Szafy i elementy wielkogabarytowe - atrakcyjna nisza, ale nie dla każdego

Rys. 3. Struktura obrotów dostawców obudów dla elektroniki w Polsce. Mniej więcej co czwarta firma ma sprzedaż roczną przekraczającą 5 mln zł

Osobną popularną i cenną biznesowo grupę produktów w branży obudów tworzą pełnogabarytowe szafy sterownicze, które wykorzystywane są do montażu urządzeń do rozdziału energii, sterowników, napędów i oczywiście systemów teleinformatycznych. Produkty takie, choć często znajdziemy w ofercie dostawców sprzedających również mniejsze gabarytowo obudowy, różnią się znacząco od tych ostatnich.

Szafy wykonywane są zazwyczaj z blachy stalowej, często fosforanowanej i malowanej. Ich konstrukcja nośna składa się z profili stalowych tworzących szkielet, do których dołączane są podłoga i sufit oraz ściany i drzwi. Użytkownik może dobierać nie tylko wielkość, ale też sposób łączenia, materiał drzwi, itd., a do tego często różne urządzenia dodatkowe (wentylatory, klimatyzatory, systemy rozdziału energii, panele oświetleniowe) oraz osprzęt (np. mocowania, haki, nogi, itd.).

Szafy to obudowy, które zwykle są wypakowane sprzętem elektronicznym po brzegi. Ich typowe zastosowanie to centrum informatyczne firmy, zawierające serwer, sprzęt sieciowy, centralę telefoniczną, zasilanie gwarantowane, system alarmowy, rejestrator wideo z kamer monitoringu, system archiwizacji danych i podobne urządzenia. Sprzęt taki stanowi podstawę infrastruktury firmy, stąd obudowa, która je mieści, musi być nie tylko wysokiej jakości, ale zawierać wiele przemyślanych rozwiązań umożliwiających rozbudowę wraz z przedsiębiorstwem, wydajne chłodzenie, serwis i obsługę techniczną urządzeń i podobne czynniki. Taką obudowę kupuje się na lata, stąd szafy można traktować jako niszową na rynku obudów kategorię, ale wartościową i chwilami nawet elitarną.

Krajowy rynek obudów

Rys. 4. Aż 48% dostawców uczestniczących w raporcie uzyskuje ze sprzedaży obudów co najwyżej 10% swoich obrotów

Rynek obudów rozwija się dynamicznie, różnego rodzaju obudowy teleinformatyczne oraz energetyczne coraz częściej wykorzystywane są we wszelkiego rodzaju przemyśle i sektorze energetycznym oraz publicznym. Coraz więcej polskich firm rozwija linie swoich produktów podbijając także rynki wschodnie i zachodnie.

Sytuacja na rynku jest w miarę stabilna, ale omawiany sektor zalicza się do bardzo konkurencyjnych. Jest na nim obecnych około 50 dostawców, jest to dość duża liczba jak na obszar Polski, dlatego zapewne pomiędzy poszczególnymi firmami widać specjalizację na określone obszary rynku bądź grupy. Całość imponuje bogactwem asortymentu, mnogością wykonań i różnorodnością.

Dostawcy obudów w coraz większym stopniu skupiają się na usługach i wsparciu technicznym. Doradztwo techniczne pojawia się już na etapie założeń do projektu, co jest korzystne przy tak szerokich możliwościach kreowania tych produktów oraz tym, że wiele problemów rozwiązuje się usługami mechanicznymi (otwory, uchwyty, uszczelnienia, odprowadzanie ciepła, wyprowadzenie złączy).

Zdaniem specjalistów koszty zakupu przestają powoli być najważniejszym kryterium wyboru, ale jednocześnie niestety cały czas jakość potrafi ustępować miejsca cenie. Wydaje się, że dopiero zdecydowana i wyraźna poprawa sytuacji w gospodarce powinna przynieść zmianę tendencji w tym zakresie.

Niecałą połowę dostawców funkcjonujących na rynku polskim stanowią krajowi producenci tych produktów, którzy są aktywni zarówno w zakresie produktów z metalu, jak i tworzyw sztucznych. Przez lata obudowy produkcji krajowej można było odróżnić na pierwszy rzut oka, gdyż w zamian za gorszą jakość i surowe wzornictwo były one zdecydowanie tańsze.

Niemniej producenci krajowi w ostatnich latach sporo zainwestowali w park maszynowy, nierzadko korzystając ze wsparcia z funduszy kupili wtryskarki, maszyny do obróbki blach i spawania, przez co jakość ich wyrobów znacznie się poprawiła. Zmiany widać także w zakresie wzornictwa, bo nowe produkty nie przypominają już kanciastych i siermiężnych poprzedników. Dzięki temu producenci krajowi cały czas są na rynku silną konkurencją dla firm zagranicznych, co widać w zestawieniach najpopularniejszych marek.

Rynek obudów od strony biznesu

Rys. 5. Zestawienie najważniejszych cech oferty handlowej wskazuje wyraźnie, że klienci poszukują przede wszystkim dostawców zdolnych do zapewnienia szybkiej dostawy produktów o wysokiej jakości. Zaskakująco, cena nie okazała się najważniejsza w przeprowadzonym badaniu ankietowym

Na rysunku 1 pokazano zestawienie wzrostów i spadków obrotów zanotowane przez dostawców obudów w ostatnich trzech latach. Jak widać, sytuacja na rynku charakteryzuje się znaczną stabilnością, szczególnie jeśli porówna się wykres z analogicznymi zestawieniami dla innych produktów i komponentów z naszej branży. Zmiany pomiędzy poszczególnymi latami są niewielkie, nawet minimalne, ale warto odnotować, że 2013 rok był dla branży najlepszy spośród wymienionych, blisko jedna trzecia dostawców zanotowała wzrost sprzedaży przekraczający 20% w skali roku.

Uzupełnieniem podanych informacji jest zestawienie pokazane na rysunku 2, gdzie pokazano zebrane opinie specjalistów na temat tego, jaka sytuacja na rynku panowała na początku 2014 roku oraz tendencje zmian koniunktury, a także jak oceniana jest konkurencja. W zasadzie wszystkie trzy pola przynoszą dobre wiadomości.

Sytuacja na rynku w pierwszych dwóch miesiącach oceniona została jako taka sama jak wcześniej a co trzecia firma uważa ją nawet za lepszą, co nastraja pozytywnie na kolejne miesiące i daje szanse na to, aby rok 2014 okazał się jeszcze lepszy od poprzednich. Takie odczucia miała też prawie połowa specjalistów pytanych o zmiany w koniunkturze. Natomiast zgodnie z wcześniejszymi oczekiwaniami konkurencja na rynku postrzegana jest jako silna.

Kolejną ważną informacją są dane na temat osiąganych obrotów (rys. 3). W porównaniu do innych analizowanych sektorów rynku od razu widać, że średnia wartość jest dla obudów znacznie większa, nie brakuje też firm, które mają sprzedaż przekraczającą 5 mln zł rocznie (25%), a nawet powyżej 10 mln zł (14%).

Tabela 3. Dane kontaktowe do firm

Innymi słowy, obudowy są produktem, który pozwala dobrze zarobić, a nawet utrzymać wyspecjalizowaną w tej tematyce firmę. Czy na podstawie rysunku 3 można próbować pokusić się o bardzo zgrubne oszacowanie, ile wynosi wartość całego rynku? Niestety część dostawców nie podaje takich danych redakcji, nawet gdy pytania dotyczą przedziału, a nie konkretnej wartości liczbowej i tym samym przybliżenie mogłoby bardziej zaciemnić obraz niż odwrotnie.

Ocenę, w jakim stopniu obudowy mogą stać się centrum biznesu dla przedsiębiorców, można próbować postawić z rysunku 4, gdzie na wykresie pokazano, ile procent sprzedaży tworzą obudowy. Dla blisko połowy (48%) firm sprzedaż obudów przynosi do 10% sprzedaży, drugi biegun, oznaczający pełną specjalizację, obejmuje 16% firm, czyli inaczej mówiąc, co szósta firma z tego zestawienia to dostawca specjalizowany, dla którego obudowy to centrum biznesu. Wydaje się, że to nie jest dużo, ale i tak znacznie więcej niż dla innych grup wyrobów analizowanych przez nas w artykułach.

Co się liczy w ofertach a co nie?

Rys. 6. Ranking najważniejszych kryteriów technicznych rozważanych podczas wyboru obudowy

Zgodnie z danymi zebranymi w ankietach i pokazanymi na rysunku 5, najważniejszym czynnikiem oferty handlowej jest dzisiaj krótki czas dostawy, a nie cena. Potwierdza to wcześniejsze rozważania o wpływie kryzysu na rynek i ogólnej niechęci klientów do kreślenia długotrwałych planów, którzy wolą kupować na bieżąco potrzebne ilości, ale także to że rozbudowa magazynów u producentów i sprawna logistyka w większości przypadków oddalają taką konieczność. Gotowe obudowy kupowane są do produkcji małych lub co najwyżej średnich serii, specjalistycznych urządzeń, które nierzadko wytwarza się na zamówienie. Producenci kupują przez to obudowy dopiero po uzyskaniu pewności co do kontraktu, tym bardziej że w porównaniu do innych elementów nie są to produkty tanie.

Warto też przyjrzeć się kolejnym pozycjom w rankingu, które wypadły także jako znacząco ważne, np. renomowana marka producenta lub kompletna oferta u dostawcy. W ramach raportów "Elektronika" nie było wcześniej produktów, w których takie wartości byłyby zauważane, co dowodzi pewnej specyfiki tego obszaru.

Obudowa w świetle danych pokazanych na wykresie 5 to produkt dostępny od ręki z magazynu renomowanego wytwórcy, w dobrej cenie i jakości oraz w postaci całej rodziny pasujących do siebie elementów. Co więcej, oczekiwania są takie, że kupując obudowę, można zlecić od razu obróbkę mechaniczną bez konieczności angażowania się w niewdzięczne dla elektroników prace mechaniczne.

Ranking kryteriów technicznych

Rys. 7. Popularność poszczególnych typów obudów na rynku krajowym

Na rysunku 6 pokazano zestawienie najważniejszych kryteriów technicznych i funkcjonalności związanych z obudowami, które projektanci biorą pod uwagę przy selekcji produktów spośród ofert różnych producentów. Na czołowych pozycjach znalazły się prostota montażu i mocowania oraz wysoka dokładność i jakość, a także modułowość i systemowość konstrukcji.

Oznacza to, że firmy chcą kupować obudowy bezproblemowe, takie, które okażą się nie tylko niekłopotliwe w produkcji, ale również nie będą się konstrukcją zamkniętą i niepodatną na zmiany. Kolejne dwie pozycje, a więc usługi indywidualizacji oraz ciekawe wzornictwo, to dowód, jak wielkie zmiany zaszły w branży w ostatnich latach. Jeszcze dekadę temu te dwie pozycje wylądowałyby na samym dole rysunku, a wszystkie czynniki biznesowe ukryte byłyby pod parasolem niskiej ceny. Jest to z pewnością duża i znacząca zmiana na korzyść i dowód na dojrzałość rynku obudów.

Kolejny wykres prezentuje, które typy obudów cieszą się największą popularnością na rynku i zbytem (rys. 7). Bezsprzecznie liderem okazały się małe obudowy plastikowe, a na kolejnym miejscu uplasowały się małe obudowy metalowe. Jest to z pewnością wynik potencjału aplikacyjnego, bo wiadomo, że najwięcej na rynku sprzedaje się urządzeń niewielkich od strony gabarytów. Nawet jeśli obudowy duże są droższe, to jednak z uwagi na mniejszą sprzedaż ich globalny potencjał okazuje się mniejszy.

Na rysunku 8 pokazujemy wykres zawierający zebrane odpowiedzi na pytanie, które branże, postrzegane przez pryzmat specyficznych dla nich urządzeń, stanowią dla rynku obudów w kraju najbardziej wartościową grupę odbiorców. Na czołowych pozycjach ulokowały się systemy automatyki przemysłowej, urządzenia energetyczne oraz cała elektronika specjalna.

Te obszary rynku można zaliczyć do niszowych, małoseryjnych i nierzadko tworzonych indywidualnie rozwiązań, czyli obszarów modelowych dla dostawców obudów katalogowych. Potwierdza to paradoksalnie dolna część wykresu, a więc elektronika medyczna oraz systemy alarmowe, czyli obszary takie, gdzie obudowy z uwagi na dużą skalę i specyfikę wytwarzają producenci we własnym zakresie.