Laboratoria badania urządzeń elektronicznych wspierają projektantów w walce o jakość

Co jest ważne, a co nie

Rys. 7. Najważniejsze czynniki o charakterze pozytywnym odpowiedzialne za zlecanie badań do laboratoriów badawczych

Dla równowagi warto przyjrzeć się jeszcze czynnikom pozytywnie kształtującym rynek, które zostały zebrane na wykresie na rysunku 7. Za najbardziej istotne i ważne uznano wymagania formalne i prawne nakładające obowiązek kontrolowania urządzeń. Każdy pytany podkreślał znaczenie tego czynnika, co rozwiewa jakiekolwiek wątpliwości.

Na dalszych dwóch miejscach uplasowały się wysokie kompetencje usługodawców oraz sama złożoność zagadnień związanych z pomiarami. Reasumując, można stwierdzić, że dane z rysunku 7 potwierdzają po raz kolejny przeprowadzoną wcześniej analizę na temat wsparcia udzielanego konstruktorom przez placówki badawcze.

Kompatybilność elektromagnetyczna jest dziedziną trudną, gdyż wiele działań inżynierskich wynika z praktyki oraz doświadczenia wynikającego z realizacji wcześniejszych zadań i tzw. wyczucia. Wiele korzystnych zmian w zakresie zapewnienia odporności na zaburzenia lub emisji polega na odpowiednim ułożeniu podzespołów, prowadzeniu ścieżek lub ułożeniu okablowania.

Takiej wiedzy trudno się nauczyć, bo nierzadko praktyka nie przystaje do teorii, stawiając inżyniera projektanta pod ścianą. A wiadomo, że czas zawsze ucieka, a na projekt jest go zawsze za mało. Ogromna presja wymusza chęć sięgnięcia po pomoc nawet wśród tych inżynierów, którzy niechętnie dzielą się informacjami na temat tego co projektują, bo inne rozwiązania są mało skuteczne.

Fachowców doskonale rozumiejących skomplikowane zagadnienia kompatybilności elektromagnetycznej, nie tylko od strony norm, ale zwykłej wiedzy układowej, projektowej, znających nowoczesne narzędzia i technologie i wreszcie mających szerokie horyzonty zawodowe nie ma wielu, a na pewno nie są oni w zasięgu większości małych i średnich firm elektronicznych.

Ireneusz Kubiak

Wojskowy Instytut Łączności

Jakie są oczekiwania klientów w stosunku do laboratoriów badawczych?

Klient laboratorium badawczego oczekuje głównie wyników badań w postaci sprawozdania wykonanego przez akredytowaną jednostkę. Ponieważ często zdarza się, że badane urządzenia są źródłem zaburzeń elektromagnetycznych o poziomach przekraczających dopuszczalne wartości zawarte w dokumentach normatywnych, oczekiwania rozszerzają się o możliwość przeprowadzenia dodatkowych badań celem identyfikacji źródeł emisji elektromagnetycznych dyskwalifikujących urządzenie.

Jaka jest rola doradztwa technicznego w pracy laboratoriów badawczych?

Laboratoria często oferują możliwość prowadzenia badań inżynierskich prototypów nowych produktów. Z tym wiąże się również doradztwo techniczne w rozwiązywaniu niełatwych zagadnień kompatybilności elektromagnetycznej. Ten typ działalności laboratoriów jest poszukiwany przez klientów, a najczęściej możliwości wsparcia merytorycznego na poziomie konstruktorskim oferowane przez laboratoria badawcze doceniają konstruktorzy nowych urządzeń, którzy mają problemy z implementacją nowoczesnych technologii.

Jaka jest koniunktura na rynku badań?

Obserwacje rynku badań pokazują, że liczba placówek wykonujących badania w zakresie kompatybilności elektromagnetycznej nieznacznie rośnie. Innym zjawiskiem jest wzrost liczby placówek, których zakresy badań ulegają stopniowemu rozszerzaniu. Jest to zjawisko niekorzystne ekonomicznie dla państwowych instytucji współfinansujących zakupy infrastruktury badawczej, tej samej lub podobnej dla różnych laboratoriów.

Z punktu widzenia klienta takie zjawisko jest postrzegane pozytywnie - konkurencja wymusza niższe koszty badań. Jednakże publiczne środki finansowe powinny być inwestowane w rozwój specjalizacji laboratoriów, a nie w tworzenie kilku innych o tej samej specjalizacji. Tym bardziej, że nowe laboratoria badawcze powstają w tym samym rejonie kraju, nie ułatwiając dostępności do tych laboratoriów producentom sprzętu elektrycznego i elektronicznego z innych rejonów.

Rys. 8. Oczekiwania klientów w stosunku do laboratoriów

Znaczenie posiadania przez placówkę kompetentnej kadry potwierdzają wyniki badania ankietowego. Na rysunku 8 zebrano najważniejsze czynniki sprzyjające zlecaniu badań urządzeń elektronicznych do placówek badawczych. Na szczycie znalazły się właśnie kompetencje kadry, bo tematyka EMC i związanych z nią badań nigdy nie była prosta i jak widać, cały czas jest to obszar, w którym szuka się pomocy specjalistów.

Projektanci w rozmowach zawsze chętnie przytaczają wiele historii ze swojej pracy zawodowej i barwnie opisują momenty, gdy minimalna zmiana położenia ścieżki, kondensatora lub miejsca połączenia z masą ekranu diametralnie zmieniła wynika badań EMC z negatywnych na pozytywne. Komentarze doświadczonych projektantów i ich zaskoczenie, że takie pozornie nic nieznaczące szczegóły są w stanie tak bardzo zmienić jakościowo ich projekt dla EMC, są świadectwem, że zapewnienie kompatybilności nigdy nie było i zapewnienie będzie proste.

Wymagania norm, stopień skomplikowania urządzeń, poziom zaburzeń w eterze oraz czas projektowania z czasem będą się dalej zmieniać w niekorzystną stronę. Wymusi to większą specjalizację w pracy zawodowej, będzie sprzyjało kooperacji i premiowało specjalistyczne usługi dla elektroniki.

W takiej rzeczywistości oferta placówek badawczych z pewnością będzie z czasem zyskiwać i należy oczekiwać, że za trzy lata, gdy zapewne ponownie wrócimy do tytułowej tematyki w ramach raportu, słupki na wykresach jeszcze bardziej przesuną się w stronę wartości charakterystycznych dla dojrzałego rynku.

Inżynierowie słabo orientują się w zawiłościach norm, przepisów, wymagań i ustaw, i traktują to jako obszar mało związany z inżynierią, raczej z administracją i biurokracją. Zawiłość sformułowań, liczne dokumenty, regulacje i skomplikowana struktura zależności pomiędzy aktami prawnymi europejskimi i ich przeniesieniem na lokalny polski rynek z pewnością tworzy sporą barierę wejścia dla osób chcących zgłębić zagadnienie samodzielnie. Takie uwarunkowania będą sprzyjać kompetentnym placówkom badawczym.

Wojciech Sala

Kabelkom

Jakie wymagania wobec usług mają Wasi klienci?

Podstawowym oczekiwaniem klientów jest wysoka jakość usług pomiarowych, a posiadanie akredytacji przez laboratorium jest niewątpliwie dużym atutem, gdyż stanowi ona świadectwo jakości świadczonych usług, wystawione przez niezależną organizację. Innym oczekiwaniem jest pomoc w interpretacji wyników pomiarów.

Tutaj wymagana jest dodatkowa wiedza, która wykracza poza zakres niezbędny do wykonania pomiarów. Ponadto wielu klientów oczekuje wykonania pomiarów "na wczoraj". Nie zawsze zdają sobie oni sprawę, że pomiary, szczególnie w terenie, wymagają pewnych przygotowań logistycznych.

Koszty usług badawczych, co proponują laboratoria, a czego oczekuje rynek?

Rynek, co naturalne, zawsze oczekuje jak najniższych cen. Klienci z sektora nowych technologii powinni jednak mieć świadomość, że korzystanie z nowoczesnego sprzętu pomiarowego, który musimy regularnie wzorcować i serwisować, a także koszty, jaki ponosimy, by mieć wysoko wykwalifikowaną i kompetentną kadrę, sprawiają, że istnieje pewna granica opłacalności. Jeden dzień pracy w terenie kosztuje więc trochę więcej niż cena paliwa i pobytu ekipy pomiarowej w hotelu.

Przez lata wiele firm elektronicznych lekceważyło konieczność przeprowadzania badań - czy coś się zmienia w tym temacie?

Mimo że wymóg wykonywania badań przez operatorów sieci TV kablowej wynika z dyrektywy EMC i ustawy o kompatybilności elektromagnetycznej, przez wiele lat większość operatorów ignorowała ten obowiązek. Przełomem stał się początek uruchamiania systemu LTE 800 w 2015 r. oraz zakłócenia powodowane właśnie przez operatorów TVK. Urząd Komunikacji Elektronicznej zaczął prosić operatorów o wyniki pomiarów wycieków, które powinny być regularnie wykonywane.