimo że te czynniki także zostały ocenione przez specjalistów jako bardzo istotne. Można nawet powiedzieć, że nie da się zapewnić jednocześnie na wysokim poziomie czterech najważniejszych kryteriów z wykresu 6, bo jest to nieco sprzeczne.

Na rynku krajowym klienci zawsze poszukiwali produktów tanich, ale dobrych jakościowo, tych "mercedesów w cenie fiata" i dzisiaj chyba nikogo to już nie dziwi. Niemniej w przypadku zasilaczy jest to zjawisko znacznie silniejsze. Warto ponadto zwrócić uwagę, że marka producenta w przypadku zasilaczy nie jest czymś istotnym na tym rynku, bowiem na wykresie ulokowała się na samym dole. W odróżnieniu od wielu innych komponentów elektronicznych tutaj klienci są otwarci na propozycje i nie zamykają się w ciasnych łamach "tylko firma x". Być może dlatego, że nierzadko marka zasilacza to tylko nalepka na obudowie.

Tak samo jak każdy może być dzisiaj importerem zasilaczy, tak również i producentem. Wystarczy zamówić u jednego z wielu znanych producentów OEM na Tajwanie model katalogowy z własną nalepką i logo lub zlecić im wyprodukowanie zasilacza wg indywidualnego projektu. Takich kontraktowych producentów zasilaczy i dostawców OEM tych produktów jest około setki, np. Delta, Lite-On, Ener-Max, FSP, Channel Well, Sirtec i wiele, wiele innych.

W Internecie można znaleźć kompletne tabele deszyfrujące poszczególne marki handlowe wskazujące, kto kryje się za nimi jako faktyczny wytwórca. Bazą do nich są podawane na jednostkach numery certyfikacji UL, które można wpisywać w bazie danych www. ul.com i odczytywać, jaka firma kryje się za marką handlową.

Podobnie jest z dostępnością wersji na zamówienie. Jeszcze dziesięć lat temu był to ważny atut i czynnik przewagi krajowych producentów oraz dostawców blisko związanych z producentami zagranicznymi, którzy byli w stanie dostarczyć dopasowane do wymagań aplikacyjnych produkty. Dzisiaj już to nie ma znaczenia, bo szerokie spektrum dostępnych wyrobów katalogowych, pokrywających znakomitą większość potrzeb i wykonań, sprowadziło wersje indywidualne do rynkowej niszy.

Dotyczy to zwłaszcza zasilaczy dużej mocy, powyżej 250 W, które rzadko są docelowym źródłem energii, raczej zasilają mniejsze obwody i systemy wyposażone we własne konwertery. Współczesne systemy mają w wielu przypadkach topologię rozproszoną, wykorzystują pośrednią magistralę o typowym napięciu np. 48 lub 24 V i tym samym dają się konstruować z powodzeniem z dostępnych w handlu gotowych jednostek.

Branże i główni odbiorcy

Rys. 8. Zestawienie obrazujące, które typy jednostek zasilających sprzedają się najlepiej

Na rysunku 7 pokazano zestawienie poszczególnych typów zasilaczy pod kątem konkurencji, a na rysunku 8 pod kątem wielkości sprzedaży. Oba wykresy wskazują jednoznacznie, że duży potencjał rynkowy kryje się w wersjach przeznaczonych do montażu na szynie DIN, a więc tych kierowanych głównie do przemysłu. Jednostki te cieszą się dużym powodzeniem wśród klientów, a dzięki dużej sprawności nawet z małych pod względem wymiarów urządzeń daje się uzyskać kilkaset watów mocy. Poza zasilaczami na szynę wysoko oceniono także pozycję specjalizowanych urządzeń do zasilania diod LED, ale one akurat lokują się w dolnych granicach mocy omawianych produktów.

Żadnym zaskoczeniem nie jest też zestawienie branż, które są postrzegane jako najwięksi odbiorcy urządzeń zasilających dużej mocy (rys. 9) - czołowe dwie pozycje przypadły dla obszaru kojarzonego z przemysłem. Dość wysoko sklasyfikowana została także branża security, zajmująca się ochroną mienia, gdzie zasilacze są częścią złożonych instalacji łączących w ramach jednego systemu monitoring za pomocą kamer, systemy kontroli wejść i wyjść, nierzadko też urządzenia do rejestracji czasu pracy. Jak widać takich instalacji w obiektach może być wiele, stąd zapewne wynika dość wysoka pozycja w zestawieniu na rysunku 9 branży security.

Mimo że na rynku są producenci celujący w produkcję zasilaczy dla zastosowań medycznych, jak na przykład XP Power, znaczenie tych produktów na rynku wydaje się niewielkie. Podobnie jest zresztą w wielu specjalistycznych dziedzinach, czego przykładem mogą być aplikacje transportowe. Wynika to z wymagań prawnych związanych z certyfikacją oraz tego, że w wielu tak specyficznych aplikacjach nie wykorzystuje się rozwiązań seryjnych.

Dostawcy zasilaczy uniwersalnych

Rys. 9. Branże, które są największymi odbiorcami zasilaczy impulsowych w Polsce w ujęciu wartościowym

Zasilacze obecnie oferuje znakomita część dystrybutorów podzespołów elektronicznych, zarówno ci specjalizowani, jak i w firmy katalogowe, a także przedsiębiorstwa związane z produktami dla automatyki i przemysłu, elektrotechniką i wyrobami elektroinstalacyjnymi, m.in. hurtownie elektrotechniczne. Szczególnie w ostatnich pięciu latach znacząco przybyło dostawców zasilaczy, co nie uszło uwadze specjalistów w badaniu ankietowym - 53% odpowiedzi potwierdziło, że liczba dostawców zasilaczy w kraju cały czas rośnie.

Prowadzi to nie tylko do zaostrzenia warunków działania i spadku marż handlowych, ale także do rozdrobnienia i niechęci dostawców do inwestowania wysiłku (wsparcie techniczne, promocja sprzedaży) w rozwój tej części biznesu. Rozdrobnienie rynku zasilaczy widać też po tym, że do grona dostawców tych urządzeń dołączają firmy, dla których tematyka ta jest dość odległa od głównego profilu rynkowego. Coraz więcej dystrybutorów nie dysponuje wystarczającą wiedzą techniczną w zakresie oferowanych zasilaczy, co niestety jest pochodną rosnącej popularności omawianych wyrobów i znakiem obecnych czasów.

Dostawcy zasilaczy impulsowych dużej mocy to kilka firm zajmujących się ich produkcją, do których można zaliczyć m.in. Merawex, Imcon-Intec, Polwat, Pulsar i Elplast. Pierwsze trzy związane są z przemysłem, automatyką i systemami zasilania gwarantowanego w systemach przeciwpożarowych, dwie ostatnie z systemami alarmowymi oraz niszowymi aplikacjami oświetleniowymi itp.

Tabela 2. Dane kontaktowe do firm wymienionych w tabeli 1

Krajowi producenci zasilaczy obecnie tworzą jednostki ukierunkowane na rynkowe nisze i specjalistyczne zastosowania o dużych wymaganiach funkcjonalnych, takie, które trudno obsłużyć produktami wielkoseryjnymi. Taką ewolucję widać w Elplaście (zasilacze dla LED), Polwacie i u innych. Producenci zasilaczy coraz częściej łączą również produkcję z dystrybucją oraz usługami, co z pewnością jest słuszne, bo daje szanse na posiadanie szerszej oferty, z produkcją ustawioną pod najbardziej rentowne projekty, bez wyważania otwartych drzwi.

Zasilacze oferują też producenci transformatorów: Indel, Breve Tufvassons i Noratel, niemniej zwykle nie są to autorskie opracowania tych producentów, a produkty dystrybucyjne dobrze powiązane z głównym nurtem działalności. Drugą dużą i wyraźną grupę przedsiębiorstw tworzą dostawcy systemów automatyki, którzy oferują zasilacze będące jednym z elementów rozbudowanych systemów sterowania i kontroli w przemyśle. Takie firmy w raporcie to m.in. Omron, OEM, Impol-1, Astat, Balluff , Elmark i Eltron, RAControls. Z pewnością zasilacze są dla nich ważnym elementem kompleksowej oferty handlowej.

Dostawcy, dla których zasilacze wydają się istotną częścią biznesu, m.in. dzięki powiązaniu ze znanym i cenionym na rynku producentem, to firmy MPL Power Elektro, Amtek, Gamma.

Ostatnia grupa to większe firmy dystrybucyjne, w tym wszystkie katalogowe, które sprzedają zasilacze różnych typów i dla wielu typów klientów, bez specjalnego ukierunkowania i posiadające w ofertach zróżnicowaną grupę produktów. Takie firmy to m.in. Farnell element 14, TME, RS Components, Conrad Electronic, SOS electronic oraz BNS, Elhurt, Maritex, Masters, Micros, Codico-Payda.

Zasilacze do systemów pomiarowych, badań i miernictwa

Rys. 10. Najbardziej rozpoznawalni dostawcy zasilaczy w Polsce

Mówiąc o zasilaczach dużej mocy, najczęściej myśli się o uniwersalnych jednostkach o stałych parametrach wyjściowych, przeznaczonych do pracy w systemach i instalacjach przemysłowych, budynkowych i innych charakterystycznych dla gotowych i skończonych w sensie realizacji projektów. Ale poza tym obszarem funkcjonuje dość ważna i na pewno niemała grupa zasilaczy kojarzonych z rynkiem aparatury pomiarowej. Przez wiele lat zasilacze takie były stałym elementem pracowni konstrukcyjnych i laboratoriów i wielu miejsc, gdzie dokonywano pomiarów urządzeń elektroniki, wykorzystując je do zasilania badanego sprzętu.

Zasilacze takie różnią się głównie tym, że pozwalają na regulację napięć i prądów wyjściowych w szerokim zakresie, mają bardzo dobre parametry stabilizacji i czystości napięcia wyjściowego, zawierają często kilka niezależnych kanałów wyjściowych i mogą być sterowane z komputera, pełniąc funkcję elementu systemu pomiarowego. Takie zasilacze są na rynku od dziesiątek lat i niewątpliwie trudno nazwać je nowością, raczej są to potrzebne urządzenia niszowe.

Ale w ostatnich latach zasilacze tego typu zaczęły być wykorzystywane także w sferze produkcji, podczas testowania jakości i badań automatycznych, gdzie odgrywają rolę podobną do generatorów arbitralnych dużej mocy, generatorów zaburzeń w sieci zasilania oraz części testerów odpowiedzialnej za badania wytwarzanych urządzeń pod kątem współpracy ze źródłem zasilania. Zasilacze takie pozwalają na swobodne programowanie parametrów wyjściowego przebiegu "w locie" i tym samym są wygodnym elementem systemów pomiarowych i testerów ATE. Takie produkty znaleźć można w ofertach firm EM Test, Meratronik, HIK Consulting.

Jak nas widzą inni?

Rys. 11. Najbardziej rozpoznawalne w kraju zagraniczne marki w zakresie zasilaczy

Nieodłączną częścią przeprowadzanego w ramach przygotowania do tworzenia raportu badania ankietowego są pytania, które krajowe firmy dostarczające zasilacze mają najsilniejszą pozycję w tym obszarze rynku a także, które marki zagraniczne są najlepiej rozpoznawalne. Dane te pozwalają przygotować minirankingi obrazujące pozycje zajmowane przez poszczególne firmy. Rezultaty pokazane są na rysunkach 10 i 11.

Oczywiście takie zestawienia nie odzwierciedlają wyników finansowych ze sprzedaży ani też nie można na ich podstawie wnioskować o udziałach poszczególnych firm w rynku. Z tym jest niestety wielki kłopot, gdyż pytania o osiągane obroty zawarte w ankietach przez dostawców bywają pomijane, co nie pozwala wyliczyć udziałów ani też oszacować wielkości krajowego rynku zasilaczy dostępnego dla dystrybucji. Niemniej nikt nie zna lepiej rynku od samych firm, które instynktownie muszą znać potencjał swoich konkurentów.

Dlatego przy dostatecznie dużej liczbie odpowiedzi taki miniranking powinien w przybliżeniu odzwierciedlać stan rzeczywisty. Oba zestawienia prezentujemy w postaci wykresów chmurkowych, które dobrze się sprawdzają w analizie takich danych. Nazwy wymieniane w ankietach są w nich wypisywane czcionką o wielkości proporcjonalnej do liczby powtórzeń danego hasła. Im zatem firma lub marka bardziej popularna i rozpoznawalna, tym bardziej staje się widoczna w tym zestawieniu.

Zgodnie z rysunkiem 10 czołówkę dystrybucyjną tworzą w Polsce MPL Power Elektro, TME, Merawex, Polwat, oraz Astat, Amtek i Tatarek. Z kolei do znanych marek zagranicznych zaliczone zostały Mean Well, Siemens, i Phoenix Contact. Zasilacze impulsowe są dzisiaj produktami popularnymi i rzadko w stosunku do istniejącej liczby dostawców promowanymi. Stąd nazwy producentów niełatwo zapadają w pamięć. Dopiero gdy sieć sprzedaży stanie się szeroka oraz pojawi się dystrybutor zaangażowany w promocję marki, po kilku latach jest szansa na zmianę postrzegania przez środowisko branżowe. MPL jest dowodem prawdziwości takiej tezy.

Przegląd ofert

Tabela 3. Plan raportów "Elektronika" na najbliższe miesiące

W raporcie skupiamy się na zasilaczach impulsowych dużej mocy, dla których granica umownie została określona na więcej niż 50 W mocy wyjściowej. Zestawienie obejmuje głównie zasilacze w obudowie przeznaczone do montażu w szafach sterowniczych, wewnątrz i na zewnątrz urządzeń i systemów w elektronice konsumenckiej, energetyce, przemyśle i branżach pokrewnych. Ogólny przegląd ofert pod tym kątem zamieszczony został w tabeli 1, a w tabeli 2 podajemy dane adresowe do dostawców wraz z wymienieniem głównych marek produktów, jakie firmy te mają w ofercie.

Robert Magdziak

Źródłem wszystkich danych przedstawionych w tabelach oraz na wykresach są wyniki uzyskane w badaniu ankietowym przeprowadzonym wśród dostawców zasilaczy w Polsce.