Terminal bloki

Kolejną dużą grupą złączy, zwłaszcza w aplikacjach elektronicznych, są terminal bloki. Są to modułowe złącza kabel-PCB z zaciskiem śrubowym lub sprężynowym. Terminal bloki występują w wersjach kątowych i prostych, dwuczęściowych rozłączalnych, rozwiązaniach pozwalających zamontować więcej niż jeden przewód w styku. Są wersje do SMT, uszczelnione lub z ekranem elektromagnetycznym.

Terminal bloki znaleźć można w ofertach wielu producentów, zarówno u tanich chińskich dostawców, jak i u wiodących światowych producentów, gdyż są to produkty o dużej uniwersalności. Można powiedzieć, że elementy te stanowią większą część funkcjonujących na rynku rozwiązań, gdzie do płytki drukowanej trzeba dołączyć przewody.

Branże o największym potencjale zakupowym

Przemysł oraz energetyka to dwa najważniejsze sektory pod kątem potencjału zakupowego w zakresie złączy silnoprądowych, co z pewnością trudno uznać za zaskakujące, bowiem obszary te stanowią naturalną przestrzeń aplikacyjną dla tych elementów, służąc do podłączania zasilania, elementów wykonawczych, silników maszyn i wszystkich innych odbiorników pobierających znaczną moc. Poza tymi naturalnymi obszarami omawiane złącza trafiają do aplikacji transportu kołowego i szynowego, w którym także jest coraz więcej elektroniki.

Wykorzystuje je branża oświetleniowa, producenci zasilaczy, sterowników i regulatorów, automatyka budynkowa, producenci systemów alarmowych, domofonowych, urządzeń kontrolnych, AGD i wielu innych. Obszar aplikacyjny jest bardzo szeroki i widać, że wszystkie nowe rozwiązania związane z szybkim montażem przewodów są źródłem ich popularności od wielu lat.

Rośnie też popularność wersji rozłączalnych, takich w których można rozpiąć złącze jednym ruchem, bez mozolnego rozpinania pojedynczych kabli. Innymi słowy, terminal bloki dzisiaj to już zaawansowane systemy połączeniowe i produkty dopracowane w szczegółach. Ich obciążalność prądowa sięga kilkudziesięciu amperów na końcówkę, co pokazuje, że mogą być stosowane w wielu różnych aplikacjach.

Złącza na szynę DIN i do obudowy

Poza wymienionymi typami w zakresie złączy silnoprądowych na rynku mamy jeszcze komponenty przeznaczone do montażu na szynie DIN, które wykorzystuje się do tworzenia instalacji przemysłowych, np. okablowania systemów montowanych w skrzynkach instalacyjnych, obudowach, szafach technicznych, rozdzielniach itp. W takich systemach konieczne jest połączenie ze sobą w działający system komponentów takich jak zasilacze, przekaźniki, sterowniki, zabezpieczenia, wyłączniki, sygnalizatory i podobne.

Tabela. Dane adresowe do dostawców złączy silnoprądowych

Wiele sygnałów musi zostać rozgałęzionych, bo połączenia punkt-punkt stanowią jedynie ułamek całości instalacji. Złącza na szynę pozwalają na wygodne okablowanie i mają postać wąskich płaskich elementów, które można składać w większe zespoły, podobnie jak spaja się terminal bloki. Mają też możliwość wewnętrznego połączenia biegunów, co ułatwia tworzenie dystrybucji zasilania. Szyna DIN stanowi podstawę mechaniczną takiej całości.

W aplikacjach przemysłowych produkty na szynę są na rynku cenione, bo pozwalają szybko i bez konieczności korzystania ze specjalistycznych narzędzi stworzyć system, instalację lub nawet całą aplikację. Zapewniają niezbędną indywidualność, bo każdy projekt może być inny, możliwość modernizacji i zmian w dowolnym momencie. Nie ma konieczności tworzenia specjalnego chassis, montowania i przykręcania do niego elementów. Szyna pozwala również na utrzymanie porządku i czytelności instalacji, co ma ogromne znaczenie dla utrzymania ruchu i serwisu.

Główne zjawiska pozytywne dla rynku

Za najważniejsze czynniki sprzyjające rozwojowi rynku złączy silnoprądowych ankietowani specjaliści uznali wzrost znaczenia wysokiej jakości w branży elektronicznej, dostępny szeroki asortyment produktów pozwalający na dobranie pasującego złącza do każdej aplikacji, a także w znacznie mniejszym już stopniu także dostępność wersji z szybkim montażem przewodu, a więc z zaciskiem sprężynowym lub dociskiem dźwigniowym. Wysoka jakość usług i produktów to cecha rynków specjalistycznych, takich, gdzie liczy się wartość dodana zapewniana przez urządzenie. Od wielu lat nasz rynek zmienia się w tym kierunku, a niewielkie serie złożonego sprzętu, projekty tworzone na indywidualne zamówienia stanowią ważną część aktywności. Złącza silnoprądowe z racji ich warunków pracy i pełnionej funkcji mają dużą rolę do odegrania w zapewnieniu jakości, stąd przedstawiona na wykresie ocena jest tak wyraźnie skierowana w tę stronę.

Mimo unifikacji wymiarów i konstrukcji wymuszanej przez montaż na szynie, złącza tego typu dostępne są w różnych wersjach pod względem obciążalności, obsługiwanych średnic przewodów, typu zacisku itp. Warto zauważyć, że w tym obszarze kładzie się spory nacisk nie tylko na łatwość tworzenia instalacji, ale także na prostotę i czytelność obsługi technicznej.

Oznaczniki tekstowe i symboliczne, kolorowe obudowy, przyciski ułatwiające demontaż, punkty pomiarowe pozwalające na wsunięcie kabla pomiarowego, obudowy, mostki, kontrolki - razem tworzą bardzo często spójny system połączeń charakterystyczny dla danego producenta.

Dostawcy złączy silnoprądowych

Grono firm sprzedających złącza silnoprądowe liczy w Polsce około 50 firm i patrząc wstecz, widzi się, że liczba ta powoli się zwiększa, głównie o firmy z obszaru automatyki przemysłowej lub takie, które są silnie zorientowane na rynek przemysłowy. Poza tym procesem naturalnego rozszerzenia branża może być traktowana jako stabilna i uporządkowana pod względem relacji między firmami. Produkty z tego obszaru postrzegane są jako zyskowne i tym samym atrakcyjne dla dystrybucji, podobnie zresztą jak cała reszta komponentów elektromechanicznych.

Sieć dystrybucji złączy silnoprądowych można scharakteryzować jako rozproszoną. Model sprzedaży, gdzie producent ma w kraju jednego autoryzowanego przedstawiciela, tutaj raczej nie ma zastosowania. Częściej widać, że renomowany producent zagraniczny dąży do tego, aby siatka sprzedaży była maksymalnie szeroka, wielokanałowa oraz obejmowała dostawców aktywnych w różnych sektorach rynku.

Najważniejsze czynniki negatywne dla rynku

Za czynniki o charakterze regresywnym dla rynku zdecydowanie na pierwszym miejscu uznane zostały tanie zamienniki i podróbki udające złącza markowe. Dalsze dwie pozycje takie jak długie czasy dostaw, które zawsze stają się problemem w okresie przyspieszenia w gospodarce oraz silna konkurencja miały dwukrotnie rzadsze wskazania. Duży rynek i produkty z dużą marżą producencką są niczym magnes ściągający licznych tanich dostawców, którzy proponują podobne lub nawet takie same rozwiązania konkurujące ceną. Producenci ci przekonują, że są w stanie zapewnić jakość za mniejsze pieniądze, ale praktyka pokazuje, że udaje się to nielicznym i w ograniczonym stopniu. Cała reszta oszczędza na R&D, mniej lub bardziej wiernie kopiując rozwiązania liderów, materiałach i kosztach pracy lub też wykorzystuje mniej zaawansowany technologicznie park maszynowy. Niemniej największy zysk takich firm prawdopodobnie wynika z podczepiania się pod myśl techniczną wiodących producentów. Niemniej nie można generalizować i postrzegać zamienników wyłącznie pejoratywnie - wszystko zależy od konkretnego przypadku i producenta.

Gdy portfolio posiadanych produktów jest szerokie i przeznaczone dla różnych sektorów rynku, takie działanie wydaje się koniecznością. Odmienne podejście obowiązuje w przypadku producentów złączy o specjalistycznym charakterze, np. terminal bloków lub ukierunkowanych aplikacyjnie. Wówczas siatka sprzedaży jest wyraźnie mniej rozbudowana. Dostawców oferujących złącza silnoprądowe można podzielić na kilka grup, wśród których wyraźnie widać krajowe przedstawicielstwa i oddziały firm zagranicznych.

W ogromnej większości są to firmy ukierunkowane na branżę przemysłową i zajmują się one nie tylko wytwarzaniem złączy, ale szerokiego spektrum urządzeń i komponentów. Większość z nich to przedsiębiorstwa działające w skali globalnej, o szerokich i przekrojowych ofertach, w których można znaleźć wszystkie typy omawianych złączy.

Krajowe oddziały obsługują międzynarodowy biznes zlokalizowany w Polsce, np. producentów EMS, firmy motoryzacyjne, producentów wiązek kablowych oraz nadzorują i rozwijają rynek dystrybucji (hurtownie, firmy handlowe). W naszym zestawieniu są to HARTING Polska, Phoenix Contact, Wago Elwag, Conec, igus, Stäubli, Weidmüller, Würth Elektronik oraz Murrelektronik, a także Wieland Electric, Lapp Kabel. Jak widać, jest to całkiem duże grono, które z pewnością ma potencjał do tego, aby dyktować warunki.

Drugą wyraźnie zarysowaną grupę tworzą dystrybutorzy o szerokim profilu, a więc firmy katalogowe, jak TME, Elfa Distrelec, Farnell element14, Micros, Conrad Electronic, RS Components, Maus Electronics. To także duże firmy hurtowe jak Micros, Elhurt, Masters, Arrow Electronics, Firma Piekarz, Soyter Components, w ofertach których złącza stanowią istotną część ofert.

Tabela 3. Plan raportów "Elektronika" na najbliższe miesiące

W dalszej kolejności na rynku wyróżnić można dystrybutorów specjalizowanych, których aktywność koncentruje się na wybranych tematach technicznych i liniach produktów z obszaru elektroniki, jak na przykład Eltronika, Microdis Electronics, Contrans TI, Payda Electronics, Neopta Electronics oraz Radiotechnika Marketing. W obszarze automatyki lub firm działających na styku branż elektroniki i automatyki dostawcami złączy są firmy takie jak Apar, OEM Automatic, Eltron.

W tabeli 2 podajemy dane kontaktowe do firm wraz z wyszczególnieniem głównych marek znajdujących się w ich ofertach. Natomiast w tabeli 1 zamieszczono przegląd ofert dostawców złączy silnoprądowych. Jej zadaniem jest zapewnienie szybkiej orientacji, czy dana grupa produktów jest w ofercie danego dostawcy, bo złącza to bardzo szeroka asortymentowo grupa produktów i nie jest możliwe, aby jeden dostawca był w stanie zapewnić wszystko. Stąd nasze zestawienie należy traktować jako wstęp do dalszych poszukiwań.

Źródłem wszystkich danych przedstawionych w tabelach oraz na wykresach są wyniki uzyskane w badaniu ankietowym przeprowadzonym przez redakcję wśród krajowych dostawców złączy w Polsce.