IX Krajowe Warsztaty Kompatybilności Elektromagnetycznej

| Gospodarka Artykuły

Warsztaty Kompatybilności Elektromagnetycznej to odbywające się co dwa lata forum wymiany doświadczeń i wiedzy z zakresu kompatybilności elektromagnetycznej, gospodarki widmem elektromagnetycznym i oddziaływania pól elektromagnetycznych na biosferę. Jego organizatorem jest środowisko naukowe Politechniki Wrocławskiej przy współudziale wrocławskiego oddziału Instytutu Łączności, Urzędu Komunikacji Elektronicznej i Polskiej Akademii Nauk.

IX Krajowe Warsztaty Kompatybilności Elektromagnetycznej

Warsztaty to przede wszystkim spotkanie osób ze środowiska akademickiego, naukowego, badawczego i przemysłowego, które sprzyja nawiązywaniu wzajemnych kontaktów oraz współpracy przy rozwiązywaniu problemów kompatybilności elektromagnetycznej urządzeń, systemów i instalacji. Impreza jest także doskonałą okazją do prezentacji osiągnięć naukowo-technicznych, najnowszych technik i procedur badawczych oraz trendów rozwojowych i zmian normalizacyjnych w EMC, ale i przypomnienia obowiązujących zasad oceny zgodności i wprowadzania urządzeń elektronicznych i elektrycznych na rynek.

W tegorocznych warsztatach, podobnie jak w latach ubiegłych, weźmie udział około 200 uczestników, z których połowę będą stanowić przedstawiciele przemysłu, 25% przedstawiciele laboratoriów badawczych i wzorcujących. Każdej edycji warsztatów towarzyszy wystawa techniczna, na której przedstawiciele i producenci prezentują najnowsze rozwiązania z zakresu EMC. Spodziewanych jest 11 wystawców, których reprezentować będzie co najmniej 30 osób.

Miejsce i program

IX Krajowe Warsztaty Kompatybilności Elektromagnetycznej, podobnie jak w latach ubiegłych, odbędą się w Politechnice Wrocławskiej we Wrocławiu od 12 do 14 czerwca 2013 r. w Centrum Konferencyjnym Politechniki Wrocławskiej (budynek D-20) przy ulicy Janiszewskiego 8. Z uwagi na zbieżność części tematyki kompatybilności elektromagnetycznej z zagadnieniami związanymi z technikami radiowymi i radiokomunikacją w bieżącym roku zaplanowano do południa 12 czerwca wspólne sesje wraz z Krajową Konferencją Radiokomunikacji, Radiofonii i Telewizji (10-12 czerwca 2013). Patronat nad konferencją objęła prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej - Magdalena Gaj.

Podczas tegorocznych krajowych warsztatów będą omawiane zagadnienia takie jak problematyka EMC w sieciach energoelektrycznych, pomiary i techniki ograniczenia zaburzeń przewodzonych obwodach zasilania urządzeń elektrycznych i elektronicznych (w szczególności zasilaczy i falowników), systemy zarządzania jakością w laboratoriach - spójność pomiarowa i wzorcowanie, testowanie urządzeń radiowych a także gospodarka i ochrona widma elektromagnetycznego w aspekcie wdrażania radia kognitywnego.

W programie warsztatów zaplanowano 5 sesje plenarnych, 10 sesji tematycznych, 6 prezentacji firmowych, spotkanie Sekcji Kompatybilności Elektromagnetycznej Komitetu Elektroniki i Telekomunikacji Polskiej Akademii Nauk, spotkanie polskiej sekcji IEEE EMC-S oraz badania międzylaboratoryjne (ILC/PT) w zakresie pomiarów pola elektromagnetycznego dla celów bezpieczeństwa pracy i ochrony środowiska.

mgr inż. Jerzy Borowiec

Politechnika Wrocławska

  • Kompatybilność elektromagnetyczna to temat, który w ostatniej dekadzie stał się niezwykle popularny. Skąd wynika to zainteresowanie?

od lewej:
mgr inż. Jerzy Borowiec
dr inż. Zbigniew Jóskiewicz

Tak naprawdę wzmożone zainteresowanie problematyką EMC sięga raczej początków dekady lat 90. ubiegłego wieku. To po przyjęciu przez kraje Unii Europejskiej w 1989 r. Dyrektywy EMC 89/336/ECC, określającej warunki dopuszczenia do obrotu handlowego na terenie UE urządzeń przetwarzających energię elektryczną, dla naszych producentów, nawet tych, którzy mieli ugruntowane w krajach unijnych rynki zbytu dla swoich wyrobów, nastąpił trudny okres związany z szybkim udokumentowaniem zgodności produktów z wymaganiami przyjętej dyrektywy.

Złożenie deklaracji zgodności (oznakowanie CE) wymagało wykonania badań wykraczających poza dotychczas pojmowane potrzeby EMC, obejmujące kontrolę emisji zaburzeń elektromagnetycznych (ochronę widma elektromagnetycznego), lecz wymagało także udokumentowania, że oferowany wyrób cechuje się również określonym stopniem odporności na zaburzenia elektromagnetyczne, występujące w środowisku jego eksploatacji. W kraju w tym czasie brakowało laboratoriów, które mogłyby szybko udzielić wsparcia naszym producentom, co w efekcie pogłębiało kryzys w wielu przedsiębiorstwach branży elektrotechnicznej.

Na Politechnice Wrocławskiej, gdzie problematyka kompatybilności elektromagnetycznej na Wydziale Elektroniki była przedmiotem zainteresowań od lat pięćdziesiątych 20. wieku i w roku 1972 zorganizowano pierwsze w Europie międzynarodowe sympozjum EMC, w odpowiedzi na potrzeby krajowej gospodarki, podjęto decyzję o utworzeniu laboratorium, w którym będzie można wykonać kompleksowe badania w ramach procedur oceny zgodności z wymaganiami dyrektywy EMC. Kolejnym milowym krokiem było przystąpienie w 2004 r. naszego kraju do struktur UE. Od tej chwili obowiązek dotrzymania wymagań wynikających z Dyrektywy EMC (znowelizowanej w 2004 r. - 2004/108/WE) spoczywa na wszystkich krajowych producentach i importerach wyrobów podlegających tej dyrektywie.

  • Jakie są oczekiwania klientów w stosunku do laboratoriów?

Przede wszystkim możliwość wykonania kompleksowych badań wymaganych w procedurach oceny zgodności, a w tym m.in. pomoc merytoryczna ze strony laboratorium w identyfikacji norm, na zgodność z którymi takie badania należy wykonać, zakresu badań, m.in. z uwagi na koszty, przygotowania obiektu do badań, udzielenia pomocy w sytuacji, kiedy niezbędne jest doprowadzenie badanego obiektu do pełnej zgodności z wymaganiami. Nie bez znaczenia jest także czas oczekiwania na wykonanie badań i uzyskanie niezbędnych dokumentów dla złożenia deklaracji zgodności. Dla wielu klientów istotna jest także możliwość współpracy z laboratorium na etapie opracowywania i wdrażania prototypów nowych wyrobów, aby już na tym etapie wyeliminować potencjalne problemy związane z kompatybilnością elektromagnetyczną.

  • Jakie zjawiska w zakresie EMC warto zauważyć?

Świat, w którym żyjemy, zmienia się nieustannie, nieomal w sposób niedostrzegalny. Ale warto zauważyć, że technologie, z których na co dzień korzystamy, różnią się istotnie od tego co jeszcze było przed kilkunastu laty, a nadto stajemy się coraz bardziej od nich uzależnieni. Zauważmy, że praktycznie nie do wyobrażenia byłby współczesny świat bez telefonu komórkowego. Ponadto jego funkcjonalność obejmuje obszary zarezerwowane niegdyś dla zupełnie innych urządzeń i systemów.

Chcemy, aby urządzenie takie mogło nam służyć przez długi czas bez potrzeby doładowywania jego akumulatorów. A to oznacza pracę przy bardzo niskich poziomach sygnałów, co powoduje, że wrażliwość takich urządzeń na zewnętrzne oddziaływania elektromagnetyczne jest większa. Jednocześnie musimy mieć świadomość, że to urządzenie jest zarówno odbiornikiem, jak i nadajnikiem wielu sygnałów (Bluetooth, WiFi, GSM, LTE, UMTS), które mogą być potencjalnym źródłem zaburzeń dla innych urządzeń i systemów.

Warto także zauważyć, że pewne zjawiska elektromagnetyczne, które jeszcze przed kilkudziesięciu laty nie stanowiły dużego problemu, należą dzisiaj do niezwykle groźnych źródeł zaburzeń elektromagnetycznych, prowadzących często do nieodwracalnych uszkodzeń urządzeń poddanych ich oddziaływaniu. Mam tu na myśli wszechobecne zjawisko wyładowania elektrostatycznego.

Warto wspomnieć tutaj o problemach EMC dotyczących niskich częstotliwości, związanych z coraz powszechniejszym wykorzystywaniem odnawialnych źródeł energii elektrycznej i energooszczędnych odbiorników. Jak wskazują wyniki badań przeprowadzonych w krajach UE ponad 50% przebadanych opraw oświetleniowych LED ma kłopoty ze spełnieniem wymagań EMC.

dr inż. Zbigniew Jóskiewicz

Politechnika Wrocławska

  • Gdzie leżą punkty wspólne pomiędzy przemysłem a światem nauki w zakresie EMC?

Współczesna cywilizacja jest oparta na elektronice oraz przetwarzaniu, gromadzeniu i transmisji informacji. Nie byłaby ona w stanie funkcjonować prawidłowo bez spełnienia wymagań dotyczących kompatybilności elektromagnetycznej. Umiejętność rozwiązywania problemów w obszarze EMC to głęboka wiedza teoretyczna, poparta wieloletnim doświadczeniem. Stąd trudno jest znaleźć w przemyśle specjalistów, którzy poprzez wszystkie etapy nowo opracowywanych konstrukcji, aż do wykonania gotowego produktu, byliby w stanie wyeliminować wszystkie potencjalne problemy kompatybilności elektromagnetycznej i potwierdzić zgodność z wymaganiami w tym zakresie.

Stąd nie do przecenienia jest możliwość wsparcia za strony świata nauki, dysponującego wiedzą i potencjałem badawczym, jak ma to miejsce w przypadku Laboratorium Kompatybilności Elektromagnetycznej w Politechnice Wrocławskiej. Z możliwości tej na co dzień korzystają zarówno małe przedsiębiorstwa, jak i wielkie koncerny. Sprzyjają temu także różne programy skierowane do małych i średnich przedsiębiorstw w ramach środków unijnych przeznaczonych na proinnowacyjne działania i wspieranie współpracy z jednostkami naukowymi.

  • Jakie są główne cele organizowanych warsztatów?

Od pierwszej edycji wrocławskich warsztatów EMC w roku 1999 ich celem jest popularyzacja w kraju zagadnień związanych EMC dla urządzeń, systemów i instalacji oraz gospodarką widmem elektromagnetycznym. Warsztaty są także forum wymiany wiedzy i doświadczeń dla osób ze środowisk akademickiego, naukowego, badawczego i przemysłowego, które to forum sprzyja nawiązywaniu wzajemnych kontaktów oraz współpracy przy rozwiązywaniu problemów kompatybilności elektromagnetycznej.

Podczas warsztatów mają miejsce sesje o charakterze naukowym oraz szkolenia, prowadzone zarówno przez specjalistów z jednostek naukowych i przemysłu, jak i przedstawicieli producentów aparatury badawczej i komponentów wykorzystywanych w EMC.

  • Czy warsztaty EMC to impreza dla naukowców czy też przedsiębiorców?

W zamyśle warsztaty były i są pomyślane jako impreza skierowana do krajowych środowisk naukowych i przedstawicieli gospodarki, z naciskiem na tych ostatnich. W Europie i w kraju nie brakuje konferencji o charakterze naukowym. Wrocławskie warsztaty są pomostem łączącym doświadczenia świata nauki i autentyczne potrzeby zgłaszane ze strony przemysłu i biznesu, zainteresowanego wprowadzaniem do handlu nowych wyrobów spełniających wymagania Dyrektywy EMC.

Ciekawe wykłady, szkolenia i sesje

W ramach wystąpień M. Wiles z firmy ETS-Lindgren wygłosi referat o pomiarach urządzeń radiowych zatytułowany "Introduction to wireless systems testing". Dominik Kołtunowicz z Urzędu Komunikacji Elektronicznej zaprezentuje referat "Wymogi Ekoprojektu - nowe obowiązki producentów wyrobów wykorzystujących energię", w którym przybliży obowiązujący stan prawny z zakresu EMC w odniesieniu do wymagań wynikających z wdrażania dyrektywy 2005/32/WE, dotyczącej zużycia energii przez elektryczne i elektroniczne urządzenia gospodarstwa domowego i urządzenia biurowe w trybie czuwania i wyłączenia w tym tematyki wystąpień plenarnych. W ramach dyskusji nad problematyką zapewnienia spójności pomiarowej w laboratoriach badawczych i wzorcujących z zakresu EMC Elżbieta Michniewicz z Głównego Urzędu Miar wygłosi referat plenarny zatytułowany "Systemy zarządzania w laboratoriach - spójność pomiarowa i wzorcowanie".

Godne polecenia są wszystkie sesje tematyczne. Tematyka z zakresu EMC w sieciach elektroenergetycznych (m.in. zagadnienia propagacji zaburzeń napięciowych, lokalizacji źródeł zakłóceń w sieciach elektroenergetycznych jak i ocena indywidualnej emisji) pojawi się po raz pierwszy na warsztatach.

Zaplanowano także podczas warsztatów szkolenie z zakresu projektowania zasilaczy pod kątem EMC oraz wycieczkę techniczną do Laboratorium Kompatybilności Elektromagnetycznej Politechniki Wrocławskiej.

Podczas konferencji zaprezentowane zostaną wstępne wyniki badań porównawczych w zakresie pomiaru zaburzeń przewodzonych przez firmę ASTAT oraz przedstawiona będzie propozycja badań porównawczych oraz biegłości w zakresie pomiaru zaburzeń przewodzonych ciągłych i zaburzeń promieniowanych, które przygotowują wspólnie Laboratorium Kompatybilności Elektromagnetycznej Politechniki Wrocławskiej oraz w Laboratorium EMC Instytutu Łączności.

Przedstawiciel Urzędu Komunikacji Elektronicznej zaprezentuje także wyniki przeprowadzonych w Polsce i Unii Europejskiej kontroli rynku zasilaczy urządzeń teleinformatycznych w ramach prowadzonego nadzoru.

Szczegółowy program konferencji można znaleźć na stronie internetowej: www.warsztaty-emc.pwr.wroc.pl.