Złącza silnoprądowe

Tabela 1. Przegląd ofert krajowych dostawców złączy silnoprądowych

Z uwagi na specyfikę takich rynków złącza te charakteryzują się wysoką jakością wykonania, dużą trwałością i odpornością środowiskową. Takie wysokiej jakości produkty są dzisiaj kluczem do sukcesu na rynku elektroniki profesjonalnej, dlatego zainteresowanie tą tematyką niezmiennie od wielu lat jest bardzo duże. Zakres zastosowań elektroniki stale przesuwa się w stronę coraz większych napięć i prądów, stąd znaczenie tytułowych produktów będzie zawsze duże.

Rys. 1. Znaczenie i oddziaływanie na rynek poszczególnych nowości oraz trendów charakterystycznych dla złączy silnoprądowych

Mimo szerokiego obszaru aplikacyjnego złącza silnoprądowe są dla większości dostawców jedną z wielu pozycji w ofercie. Skutkuje to szerokim i rozproszonym rynkiem, na którym działa wiele firm, o różnym stopniu zaangażowania w tej tematyce i randze autoryzacji przez producenta. Zapraszamy do zapoznania się ze specyfiką tych produktów i rynku.

Co sprzyja rozwojowi rynku?

Złącza silnoprądowe to produkty uniwersalne, trafiające do wielu branż i obszarów rynku, stąd spora część wzrostu obrotów dostawców tych komponentów wynika po prostu z rozwoju całego rynku elektroniki, rozwoju branż automatyki, robotyki, elektroniki górniczej i obszarów im pokrewnych. Spory udział mają też nowe otwarcia, takie jak oświetlenie LED, energia odnawialna, rozwój aplikacji smart meteringu (inteligentnego opomiarowania) lub informatyzacja w budownictwie i drogownictwie. Takie obszary z jednej strony szybko się rozwijają, a z drugiej dla ich potrzeb tworzone są nowe specjalistyczne wykonania złączy, o parametrach technicznych i obudowach dopasowanych do warunków związanych z montażem w terenie, odpornością na wilgoć, dużymi prądami i unikalnymi funkcjami.

Rys. 2. Roczne zmiany procentowe sprzedaży złączy silnoprądowych za ostatnie pełne trzy lata

Nowoczesne rozwiązania techniczne bardzo często bazują na najbardziej innowacyjnych złączach, stąd wpływ takich elementów na rozwój tego biznesu jest istotny. Nowe wyroby wchodzące na rynek są też zwykle droższe od produktów starszych, dzięki czemu koszt związany z nowymi funkcjami i wysoką jakością złącza jest łatwiej zaakceptować. Jest to ważne, bo wymagania klientów końcowych i presja na jakość elementów elektromechanicznych stale się zwiększają.

Sprzedaży złączy sprzyja też konieczność modernizacji urządzeń infrastruktury w przemyśle i transporcie. Wiele z nich wymaga remontu; to nieco zwiększa strumień sprzedaży ponad to, co wynika z budowy nowych aplikacji, systemów i obiektów. Rozwojowi rynku złączy pomaga też poprawiająca się dostępność i stopniowo skracające się czasy dostaw. Czas oczekiwania na realizację zamówienia dwa lata temu był jednym z najważniejszych czynników degradujących sprzedaż tych elementów. Szczęśliwie dzisiaj producenci odbudowali zapasy magazynowe i zaopatrzenie nie wiąże się z koszmarem rocznego oczekiwania.

Problemy rynku złączy

Rys. 3. Ocena sytuacji na rynku złączy silnoprądowych w pierwszej połowie 2012 roku

Niewątpliwie najważniejszym problemem rynku elementów elektromechanicznych są kłopoty wielu gospodarek europejskich w związku z panującym kryzysem i w konsekwencji ze spowolnieniem gospodarek. Nasza branża przemysłowa w istotnej mierze zależy od eksportu do krajów UE i skoro za granicą biznes się nie układa, to musi się to przekładać na słabszą koniunkturę na naszym rynku. W zakresie rynku krajowego sytuacja nie wygląda na razie źle, ale oszczędności w funduszach wojskowych i wiele innych cięć w budownictwie i infrastrukturze, a także zakończone projekty związane z mistrzostwami Euro 2012 degradują niestety tempo rozwoju rynku. Wielu firmom zaczyna też brakować pieniędzy na rozwój, a niestabilna sytuacja finansowa wstrzymuje wiele decyzji inwestycyjnych innych przedsiębiorstw.

Rys. 4. Zgodnie z oceną połowy specjalistów liczba dostawców złączy silnoprądowych rośnie

Po stronie negatywnych zjawisk wiążących się ze złączami należy zaliczyć również niewielką standaryzację. Mimo że branża jest dość duża, cały czas nie widać żadnych mechanizmów, które w przyszłości mogłyby stać się zalążkiem wzajemnej kompatybilności tych elementów, nawet w ograniczonym zakresie. Producenci idą tutaj przetartym szlakiem zakładającym posiadanie na tyle szerokiej oferty, aby można było traktować ją jako standard aplikacyjny.

Rys. 5. Konkurencja na rynku oceniana jest jako silna, a 12% ankietowanych uznało ją nawet za bardzo silną

Wraz z nią tworzy się terminologię nazewnictwa i podziału na poszczególne elementy, oczekując, że inni, mniejsi wytwórcy dopasują, się płacąc za licencję lub zostaną zepchnięci w nisze. Jest to typowy mechanizm znany z wielu rynków przemysłowych, gdzie duże firmy uważają się na tyle silne, że oczekują od mniejszych producentów dopasowania się do nich. Liczba produktów funkcjonujących na rynku cały czas rośnie, przez co brak standaryzacji coraz bardziej przekłada się negatywnie na dostępność i czas dostaw.

Na rynek złączy oddziałują też wysokie ceny surowców, metali szlachetnych i tworzyw sztucznych, które nierzadko znajdują się na rekordowo wysokich poziomach. Zapewnienie dużej odporności środowiskowej i trwałości mechanicznej często wiąże się z wykorzystaniem cennych metali lub kompozytów, co niestety podraża konstrukcję i sprzyja konserwatywnemu podejściu klientów do nowości.

Rys. 6. Dla 33% firm sprzedaż złączy silnoprądowych przynosi do 100 tys. zł rocznie

Niektórzy specjaliści oceniają, że na niekorzyść panujących relacji na rynku złączy silnoprądowych działa także silna pozycja i obecność producentów złączy w kraju. Firmy takie jak Harting, Phoenix Contact, Wago, Conec, Molex, Lapp Kabel, Wieland i kilka innych mają w Polsce swoje lokalne oddziały, które nierzadko konkurują z rynkiem dystrybucji, zajmując się bezpośrednią sprzedażą do największych, czyli najbardziej wartościowych odbiorców.

Nowości ostatnich lat

Złącza silnoprądowe to produkty, w których sporo się zmienia, jeśli chodzi o technologię, wykonanie i liczbę pojawiających się na rynku nowości. Większość tych elementów trafia do aplikacji profesjonalnych, systemów przemysłowych i instalacji, w których koszt złącza jest drobnym ułamkiem wartości całości, nierzadko pomijalnie małym, natomiast parametry, wymiary, jakość połączenia, serwisu, dostępne akcesoria i wykonania mają nierzadko znaczenie pierwszoplanowe. Stąd producenci wkładają wiele wysiłku w rozwój tej grupy i przywiązują wagę do promocji nowości.

Rys. 7. Zdecydowana większość firm uzyskuje ze sprzedaży złączy do 10% swoich obrotów

Z pewnością jednym z ważniejszych trendów jest miniaturyzacja. Stwarza ona producentom wiele problemów na skutek konieczności zapewnienia dużej obciążalności złączy przy niewielkich rozmiarach styków i konieczności zapewnienia stabilności mechanicznej i elektrycznej połączenia w długim czasie. Dużą obciążalność przy małych wymiarach zapewnia hiperboliczna konstrukcja styków, zapewniająca równomierny i silny docisk na niewielkiej powierzchni oraz odporne na ścieranie pokrycia minimalizujące rezystancję połączenia i tym samym wydzielanie ciepła.

Dobre parametry zapewniają także trwałe mechanicznie tworzywa sztuczne, charakteryzujące się wysoką stabilnością mechaniczną konstrukcji i wysoką dokładnością wykonania, pozwalającą na dokładne spasowanie elementów konstrukcyjnych. Efekt miniaturyzacji to także rosnąca obciążalność styków przy tych samych wymiarach. Na rynku dostępne są elementy, w których dopuszczalne prądy przenoszone przez styki wynoszą setki amperów, co na pewno można taktować jako wyczyn technologiczny.

Rys. 8. Wyniki badania ankietowego ilustrującego strukturę rynku złączy silnoprądowych w podziale na popularne sektory rynku

Drugim wyraźnym wskaźnikiem rozwoju jest rosnący potencjał złączy, w których podłączanie przewodu wykonuje się bez użycia narzędzi. Taką możliwość dają wersje z zaciskiem sprężynowym, w których kształt styków pozwala na wsunięcie przewodu i zaciśnięcie go w tej pozycji. Początkowo złącza ze stykiem sprężynowym były dostępne w formie klasycznej, ale w ostatnich czasach zaczęły się pojawiać także wersje SMT.

Złącza z zaciskiem sprężynowym i inne podobne rozwiązania, charakteryzujące się dużą szybkością montażu, często też brakiem konieczności używania narzędzi, przez cały czas tworzą niszę o ograniczonym potencjale. Są to z pewnością produkty o cennych właściwościach, potrzebne i innowacyjne, ale rynek złączy silnoprądowych jest konserwatywny, przywiązany do typowych rozwiązań i standardowych produktów. Efektem jest wolne tempo rozwoju w tej grupie. Złącza z zaciskiem sprężynowym cały czas są postrzegane przez specjalistów jako nowość, mimo że znane są już od minimum 5 lat. Trudno o lepszy dowód na pasywność zachowań klientów i inercję w podejściu do nowości.

Rys. 9. Zestawienie obrazujące, które czynniki oferty w zakresie złączy są w największym stopniu brane pod uwagę przez klientów przy zakupach

Cały czas rośnie popularność złączy hybrydowych. Ich znaczenie jest wzmacniane przez miniaturyzację, gdyż elementy te pozwalają często na zastąpienie jednym produktem kilku innych oraz szerszą ofertą specjalizowanych przewodów, które w obrębie jednego kabla pozwalają na transmisję sygnałów silnoprądowych i sygnałowych lub linii komunikacyjnych. Złącza hybrydowe nadal nie są tak tanie, aby rynek rozwijał się w szybkim tempie, niemniej oferta tych podzespołów stale się zwiększa.

Złącza hybrydowe mogą też być uważane za przykład coraz bardziej istotnego znaczenia wersji specjalizowanych, przeznaczonych do pracy w określonych aplikacjach. Proces ten widać szczególnie w tych związanych z energią odnawialną, gdzie używa się połączeń spełniających wysokie wymagania środowiskowe i normy jakościowe. Podobnie jest w motoryzacji i transporcie, co przekonuje, że złącza specjalizowane (inaczej dopasowane do aplikacji) stanowią ważny kierunek rozwoju technologii połączeń elektrycznych.

Rys. 10. Ocena, które z poszczególnych typów złączy przynoszą największe dochody firmom (a), na które jest największy zbyt (b) oraz w których typach na rynku jest największa konkurencja (c)

Złącza specjalizowane nierzadko bazują na konstrukcji modułowej, a więc takiej, gdzie za pomocą zestawu elementów składowych można dostosować połączenie do potrzeb każdej indywidualnej aplikacji. Podobnie jak w przypadku wielu innych wymienionych grup tych elementów, oferta systemów modułowych jest stale rozwijana przez producentów, niektórzy jak na przykład Harting konsekwentnie stawiają na te produkty od wielu lat. Rośnie liczba wersji i typów złączy silnoprądowych przystosowanych do montażu na płytach drukowanych metodą THR (Through Hole Reflow).

Do niedawna elementy połączeniowe, z uwagi na gabaryty, wymaganą wysoką odporność mechaniczną połączenia na wielokrotne mocowanie i demontaż wtyku, były przeznaczone do montażu ręcznego w technologii THT. Wyprowadzenia przełożone przez otwory w obwodzie drukowanym są gwarancją stabilności mechanicznej, ale wiadomo, że z uwagi na wysokie koszty dąży się do tego, by jak najwięcej komponentów było montowanych automatycznie.Niestety montaż powierzchniowy w przypadku złączy o dużych wymiarach zwykle się nie sprawdza, stąd producenci rozwijają technologię montażu THR, gdzie końcówki złącza są wciskane za pomocą automatu montażowego w otwory w płytce, a następnie lutowane w piecu rozpływowym.

Proces ten wymaga odpowiedniego kształtu końcówek i otworów w płytce, które muszą umożliwić nałożenie pasty lutownicznej tak, aby po montażu złącza została ona w otworze, a następnie po podgrzaniu stopiła się i stworzyła pewne połączenie. Niemniej takie szczegóły zostały dopracowane i dzisiaj dzięki elementom THR udaje się sporo zaoszczędzić po stronie kosztów i czasu procesu montażu płytek.

Na koniec warto zauważyć zmiany zachodzące w obudowach omawianych elementów. Coraz liczniej wykonywane są one z tworzyw sztucznych, które zastępują tradycyjnie używane od lat elementy metalowe. Jest to konsekwencja powszechnej dostępności dobrej jakości tworzyw i materiałów kompozytowych o wysokiej wytrzymałości mechanicznej, a pośrednio również wysokich cen metali. Proces zastępowania metalowych obudów złączy tworzywem jest widoczny w nowych produktach, ale jak to w wielu elementach elektromechanicznych bywa, zmiany nie są szybkie i obejmują jedynie wybrane komponenty.

Zmiany w obudowach wiążą się także z ochroną elektromagnetyczną połączenia. W miarę jak liczba urządzeń elektrycznych i elektronicznych się zwiększa, problemy z osiągnięciem kompatybilności elektromagnetycznej stają się coraz poważniejsze. Ochrona przed zaburzeniami i emisją EM kiedyś dotykała wybranych złączy sygnałowych, które komponowane były z filtrami, ekranami, koralikami ferrytowymi. Dzisiaj zaczynają się pojawiać elementy silnoprądowe z wbudowanymi ekranami. W omawianym obszarze rynku to nowość.

Rola jakości w złączach

Tabela 2. Dane kontaktowe do firm wymienionych w tabeli 1

W złączach silnoprądowych jakość produktu jest jednym z najważniejszych czynników branych pod uwagę przy wyborze produktu oraz dostawcy. Oczywiście poza ceną, która niestety w praktyce zawsze liczy się w największym stopniu, nawet wśród tych klientów, którzy twierdzą, że jest inaczej. Nie zmienia to faktu, że kupujący omawiane w raporcie typy złączy kładą szczególny nacisk na niezawodność produktów ze względu na fakt, iż złącza silnoprądowe występują w aplikacjach, w których ciągłość połączenia jest krytyczna. Waga i postrzeganie jakości w złączach tworzy preferencje dla znanych i renomowanych producentów tych elementów, stąd nierzadko konkurencja na rynku dotyczy jedynie właśnie tych firm.

Poniekąd tworzą oni hermetyczną grupę, do której mniej znanym wytwórcom, zwłaszcza tym z Dalekiego Wschodu, ciężko się przebić. W ramach podsumowania do powyższych rozważań próbowaliśmy ocenić w badaniu ankietowym znaczenie i oddziaływanie na rynek poszczególnych nowości oraz trendów charakterystycznych dla tego obszaru. Zebrane dane na ten temat pokazane zostały na rysunku 1. Zdecydowanym faworytem wykresu okazały się wersje specjalistyczne złączy, a więc takie, których właściwości są dopasowane do aplikacji, na przykład te do instalacji solarnych lub też wojskowe, przeznaczone do pracy pod wodą, dla górnictwa, farm wiatrowych,kolei i podobne.

Co ciekawe, produkty do montażu THR zdaniem ankietowanych specjalistów są mało istotną na rynku nowością, to samo dotyczy wersji do montażu powierzchniowego, zapewne z uwagi na wiele ograniczeń narzucanych przez te technologie. Słabo wypadło też łączenie sprzedaży złączy z usługami wykonywania wiązek kablowych. A jeszcze pięć lat temu był to popularny temat i wydawało się, że stanie się naszą specjalnością. Wraz z przemianami wielkiego biznesu, który zamknął wiele z dużych zakładów pracujących dla motoryzacji lub przeniósł je w rejony, gdzie siła robocza jest jeszcze tańsza, temat wiązek w naturalny sposób się wyciszył.

Terminal bloki

Rys. 11. Najbardziej rozpoznawalne w Polsce światowe marki w zakresie złączy

Istotną część rynku złączy silnoprądowych, zwłaszcza w aplikacjach elektronicznych, tworzą terminal bloki. Są to modułowe złącza kabel-płytka drukowana z zaciskiem śrubowym lub sprężynowym. Znaleźć je można w ofertach wielu producentów, zarówno u tanich chińskich dostawców, jak i w najlepszych markach światowych. Tani dostawcy zwykle oferują najprostsze i najpopularniejsze wersje, konkurując ceną, firmy renomowane, jak chociażby Phoenix Contact lub Wago, dostarczają produkty bardziej złożone: z zaciskiem sprężynowym, rozłączalne, kątowe, do montażu THR oraz SMT, wersje uszczelnione, z oznacznikami połączeń, miniaturowe z rastrem 2 mm i szereg innych.

Asortyment tych złączy jest szeroki i przez cały czas wchodzą na rynek nowe opracowania. Terminal bloki to produkty o dużej uniwersalności trafiające do branży oświetleniowej, producentów zasilaczy, sterowników, regulatorów (mała automatyka i automatyka budynkowa), producentów systemów alarmowych, domofonowych i systemów rejestracji, urządzeń kontrolnych, AGD i wielu innych. Szeroki obszar aplikacyjny jest tu źródłem ich popularności.

Biznes wczoraj i dziś

Rys. 12. Najbardziej rozpoznawalni dostawcy złączy silnoprądowych

Rysunek 2 prezentuje zebrane w ankietach dane na temat rocznych zmian procentowych ze sprzedaży złączy silnoprądowych za ostatnie pełne trzy lata. Jak widać, sytuacja jest zauważalnie gorsza od tego, co można było zaobserwować w przypadku złączy sygnałowych, którymi zajmowaliśmy się w lutym tego roku lub dla innych elementów elektromechanicznych, na przykład przekaźników. O ile dane za 2009 rok są dla wymienionych komponentów podobne, o tyle skala zmian na lepsze w kolejnych dwóch latach jest w złączach mniejsza, a same wskaźniki procentowe - zauważalnie słabsze. 60% dostawców, lub nawet więcej we wcześniejszych latach, nie wyszło ze wzrostem ponad 15%.

Z jednej strony świadczy to o stabilnym i dojrzałym rynku, z drugiej o tym, że od strony biznesowej ciężko traktować go jako źródło istotnych przychodów. Pogarszająca się sytuacja w 2011 roku też jest niepokojąca, stąd warto zerknąć na rysunek 3 gdzie zebrane zostały oceny koniunktury w pierwszej połowie 2012 roku. Wyniki wydają się jeszcze odrobinę gorsze niż w 2011 roku. Liczba firm, które nie wyszły poza 15%, spadła z 60% do 50%, za to przybyło wyraźnie tych, u których pojawiły się spadki, nawet takie większe, poniżej 15% w skali roku. W sumie liczba tych, którym biznes przestał wzrastać, to już 27%, czyli dotyczy to prawie co trzeciej firmy.

Przyczyną jest głównie sytuacja w gospodarce, wyhamowanie wielu inwestycji infrastrukturalnych i cięcia w budżetach. Do tego dochodzi duża konkurencja pomiędzy dystrybutorami i duża liczba firm sprzedających te elementy. Zgodnie z oceną połowy specjalistów pokazaną na rysunku 4 liczba firm sprzedających te elementy stale rośnie, co ma związek z uszczelnianiem i poszerzaniem siatki dystrybucyjnej oraz rozbudową ofert dostawców o kolejne linie produktów. Stąd konkurencja na rynku oceniana jest jako silna (rys. 5), co w tych warunkach wydaje się naturalne. 12% ankietowanych uznało ją nawet za bardzo silną, znaczy to, że sprzedaż złączy nie jest sielanką.

Obroty dostawców i ich udziały w rynku

Mimo że rynek złączy silnoprądowych z uwagi na uniwersalność tych produktów wydaje się wartościowy, patrząc na niego jako na całość, z uwagi na dużą liczbę dostawców tych produktów, a także na aktywność polskich biur producentów, koncentrujących się na obsłudze największych zleceń, sprzedaż wielu firm dystrybucyjnych (33%, a więc dokładnie co trzeciej) nie wychodzi poza 100 tysięcy złotych rocznie (rys. 6). Patrząc na kolejny przedział widzimy, że w sumie 61% firm z niniejszego zestawienia nie wyszło ze sprzedażą powyżej 250 tys. złotych, co też w skali tego biznesu jest wartością niewielką. Co jest charakterystyczne dla tego opracowania, nikt z ankietowanych nie zadeklarował, że obroty jego firmy przekraczają 10 mln złotych, niemniej zapewne jest to efekt tego, że wiele dużych firm nie podaje takich informacji nawet w przybliżeniu. Niestety taka jest rzeczywistość, że specjaliści z branży dobrze orientują się, kto z dostawców ma jaką sprzedaż, zwłaszcza najbliższa konkurencja, i ile z grubsza wynosi wartość całego rynku, ale tą wiedzą nie dzielą się na forum publicznym.

Skąd wynikają takie małe obroty w przeliczeniu na firmę, można próbować przypuszczać, posiłkując się danymi z kolejnego wykresu pokazanego na rysunku 7, gdzie prezentujemy, jaką część całości sprzedaży firmy uzyskują z omawianych złączy. 81% ma z nich co najwyżej 10%, a udział tych produktów u najbardziej wyspecjalizowanych dostawców nie przekracza 35%. Wynika z tego, że złącza zdolne do przenoszenia prądu o dużym natężeniu są fragmentem szerokich ofert elementów połączeniowych. Sam rynek jest daleki od konsolidacji i brak jest dystrybutorów, którzy „mają” wyłączność na daną czołową markę. Powoduje to niestety, że firmy słabo przykładają się do promocji i walki o te udziały. Promocja tych produktów jest zwykle zadaniem lokalnych przedstawicielstw producentów, a siatka dystrybucji ogranicza się do dobrej obsługi klienta, który trafił do firmy.

Struktura rynku złączy silnoprądowych

Na rysunku 8 pokazano wyniki badania ankietowego ilustrującego strukturę rynku złączy silnoprądowych w podziale na popularne sektory rynku. Zgodnie z wcześniejszymi analizami czołowa pozycja przypadła kategorii „przemysł”, ale częste wskazania dotyczą także energetyki i telekomunikacji, gdzie elementy te wykorzystywane są głównie do dostarczania energii zasilającej w urządzeniach i systemach. Dół zestawienia zajęły elektronika konsumencka oraz obszary sklasyfikowane w ankiecie pod hasłem „energia odnawialna”. Ta pierwsza pozycja wydaje się naturalna, gdyż duże prądy i wysokie napięcia nie są główną domeną elektroniki, a energia odnawialna to dziedzina stosunkowo nowa, do której sprzedaż w dużej mierze odbywa się pomiędzy producentami tych systemów i wytwórcami złączy. Stąd rynek dystrybucji ma tutaj niewielki udział.

Kolejny rysunek 9 to tradycyjna dla raportów „Elektronika” ocena, które z poszczególnych kryteriów składających się na pełną ofertę handlową są w przypadku omawianych komponentów ważniejsze, a które mniej istotne. Mimo wielu wypowiedzi ekspertów o dojrzałości relacji, zainteresowania klientów jakością, wysoką funkcjonalnością techniczną złączy, na pierwszej pozycji ulokowała się cena produktu.

Kolejne dwie pozycje zawierające parametry techniczne i jakość wykonania też są typowe dla wielu sektorów rynku elektroniki i automatyki i razem trzy górne pozycje wydają się modelową osią selekcji. Warto jednak zwrócić uwagę na wysokie notowania marki producenta, która rzadko wybija się w takich zestawieniach oraz terminu dostawy. Ta ostatnia kwestia wiąże się z oszczędnościami w firmach, minimalizacją zapasów i chęcią kupowania takich ilości, jakie są potrzebne na bieżąco do produkcji.

Patrząc na poszczególne typy złączy pod względem tego, które z nich przynoszą największe dochody firmom, na jakie jest największy zbyt oraz w których typach na rynku jest największa konkurencja (rys. 10), widzimy, że prawie we wszystkich tych trzech zobrazowaniach na czołowym miejscu lokują się terminal bloki. Kolejne charakterystyczne zjawiska: złącza specjalistyczne wybijają się w dochodach, niemniej jest w nich słaba konkurencja na rynku i sprzedaż też relatywnie nie jest duża.

Drugim takim wyróżnikiem są listwy łączeniowe, używane w skrzynkach instalacyjnych, systemach automatyki, rozdzielniach oraz złożonych i rozległych instalacjach, gdzie trzeba łączyć wiele przewodów. Listwy nie są może dochodowym produktem, ale jak widać na rysunku 10, szeroko stosowanym, który jest wytwarzany przez krajowych producentów.

Dostawcy złączy silnoprądowych

Grono firm sprzedających omawiane podzespoły liczy w Polsce około 30 firm i w ogromnej większości jest to grupa ukształtowana wiele lat temu i w dużej mierze niezmienna. Tytułową tematyką zajmujemy się w raportach „Elektronika” od 2002 roku, a nasze opracowania pojawiają się co trzy lata. Analiza list w poszczególnych wydaniach szybko dowodzi, że ich część wspólna jest duża, zwłaszcza jeśli chodzi o duże firmy i dostawców złączy tzw. znanych marek.

Wydaje się, że obecnie największy potencjał w Polsce, pochodzący z dużej skali działania, mają krajowe przedstawicielstwa producentów złączy, z których większość w naturalny sposób jest powiązana z rynkiem przemysłowym lub też firmy te mają na tyle szerokie profile, że odnajdują się w tych miejscach. Takich lokalnych przedstawicielstw mamy w kraju sporo: Harting, Phoenix Contact, Wago, Conec, Molex, TE Connectivity (dawniej Tyco Electronics). Większość z nich to przedsiębiorstwa o globalnym zasięgu, o dużych możliwościach konkurowania na rynku i dyktowania innym (np. rynkowi dystrybucji) warunków handlowych. Nierzadko też firmy obsługują międzynarodowy biznes, np. producentów EMS, firmy motoryzacyjne, na bazie kontraktów dotyczących całego świata.

Druga duża grupa firm to dystrybutorzy. Zwykle są to firmy o szerokiej ofercie podzespołów elektronicznych i dostawcy katalogowi (TME, Elfa, Farnell, RS Components, Micros, Conrad), znacznie rzadziej firmy specjalizowane oraz w dalszej kolejności tacy dostawcy, u których złącza są trzonem ofert. Firmy specjalizowane, a więc takie, których aktywność koncentruje się na wybranych tematach technicznych i wyselekcjonowanych liniach produktów z zakresu elektroniki, to na przykład Microdis - dostawca produktów firm takich jak Fischer, Metz Connect, Lear, JST, także Elhurt, JM Elektronik, sprzedający terminal bloki tajwańskiej ECE oraz Contrans TI, Eltronika, Masters i Semics.

Przedsiębiorstwa, dla których złącza są większą niż typowo częścią biznesu, to z pewnością Domar, Neopta, dostarczająca złącza Fischer Connectors i Rosenberger, a także Radiotechnika. Domar i Radiotechnika to firmy, które współpracują z polską armią, Neopta z kolei bardziej ukierunkowana jest na telekomunikację i radiokomunikację.

Na rynku dystrybucji złączy silnoprądowych obecnych jest także wiele firm związanych z automatyką przemysłową lub działających na szerokim styku branż elektroniki i automatyki. Są to na przykład Impol-1, Weidmüller, JaDan Automatyka i Wieland oraz Lapp Kabel. Firmą z pogranicza elektroniki automatyki jest z kolei Apar – dostawca obudów i złączy PCB i na szynę DIN. Trzecią, ostatnią część dostawców tworzą nasi producenci tacy jak spółdzielnia Pokój, zajmująca się wytwarzaniem listew łączeniowych.

Tabela 3. Plan raportów „Elektronika” na najbliższe miesiące

W naszych ankietach prosiliśmy specjalistów znających rynek złączy o wskazanie, jakie ich zdaniem marki tych elementów są w Polsce najpopularniejsze. Wyniki tego głosowania pokazujemy na rysunku 11 w postaci wykresu chmurkowego. W tym zestawieniu im dana nazwa jest częściej wskazywana w ankietach, tym jest większa. Nietrudno dostrzec, że liderami tego zestawienia są Phoenix Contact i Harting. Podobne zestawienie w zakresie dostawców krajowych pokazane jest na rysunku 12.

Niemniej spora część z pokazanych tam nazw to te same firmy co na wykresie 11. Dowodzi to, że specjaliści postrzegają polskie przedstawicielstwa firm zagranicznych dwojako, także jako dostawców krajowych. Poniekąd jest to słuszne z pełnioną przez nie funkcją. Ale skutkiem tego jest to, że Harting pojawia się na obu takich wykresach. Niemniej pomijając tę specyfi- kę, widzimy, że specjaliści docenili TME, Microsa i Farnella, uznając ich potencjał.

Przegląd ofert dostawców złączy

Tradycyjnie przegląd ofert dostawców złączy silnoprądowych zamieszczamy w tabeli 1. Jest ona podzielona na trzy grupy i ma ogólny charakter pozwalający na zorientowanie się, czy dana grupa produktów jest w ofercie, czy nie. Złącza to bardzo szeroka asortymentowo grupa produktów, wiele wykonań różni się często drobnymi szczegółami, których ujęcie w małej tabeli wydaje się niemożliwe. Stąd nasze zestawienie należy traktować jako wstęp do dalszych poszukiwań, zgodnie z tabelą 2, zawierającą dane kontaktowe i listę głównych marek znajdujących się w ofercie poszczególnych firm.

Robert Magdziak

Źródłem wszystkich danych przedstawionych w tabelach oraz na wykresach są wyniki uzyskane w badaniu ankietowym przeprowadzonym wśród krajowych dostawców złączy silnoprądowych.