Coraz więcej sprzętu w halach

Z roku na rok w halach produkcyjnych działa coraz więcej urządzeń i sprzętu technologicznego, a jedną z ważniejszych danych technicznych jest wymagana ilość miejsca na podłodze do działania. Oczywiście centrum tworzą sitodrukarka do pasty, automat pick-and-place i piec lutowniczy, ale ta trójka już dawno przestała być wystarczającym minimum. W trosce o jakość szybko do tego zestawu doszła inspekcja optyczna i testery funkcjonalne dla zmontowanych pakietów, potem inspekcja pasty lutowniczej, następnie inspekcje zmieniły się w wersje trójwymiarowe. Piec rozpływowy lub falę uzupełniono wersją selektywną. Do hal produkcyjnych weszły też szafy z kontrolowanymi wewnątrz warunkami środowiskowymi służące do przechowywania elementów.

Sprzęt to także urządzenia do zalewania, lakierowania płytek po to, aby zabezpieczyć je przed wpływem środowiska. To także inspekcja rentgenowska, za pomocą której zagląda się w niedostępne dla systemów wizyjnych miejsca w celu oceny jakości lutowania, np. kulek BGA.

Przy większej skali działania park maszynowy wzbogacany jest o urządzenie do wycinania szablonów niezbędnych do nakładania pasty lutowniczej, o maszyny do mycia płytek, zautomatyzowane programatory chipów oraz systemy do liczenia komponentów. Elementem infrastruktury produkcyjnej są zabezpieczenia antystatyczne, w tym podłoga, stoły, meble i stojaki, a także transportery do przewożenia płytek między stanowiskami. Produkcja wymaga oczywiście jeszcze mnóstwa innego wyposażenia, niemniej nie jest ono już specyficzne dla branży. To na przykład oświetlenie, sprzęt komputerowy i oprogramowanie do zarządzania produkcją, systemy dokumentowania operacji (traceability) i podobne.

Jak widać z tego krótkiego i bardzo pobieżnego opisu, infrastruktura produkcyjna obejmuje wiele sprzętu, nie tylko dużego i widowiskowego w działaniu, którym jest niewątpliwie automat do układania elementów (tzw. placer). W przypadku firm EMS znaczenie posiadania rozbudowanego parku maszynowego jest większe, bo pozwala na realizację zleceń o szerszym zakresie wymagań bez wspierania się kooperacją, bez dodatkowych kosztów i najszybciej jak się da.

Duża liczba maszyn to też pokłosie drugiego trendu, a więc zakupu urządzeń przeznaczonych tylko do montażu prototypów i krótkich serii, które uzupełniają posiadaną już wysoko wydajną linię produkcyjną. Rozwiązanie takie umożliwia niezależny montaż nowych opracowań w działach R&D bez przerywania bieżącej produkcji. Kilka linii produkcyjnych umożliwia też optymalizację działań, bo niektóre urządzenia ukierunkowane są na wykonywanie dużych jednakowych serii, inne mają małą wydajność, ale za to łatwo się je przestawia, przez to są one wygodne do drobnych zleceń i prototypów.

Struktura sprzedaży urządzeń do produkcji elektroniki w 2019 r.

 

Na wykresie pokazano strukturę obrotów osiąganych przez dostawców urządzeń technologicznych do produkcji elektroniki ze sprzedaży (w skali rocznej). Jak widać, są one z reguły większe od tego, co notują firmy sprzedające podzespoły, bo urządzenia do produkcji są kosztowne. Wiele projektów związanych z liniami produkcyjnymi opiewa na milionowe sumy, a ceny pojedynczych urządzeń na setki tysięcy złotych, ale obroty i zyski to dwa oddzielne zagadnienia. Zestawienie pokazane na wykresie raczej należy interpretować przez pryzmat możliwości inwestycyjnych producentów elektroniki niż przez to, czy biznes jest bardzo dochodowy. W tym kontekście szacunki wyglądają nawet nienajgorzej, sugerując, że ze środkami na inwestycje jest nieźle.

Rośnie też liczba urządzeń specjalizowanych, a więc o przeznaczeniu takim jak wymieniono, ale o unikatowych właściwościach, dostosowanych do specyficznych zadań. Przykładem może być montaż elementów na podłożach metalowych (laminat MPCB do oświetlenia LED) i podłożach giętkich (flex), do którego są inne urządzenia oraz lakierowanie selektywne.

W praktyce park maszynowy nigdy nie jest czymś, co można uznać za działanie zakończone. Zawsze coś trzeba uzupełnić, wymienić lub zmodernizować, bo na rynku pojawiło się nowe rozwiązanie lub stare przestało być funkcjonalne. Proces inwestycyjny ma charakter prawie ciągły, ale z uwagi na duże koszty dochodzenie firm do stanu stabilnego trwa nierzadko długie lata.

Rozbicie inwestycji w urządzenia produkcyjne na lata ma też swoje dobre strony i jest istotne zwłaszcza w warunkach polskich, a więc gdy kapitały na inwestycje są ograniczone. Rynek usług EMS pozwala zorganizować produkcję dla najmniejszych firm, nawet takich, gdy w grę wchodzi pojedyncze zlecenie. Ale jak z czasem biznes się rozkręci, nierzadko dochodzi o momentu, że w firmie pojawia się mała własna linia. Nawet jeśli początkowo jest to sprzęt kupiony na rynku wtórnym i nie najnowszy, to i tak nierzadko stanowi on kamień milowy w działalności. Pozwala on nabrać doświadczenia i w późniejszym czasie taka firma jest w stanie precyzyjniej zdefiniować swoje potrzeby przy kolejnych zakupach.

Aktualna koniunktura na rynku

 

Aktualna koniunktura na rynku jest zadowalająca. Takiego zdania była połowa pytanych w naszych ankietach, a co trzecia osoba postrzega sytuację jako kiepską, co z pewnością jest skutkiem trwającej pandemii. Szczegółowe wskazania zależą od konkretnego przypadku, a więc skali działania firmy, liczby aktualnie realizowanych projektów i tego, w jakiej fazie one się znajdują, a także branż, w których koncentruje się aktywność danego przedsiębiorstwa. Termin urządzenia do produkcji elektroniki jest pojęciem bardzo szerokim, a za nim kryje się wiele firm o różnych profilach biznesowych. W naturalny sposób pandemia może zatem mieć różny wpływ na ich biznes. Wyniki na wykresie trzeba też odnosić do dobrych rezultatów z 2019 roku. Skoro wówczas warunki były znakomite, we wcześniejszych okresach także trudno było narzekać na koniunkturę, to nawet drobne pogorszenie sytuacji może być postrzegane jako istotne.