Materiały chemiczne to papierek lakmusowy sytuacji w całej branży elektroniki, gdyż produkty te mają szerokie spektrum zastosowań i są aplikowane praktycznie w każdym sektorze techniki. Stąd aktualnie nie najlepsza sytuacja w gospodarce europejskiej, zawirowania wojenne oraz cały czas jeszcze niestety nie najlepiej działające łańcuchy dostaw odciskają negatywne piętno na koniunkturze. Rosnące koszty produkcji, wielu dostawców i silna konkurencja ograniczają też tempo rozwoju biznesu i sprowadzają relacje do poziomu ceny. Niemniej w dużej części są to problemy aktualne, które zapewne w niedalekiej perspektywie będą przemijać.
Ocena warunków biznesowych na rynku materiałów chemicznych w pierwszej połowie 2024 roku
Sprzedaż materiałów chemicznych jest ściśle powiązana z rynkiem produkcji elektroniki, usługami EMS, a więc także pośrednio z sytuacją w gospodarce. Znakomita część sprzedaży jest efektem realizacji zadań produkcyjnych, projektów rozwojowych i zleceń. W mniejszym stopniu wolumen sprzedaży tworzą zastosowania kojarzone z utrzymaniem ruchu, serwisem itp. Stąd ocena warunków biznesowych w tym segmencie rynku jest de facto wskazaniem tego, co dzieje się na rynku w szerszym zakresie. 38% pytanych specjalistów określiło warunki panujące na rynku w 2024 roku jako dobre, a 58% było zdania, że były one zadowalające. Nikt nie był zdania, że warunki są bardzo dobre, a liczba tych, którzy uważają sytuację za kiepską, była bardzo mała. Patrząc z perspektywy na obecne czasy, na warunki działalności przedsiębiorstw oraz liczbę problemów z jakimi trzeba się mierzyć, taka ocena jest więcej niż satysfakcjonująca.
W produkcji elektroniki mamy coraz więcej regulacji środowiskowych, związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa pracowników, gospodarką odpadami, emisją zanieczyszczeń, takich jak pary rozpuszczalników i użyciem materiałów szkodliwych dla środowiska w produkcji. To dlatego, że zakłady produkcyjne nie działają w izolacji, bardzo często są integralną częścią wielkich miast, stref przemysłowych i muszą się dostosować do okoliczności i warunków tam panujących.
Rośnie także świadomość pracowników firm w zakresie obowiązujących norm i zagrożeń wynikających z bycia z nimi niezgodnym, czyli kar oraz sankcji, takich jak przymus wycofania produktu niezgodnego z rynku. Troska o firmę zmusza do tego, aby być zgodnym z przepisami, a bycie na bakier z przepisami najzwyczajniej przestaje się opłacać. Dla pracowników działu produkcji jest to bardzo ważny temat, ponieważ mają oni z nimi kontakt przez wiele godzin w pracy i są wystawieni na narażenia ze strony lotnych zawiązków organicznych, z oparami wydzielanymi przez topniki lub z dzetergentami. Do tego dochodzą ekspozycje na pyły, drobinki żużlu i zgarów, na pary alkoholu, barwniki. Na skutek tego to, czy środek do mycia płytek jest na bazie alkoholu, czy wody, zaczyna mieć duże znaczenie w działalności.
Jaka jest aktualna koniunktura w tym sektorze rynku?
Relacje na rynku elektroniki determinuje nie najlepsza sytuacja w gospodarce europejskiej. Polskie firmy EMS, producenci elektroniki OEM, firmy integratorskie są w dużej części związane ze współpracą zagraniczną i realizują zlecenia produkcyjne na wspólnym rynku, stąd zarówno sytuacja gospodarcza w Polsce jak i w krajach Europy Zachodniej i Północnej ma istotny wpływ na ich biznes. Na razie na rynku nie ma wyraźnego odbicia, stąd zestawienie opinii pokazane na wykresie odzwierciedla dane dotyczące całego 2024 roku pokazane w drugiej ramce. Co więcej, przybyło ocen, że warunki są kiepskie oraz mniej osób uważa, że są one dobre. Można mieć tylko nadzieję, że tradycyjnie miesiące po wakacjach okażą się lepsze.
Jeśli nawet zarząd firmy nie wykazuje wrażliwości na aspekty środowiskowe, za odpowiednie ustawienie podejścia zadbają klienci (kupujący produkty, zleceniodawcy usług). Ich działania uwzględniają często aspekty środowiskowe produkcji i otrzymanie zlecenia od zachodniego partnera bardzo często obudowane jest wieloma warunkami, które kontrahent musi spełniać i udokumentować. Jest to część świadomej polityki biznesowej, dbania o markę i efekt rosnącej świadomości wielu osób.
Oprócz wymagań prawnych i regulacji branżowych dochodzą jeszcze inne oczekiwania o charakterze społecznym, np. aby produkty nie zawierały minerałów, które są wydobywane na świecie w strefach, gdzie nie przestrzega się praw ludzi i ochrony środowiska. To samo dotyczy teraz wojny i współpracy z firmami/państwami w nią uwikłanymi.
Jakie znaczenie dla biznesu mają materiały chemiczne?
Materiały chemiczne do produkcji elektroniki tworzą specjalizację firmy i trzon jej biznesu w przypadku co piątej firmy z tego zestawienia. Dla co trzeciej jest to znacząca grupa tworząca pion biznesowy, a dla co drugiej produkty te są idealnym dodatkiem do wielu obszarów dystrybucji (komponentów, urządzeń produkcyjnych). Są zwykle sprzedawane przy okazji innej działalności lub też w ramach bardzo szerokiego asortymentu kompleksowo obejmującego zagadnienie produkcji. W porównaniu do średniej w omawianej tematyce stopień specjalizacji jest dość duży, co wynika ze specjalistycznego zakresu aplikacyjnego produktów, dużego znaczenia wsparcia technicznego, bo elektronicy niekoniecznie się znają na chemii.
Takie relacje i trendy w dużej mierze determinują zmiany na rynku materiałów chemicznych skutkujące wycofywaniem wybranych problematycznych produktów i zastępowaniem ich nowymi wersjami. Nowe oznacza najczęściej droższe i niekoniecznie tak samo dobre jak poprzednik ani wygodne, czyli często o innych właściwościach, co zmusza do uwagi, zmian w procesie i często włączenia dostawcy w proces zmiany rozwiązania. Środki te mają zwykle bardziej skomplikowaną recepturę i węższe tolerancje procesowe. Ale nawet jak produkty ekologiczne są początkowo droższe, to w rozliczeniu finalnym już mogą się przebić, bo nie wymagają użycia strojów ochronnych, filtrów, wyciągów i utylizacji resztek, które też kosztują.
Bartosz Ferlin
dyrektor techniczny w firmie Interflux
- Jakie są najważniejsze cechy produktów brane pod uwagę przy kupnie materiałów chemicznych dla elektroniki?
W przypadku pasty lutowniczej znaczenie ma trwałość, stabilność i jak największa odporność na warunki zewnętrzne. Jeśli chodzi o topniki do lutowania miękkiego, to kluczowe jest szerokie okno procesowe, jak najniższa zawartość ciał stałych, bo to wpływa na podjęcie decyzji w zakresie: myć czy nie myć. Istotne jest, aby topnik dobrać pod odpowiednią technologię oraz materiał, którym wykończona jest PCB. Pod uwagę wziąć należy również, czy płytka w dalszych procesach jest testowana np. testerami igłowymi lub flying probe. Pozostałości niektórych topników mogą utrudniać te procesy. W przypadku stopów lutowniczych na czoło wysuwa się cena, w drutach do lutowania ręcznego po prostu wygoda i łatwość lutowania.
- Co jest ważne w handlu takimi produktami?
Ważne jest, aby zapewnić ustaloną dostępność materiału używanego przez klienta, a nawet antycypować pewne zmiany w zużyciu tych materiałów po to, aby nie doszło do przerwania produkcji z powodu braku podstawowych materiałów jak chemia do lutowania.
- Jak zmienia się wiedza klientów na temat chemii? Czy dalej jest to tematyka trudna dla inżynierów?
Mam wrażenie, że dla polskich inżynierów nie ma trudnych tematów. Co chwila jestem pod ogromnym wrażeniem szerokiej wiedzy, kreatywności i aktywności moich klientów. Ci ludzie napędzają rozwój branży elektronicznej w Polsce, to oni powodują, że międzynarodowe firmy przenoszą coraz więcej produkcji do Polski, zarówno tej wysokowolumenowej, jak i tej technologicznie zaawansowanej.
|