Rys. 2. Udział sprzedaży obudów w obrotach firm

Na rysunku 1 pokazano wyniki ankiety redakcyjnej przeprowadzonej wśród producentów i dystrybutorów obudów, w której pytaliśmy m.in. o skalę wzrostu obrotów w ostatnich latach w omawianej branży. Wyniki finansowe z pewnością nie są złe, niemniej średnia stopa wzrostu wynosząca około 18% jest zauważalnie mniejsza niż dla podzespołów elektronicznych w tym samym okresie.

Wynika to z kilku czynników, z których pierwszym jest specyfika spolaryzowanego rynku, w którym około połowy obrotów tworzą zastosowania inwestycyjne wiążące się z przemysłem, budownictwem i telekomunikacją. W tych obszarach wzrost nie jest aż tak duży jak dla komponentów, które z natury są uniwersalne i przeznaczone dla wszystkich branż.

Rynek obudów jest niewątpliwie chłonny i przez cały czas się rozwija, niemniej rozwój ma charakter ewolucyjny, bez wielkich otwarć i ofertowych fajerwerków, jakie mamy w podzespołach. Tu nie ma produktów takich jak diody LED dużej mocy lub moduły komunikacji dla systemów M2M, które pojawiają się nagle na rynku i są w stanie zburzyć stare układy sił. Podział na metal i plastik, zastosowania OEM i inwestycyjne wydaje się trwały i ponadczasowy. W takiej przestrzeni rynek rozwija się w tempie umiarkowanym, co nie znaczy oczywiście że w niewystarczającym.

Porównanie trzech ostatnich lat nie przynosi wniosków na temat zmian w koniunkturze, gdyż zdecydowana większość firm notuje stabilny wzrost obrotów nieprzekraczający 15% w skali roku. W dwóch kolejnych grupach widać wprawdzie wahania, głównie między rokiem 2007 i obecnym, niemniej kierunek i tempo tych zjawisk mogą determinować nowe firmy pojawiające się na rynku oraz pojedyncze duże kontrakty.

Prognozowanie, jaka będzie sytuacja na rynku obudów w 2009 roku, jest oczywiście bardzo trudne. Z jednej strony polska gospodarka powoli zwalnia i zaczyna odczuwać skutki wyhamowania wzrostu gospodarczego za naszą zachodnią granicą. Dla rynku obudów jest to z pewnością zjawisko negatywne, gdyż duża część sprzedaży wiąże się z nowymi inwestycjami w przemyśle i budownictwie.

Z drugiej strony trwa modernizacja polskiej energetyki, a w kolejce czeka duża i poważna modernizacja kolejnictwa. Czynniki te powinny w pozytywny sposób wpłynąć na obroty ze sprzedaży dużych obudów przemysłowych. Który trend w przyszłości przeważy, tego niestety nie wiemy, niemniej większym zagrożeniem jest spowolnienie gospodarcze, gdyż wpływa ono na całą branżę, a nie tylko na specyficzny wycinek sprzedaży w kierunku nowych inwestycji.

Rys. 3. Wyniki redakcyjnej ankiety zawierającej zebrane odpowiedzi na pytania o to, jakie cechy ofert dostawców obudów są dla klientów ważne. Słupki na wykresie przedstawiają liczbę głosów oddanych w ankiecie na daną kategorię

Rysunek 2 ilustruje, jak wielką częścią biznesu dla firm biorących udział w raporcie są obudowy. Z wykresu wynika dość silna polaryzacja rynku oznaczająca, że albo firmy specjalizują się wyłącznie w tej tematyce, albo też obudowy stanowią niewielki dodatek do innej działalności o niewielkim znaczeniu. Niemniej przewaga leży po stronie tych pierwszych przedsiębiorstw, co dowodzi, że obudowy są na tyle wartościową częścią działalności, iż można z nich się utrzymać i wokół tego produktu budować biznes. W porównaniu do innych branż związanych z elektroniką jest to niewątpliwie rzadkość.

Rysunek 3 przedstawia wyniki ankiety, w której zebrane zostały głosy na temat ważności poszczególnych elementów oferty handlowej dla klientów. Na pierwszym miejscu znalazła się cena, co jest w sprzeczności z wcześniejszymi rozważaniami i opiniami wyrażanymi w ankietach wskazującymi, że bardziej liczy się jakość wykonania.

Trudno stwierdzić, dlaczego tak się stało, jednak różnice w punktach nie są duże. Czołówkę selekcji tworzą trzy najbardziej uniwersalne kryteria: cena, jakość, termin dostawy, czego nie można uznać za żadne zaskoczenie. Na drugim biegunie ocen znalazły się obsługa posprzedażna, certyfikaty i możliwości rozbudowy obudów. Niewątpliwie obsługa posprzedażna może mieć niewielką wagę, gdyż obudowy są produktem zamkniętym funkcjonalnie, a ewentualny serwis realizowany jest drogą wymiany uszkodzonych elementów.

Możliwość rozbudowy dotyczy wąskiej grupy zastosowań, do obsługi których producenci mt systemów alarmowych. Oprócz głównej działalności firma ta proponuje także wykonawstwo obudów plastikowych do urządzeń alarmowych, AGD, automatyki, oferując zaprojektowanie i wykonanie formy wtryskowej, a następnie produkcję detali w różnych wersjach kolorystycznych.

Drugą niewielką grupę firm tworzą polskie oddziały niemieckich producentów obudów przemysłowych, jakie od dłuższego czasu są obecne na rynku polskim. Należy do nich Rittal – zajmujący się wytwarzaniem obudów do szaf sterowniczych i wersji kompaktowych dla przemysłu i IT.

Oferta firmy jest bardzo szeroka i obejmuje blisko 10000 produktów. Drugą firmą jest Schroff , producent szaf wewnętrznych stalowych i aluminiowych, szaf zewnętrznych, kaset, chassis w systemie 19”, obudów przenośnych, systemów VME, PCI, ATCA, zasilaczy do obudów 19”. Schroff zajmuje się też realizacją projektów i integracją rozwiązań przemysłowych. Warto podkreślić, że obie firmy inwestują w rozbudowę potencjału produkcyjnego w naszym kraju. Schroff otworzył na początku 2007 roku zakład produkcyjny o powierzchni 8000m² w Dzierżoniowie (w ramach grupy biznesowej Pentair Enclosures), a Rittal uruchomił 2 miesiące temu Centrum Modyfikacji Obudów w Grodzisku Mazowieckim, wyposażone w komputerowo sterowane obrabiarki pozwalające na dopasowywanie produktów standardowych do indywidualnych potrzeb.

Ostatnią grupę firm w raporcie tworzą dystrybutorzy obudów, jak na przykład LC Elektronik, dostarczający obudowy katalogowe produkowane przez firmy takie jak OKW, Rolec, Apra Norm, Hammond, Erni i Pactec. LC oferuje także usługi modyfi- kacji, na przykład frezowania i wiercenia. Dokonuje również kompletacji i montuje dostarczane elementy. W ofercie znajdują się ponadto uzupełniające rozwiązania technologiczne takie jak: klawiatury, folie opisowe, elementy ochrony elektromagnetycznej. I

nnym dystrybutorem jest Semicon, który sprzedaje obudowy firm Elma i Hammond Manufacturing. Jego specjalnością jest szybkie dostarczanie obudów różnych rozmiarów i do różnych zastosowań, a także modyfikacja standardowych obudów metalowych na potrzeby produktu (zmiana wymiarów, malowanie proszkowe, pełny proces obróbki metalowych paneli czołowych, chemiczne procesy obróbki powierzchni aluminiowych i podobne).

Semicon sprzedaje także obudowy w standardzie 19” i akcesoria do nich. W zakresie tematyki raportu firma Eltron sprzedaje kasety 19-calowe, obudowy stacjonarne i przenośne oraz wolno stojące i wiszące obudowy z tworzyw sztucznych i metalowe na szynę DIN, szafki wiszące, szafy wolno stojące firm takich jak Bopla, Dold, Phoenix Contact, Schroff. Z kolei Dacpol to firma handlowa specjalizująca się w kompleksowej dają zwykle specjalizowane produkty.

Praktycznie zawsze dotyczy to zastosowań w większej skali, a nie typu OEM. Takie obudowy są wybierane zawsze na etapie projektu. Niskie znaczenie certyfikatów to z kolei zapewne pochodna tego, że praktycznie wszyscy producenci nimi dysponują i raczej nie trzeba o nie dodatkowo pytać. Najczęściej dotyczy to certyfikatów niepalności w przypadku obudów z tworzyw sztucznych lub możliwości pracy w strefie zagrożonej wybuchem.

Obudowy trafiają do wielu branż i sektorów rynku, niemniej trzy największe grupy odbiorców tworzą producenci elektroniki profesjonalnej, przemysł i producenci kontraktowi (rys. 4). Słabe znaczenie energetyki, elektroniki medycznej oraz systemów oświetleniowych wynika z tego, że są to specyficzne branże bazujące na produkcji własnej i unikalnych rozwiązaniach tworzonych na zamówienie.

Firmy z tego obszaru mają też na tyle duży potencjał, że wykonują obudowy we własnym zakresie. Doskonałym przykładem jest tutaj gdańska firma Satel, która ma rozbudowany dział produkcyjny wytwarzający obudowy z tworzyw sztucznych na potrzeby własnej produkcji urządzeń alarmowych. Co więcej, firma sprzedaje nadwyżki mocy produkcyjnych.

Dariusz Bieńkowski Ex-Con Jakie trendy na rynku obudów są najbardziej widoczne? Rynek obudów w Polsce zaczyna reagować na zmiany zauważalne już wcześniej na świecie. Wraz z postępującą miniaturyzacją elektroniki rynek oczekuje większej ilości obudów o mniejszych gabarytach. Możemy również zauważyć coraz większe zainteresowanie estetyką obudowy – ponieważ obecnie dla końcowego odbiorcy często kryterium decydującym o wyborze staje się wygląd – producenci w nowych wyrobach zaczynają rezygnować z szarego i czarnego tworzywa na rzecz anodowanego aluminium i korzystać z większej palety barw dla obudów z tworzywa. Innym wyraźnym trendem już obecnym na rynku obudów jest oferowanie nie pojedynczych modeli, lecz całych serii obudów różniących się od siebie wielkością – przez co cała linia końcowych produktów jest jednoznacznie rozpoznawalna i kojarzona z danym klientem. Wraz z pojawianiem się w naszym otoczeniu coraz większej ilości elektroniki oraz z zapotrzebowaniem na precyzyjne urządzenia sterownicze i pomiarowe obowiązkowe staje się uwzględnienie możliwej ochrony EMC w jak największej ilości produktów ograniczające wzajemnie negatywny wpływ poszczególnych urządzeń. Które elementy oferty handlowej liczą się w największym stopniu? Pomimo zmian na rynku obudów spowodowanych głównie nowymi rozwiązaniami technologicznymi stosowanymi w urządzeniach w nich zawartych, najważniejszym kryterium wciąż pozostaje stosunek jakości do ceny. W ciągu kilku ostatnich lat widać, że ten pierwszy czynnik, czyli jakość, zaczyna nabierać szczególnie znaczenia, na co z pewnością ma wpływ rosnący eksport polskich wyrobów oraz otwarcie rynków europejskich i globalnych. Zaczynamy konkurować na rynkach globalnych nie tylko tanią siła roboczą, ale i jakością polskich urządzeń, co jest odczuwalne w zapotrzebowaniu na obudowy o coraz wyższych parametrach technicznych. Rynek polski staje się także istotnym dla światowych producentów obudów – czego przejawem jest ich obecność i rosnąca aktywność na nim.