Komputery jednopłytkowe

Rosnącemu popytowi na komputery jednopłytkowe sprzyja głównie postępująca komputeryzacja i automatyzacja w przemyśle. Wykorzystują je aplikacje w transporcie, medycynie, reklamie, a nawet w rozrywce. Krótkie serie lub wyroby wykonywane na zamówienie (projekty), rosnąca bardzo szybko komplikacja zagadnień, jaką przynoszą technologie AI/ML, Big Data oraz komunikacja z chmurami i coraz droższa praca ludzka to od lat naturalne czynniki rozwojowe dla komputerowych systemów sterujących i kontrolnych. Małe komputerki bazujące na układach SoC z wydajnymi procesorami ARM oraz z wbudowaną komunikacją bezprzewodową są też bazą dla Internetu Rzeczy i Smart Cities. Wraz ze spadkiem cen, rozwojem technologii półprzewodnikowej takie komputery stają się także łatwo dostępne (tańsze).

Posłuchaj
00:00
Spis treści

Standard, czyli form factor

W obszarze komputerów jednopłytkowych ważną rolę odgrywają standardy zapewniające możliwość korzystania z produktów wielu producentów. Chodzi o zapewnienie zgodności mechanicznej i pinowej, użycie jednakowego złącza, zasilania itd. Korzystając z rozwiązań standardowych, można zapewnić sobie większą swobodę wyboru producenta. Oparcie projektu na popularnym standardzie jest istotne, gdy trzeba zapewnić długoterminową dostępność produktów, np. rzędu 15 lat. Dostępność komputerów z wielu źródeł zaopatrzenia jest w tym bardzo pomocna, czyli standaryzacja łagodzi nieco problemy z niedostępnością elementów. Jest wiele różnych źródeł komputerów jednopłytkowych w określonych standardach rozmiarów, np. 3,5", co sprawia, że szukanie zamienników i reagowanie na problemy z dostawami jest prostsze.

Standard to z reguły tzw. form factor (kształt i wymiary produktu), który determinuje podstawowe cechy płytek zawierających komputery jednopłytkowe, w tym rozmieszczenie złączy, punkty mocowania, chłodzenie, podłączenie zasilania. Co do zasady, specyfikacje elektryczne, użyte chipy i procesory nie mieszczą się w tej definicji. Za standardem wymiarowo-pinowym zwykle kryje się jakieś stowarzyszenie czy też konsorcjum, które dba o promocję, zgodność produktów pomiędzy producentami i o podobne działania.

Najważniejsze czynniki negatywne dla rynku SBC #1
 
Czynniki negatywne dla rozwoju rynku to oczywiście długie czasy dostaw, które niestety w dużej mierze dotyczą procesorów wykorzystywanych w takich produktach. Kłopotem są też zawirowania wojenno-wirusowe, a więc głównie problemy z logistyką. Na kolejnych dwóch miejscach wymieniono tradycyjne bolączki rynku elektroniki, tj. niewielką orientację klientów w rynku, produktach i technologiach a także dużą konkurencję. Co ciekawe, platformy open source nie były wcześniej wymieniane jako konkurencja dla produktów firmowych i kryterium to dalej pozostaje na podobnej skali.

Wspólną cechą jest to, że jest ich dużo, aby łatwo było się rozeznać, bo często w ramach danej grupy funkcjonują jeszcze podformaty. Na przykład w ITX kryją się: Mini, Nano, Pico i Femto. W innych rozwiązaniach te "wariacje na temat" się numeruje albo dodaje literki wskazujące na typ użytej magistrali, jak PCIe104, PCI104 Express lub podkreśla większą funkcjonalność jak w PC104-Plus. Duże płytki, takie jak EBX, można rozbudować o moduły, w tym o warianty PC104, co sprawia, że są to rozwiązania konfigurowalne. Z kolei format EPIC charakteryzuje się tym, że płytki takie mają zwykle wiele linii I/O, zunifikowane złącza wzdłuż krawędzi płytki drukowanej i możliwość układania modułów rozszerzeń PC104-Plus.

Standardy są popularne w branżach i zastosowaniach: automatyce, branży rozrywkowej lub wojsku. Te dla hobbystów i makerów, w tym Raspberry Pi (85×56 mm), rzadko mają te branżowe rozmiary. Część producentów nie zaprząta sobie głowy normalizacją i tworzy własne konstrukcje – popularnym formatem jest płytka o wielkości pamięci DRAM do peceta, bo łatwo dla niej kupić złącza i wiele oprogramowania inżynierskiego ma takie komponenty w bibliotekach. W przypadku modułów COM/SOM standardów nie ma wcale, tak samo kompatybilności pinowej, za to są maleńkie wymiary, np. moduły procesorowe 40×40 mm lub komputerki w formacie karty PCI Express Mini 51×35 mm.

Kolejną cechą charakterystyczną jest to, że kolejne wersje są coraz mniejsze. Większość nieprzemysłowych i niestandardowych SBC jest również bardzo mała, dlatego form factor nie jest w ich przypadku tak ważny. Eksperci twierdzą, że kształt płytki zbliżony do kwadratowego najlepiej zmniejsza skutki wstrząsów i wibracji, a także pomaga w uzyskaniu stabilnego mocowania, ale faktem jest, że znakomita większość omawianych produktów jest prostokątna.

Jaka jest aktualna koniunktura? #4
 
Wykres ilustrujący bieżącą koniunkturę na rynku elektroniki ma strukturę i wielkość poszczególnych pól praktycznie identyczną (miejscami nawet lepszą) w porównaniu do tego, co pokazujemy w zakresie oceny ubiegłego roku na innym wykresie. Można to odczytywać w taki sposób, że sytuacja w branży jest stabilna (dobra lub zadowalająca), a bieżące wydarzenia mają niewielki wpływ na działalność. Dostawcy komputerów jednopłytkowych bezsprzecznie mają problemy zaopatrzeniowe, ale wysiłek w tym zakresie równoważony jest przez wzrost cen i duży popyt. Rynek komputerów jednopłytkowych łączy wiele produktów i flrm, dzięki czemu problemy z dostawami można łatwiej opanować.
Powiązane treści
Na rynek wszedł komputer jednopłytkowy Raspberry Pi Pico 2
Komputery jednopłytkowe oraz modułowe
Wydajność kontra pobór mocy w systemach embedded, czyli jak znaleźć kompromis w projekcie
Arduino – idealny wybór dla początkujących
Zobacz więcej w kategorii: Raporty
Projektowanie i badania
Projektowanie elektroniki
Komunikacja
Moduły do komunikacji bezprzewodowej
Pomiary
Aparatura do badań precompliance
Komunikacja
RFID, NFC, czyli zdalna identyfikacja
Zasilanie
Podzespoły półprzewodnikowe dużej mocy
Produkcja elektroniki
Chemia i materiały do produkcji elektroniki
Zobacz więcej z tagiem: Mikrokontrolery i IoT
Gospodarka
STMicroelectronics prezentuje mikrokontrolery STM32U3 - nowy poziom innowacji w ultraniskim poborze mocy
Gospodarka
Renesas uzyskuje certyfikat PSA Certified Level 1 z rozszerzeniem CRA dla nowych mikrokontrolerów
Technika
Ataki na układy scalone
Zapytania ofertowe
Unikalny branżowy system komunikacji B2B Znajdź produkty i usługi, których potrzebujesz Katalog ponad 7000 firm i 60 tys. produktów