Obudowy oraz szafy dla elektroniki i przemysłu - szeroki i różnorodny rynek jest coraz bardziej wymagający

Szczególnie w przypadku elektroniki konsumenckiej atrakcyjny wygląd, dobre materiały, ciekawa kolorystyka tak samo decydują o powodzeniu sprzedaży i o pozytywnym postrzeganiu wyrobów, jak funkcjonalność, wydajność i podobne czynniki techniczne. Lista wymagań jest długa, co powoduje, że spełnienie ich wszystkich jest trudne i wymaga od dostawców posiadania bardzo szerokiego asortymentu, dostępności usług obróbki mechanicznej obudów, tak aby możliwe było dopracowanie produktów w szczegółach.

Obudowy do urządzeń elektronicznych to produkty, których znaczenie na rynku stale wzrasta, a zdaniem niektórych specjalistów istnieje grupa aplikacji, gdzie znaczenie obudowy jest większe od tego, co jest w jej środku. Z wymienionych powodów na rynku panuje silna konkurencja między producentami krajowymi i zagranicznymi oraz dystrybutorami. Zapraszamy do zapoznania się z naszą analizą rynku poświęconą krajowej branży obudów, w której staramy się poruszyć wszystkie istotne zjawiska i problemy dla niej charakterystyczne.

Obudowy to jak wiadomo pojęcie, za którym kryje się ogromna liczba produktów przeznaczonych do różnych zastosowań, wykonanych z różnych materiałów, o różnej wielkości itd. Podział i kategoryzacja rynku jest trudna, ale niestety niezbędna, bo nierzadko termin ten definiuje skrajnie różne wyroby i diametralnie różną ofertę rynku. Warto zatem krótko i ogólnie opisać branżę.

Najprostszy podział dotyczy materiałów, z których wykonuje się obudowy, czyli metal i tworzywa sztuczne. Może to być stal - zazwyczaj malowana proszkowo, ewentualnie nierdzewna lub w wersji specjalnej (np. kwasoodporna lub pokrywana galwaniczne). Używane jest też aluminium, zdecydowanie zaś rzadziej inne metale, jak cynk i mosiądz.

Stal zapewnia dużą wytrzymałość mechaniczną, dobrą izolację termiczną i elektromagnetyczną, do tego daje możliwość względnie łatwego czyszczenia, stąd też jest materiałem typowym - szczególnie do większych obudów, skrzynek instalacyjnych i szaf. Wykorzystywane tworzywa sztuczne to głównie ABS, polistyren i poliwęglan, które różnią się głównie odpornością na temperaturę i narażenia mechaniczne.

Kolejny podział może być dokonywany pod względem wielkości obudów. Oferta rynku obejmuje zarówno te małogabarytowe (głównie dla urządzeń elektronicznych, automatyki budynkowej, małych systemów elektrycznych), w dalszej kolejności wersje kompaktowe (niewielkie szafk i sterownicze i elektryczne, obudowy dla urządzeń przemysłowych), jak też duże szafy (dla potrzeb IT i systemów sterowania w przemyśle, na kompletne systemy dystrybucji energii) oraz stanowiska pracy i inne obudowy o charakterze specjalistycznym.

Dalszy podział może być wykonywany pod względem aplikacyjnym i branżowym. W tym zakresie można wyróżnić obudowy do małych urządzeń elektronicznych, obudowy przemysłowe (np. na szynę), modułowe do zestawiania w większe instalacje, szafki instalacyjne (do montażu systemów i instalacji, aparatury elektrycznej i elektronicznej oraz komponentów automatyki) oraz duże szafy dla urządzeń przemysłowych, infrastruktur IT (serwery wraz z układami chłodzenia i zasilania) i specjalistyczne rozwiązania obudów, na przykład typu rack, z atestem przeciwybuchowym Ex lub dla przemysłu spożywczego. W miarę upływu lat liczba wykonań specjalizowanych poszerza się o nowe rozwiązania, które nierzadko bazują na tak finezyjnych rozwiązaniach mechanicznych, że tworzą nowe możliwości technologiczne dla urządzeń.

Duże szafy - oddzielna kategoria

Rys. 1. Wzrosty i spadki sprzedaży do obudów zanotowane przez dostawców w latach 2013-2015 (rok do roku) wskazują na dużą stabilność biznesową tej branży

O ile przedstawiony powyżej podział obudów ma charakter nieostry, a wiele grup i typów przenika się wzajemnie, o tyle wspomniane duże szafy przemysłowe stanowią odrębną, cenną biznesowo grupę, która jest wykorzystywana do montażu urządzeń do rozdziału energii, sterowników, napędów i oczywiście systemów teleinformatycznych.

Produkty takie, choć często znajdziemy w ofercie dostawców sprzedających również mniejsze gabarytowo obudowy, różnią się znacząco od tych ostatnich. Szafy zwykle są wypakowane sprzętem elektronicznym po brzegi. Ich typowe zastosowanie to centrum informatyczne firmy, zawierające serwer, sprzęt sieciowy, centralę telefoniczną, zasilanie gwarantowane, system alarmowy, rejestrator wideo z kamer monitoringu, system archiwizacji danych.

Sprzęt taki stanowi podstawę infrastruktury informatycznej firmy, stąd obudowa, która go mieści, musi być nie tylko wysokiej jakości, ale zawierać wiele przemyślanych rozwiązań umożliwiających rozbudowę wraz z przedsiębiorstwem, wydajne chłodzenie, serwis i obsługę techniczną urządzeń i podobne czynniki.

Taką obudowę kupuje się na lata, stąd szafy można traktować jako niszową na rynku obudów kategorię, ale wartościową i chwilami nawet elitarną. Widać to też po stronie producentów i dostawców. O ile małe obudowy sprzedaje i produkuje wiele firm, o tyle dostawców szaf, zwłaszcza tych najlepszych, jest znacznie mniej.

Tabela 1. Przegląd ofert dostawców obudów dla elektroniki i przemysłu

Taki sprzęt bazuje na profilach metalowych tworzących szkielet, do których dołączane są ściany, podłoga, sufit - w różnych wykonaniach, aczkolwiek zazwyczaj standaryzowanych pod względem wymiarów. Pozwala to na ich modułowe zestawianie, łatwe prowadzenie ciągów elektrycznych, rozbudowę o klimatyzatory itd. Szafy wykonywane są zazwyczaj z blachy stalowej, często fosforanowanej i malowanej.

Szafy najczęściej nie mają z góry zdefiniowanej konstrukcji, a większość producentów pozwala na ich kompozycję z elementów składowych. Użytkownik może dobierać nie tylko wielkość, ale też sposób łączenia, materiał drzwi, itd., a do tego często różne urządzenia dodatkowe (wentylatory, klimatyzatory, systemy rozdziału energii, panele oświetleniowe) oraz osprzęt (np. mocowania, haki, nogi, itd.).

Zjawiska charakterystyczne dla rynku obudów

Rys. 2. Zestawienie opinii na temat stopnia konkurencji na rynku i zmian w koniunkturze

Cechą charakterystyczną dostępnych obudów jest duża uniwersalność tych produktów i szerokie spektrum odbiorców, którzy nie ograniczają się do jednego sektora ani nawet branży. Pozytywnym skutkiem takiego stanu jest to, że popyt na takie produkty jest stosunkowo stabilny, bo uśrednia on wiele drobnych strumieni sprzedaży na różne sektory.

Negatywnym, że zjawisko to ogranicza tempo wzrostu sprzedaży obudów do plus minus rynkowej średniej, bez spektakularnych wybić i nowych otwarć, bo zwykle jak w jakimś sektorze sprzedaż rośnie, to w innym maleje i odwrotnie. Patrząc na rynek w skali makro, można powiedzieć, że szerokie spektrum odbiorców stabilizuje warunki biznesowe na rynku obudów i uodparnia je na zmiany koniunktury.

Drugą cechą charakterystyczną omawianego rynku jest ogromny asortyment, bogactwo funkcjonujących materiałów, z których są one wytwarzane i typów ukierunkowanych na poszczególne aplikacje. Rynek w tym obszarze podobnych jest do tego, co można zaobserwować w zakresie złączy, a więc połączenia w ramach branży wielu producentów produktów wielkoseryjnych i niszowych, bez wyraźnej dominacji kilku firm nad resztą.

Nierzadko producenci obudów działają na tak odległych rynkach, że nie konkurują ze sobą ani też nie mają wspólnych klientów. Można nawet zaryzykować twierdzenie, że obudowy dają każdemu chętnemu i zasobnemu w gotówkę przedsiębiorcy szanse zaistnienia w biznesie, o ile ma on ciekawe pomysły w zakresie wzornictwa i funkcjonalności, bo technologia wytwarzania raczej nie zalicza się do skomplikowanej i nie kryje w sobie jakichś rozwiązań chronionych mnóstwem patentów. Co do zasady jest to oczywiście bardzo pozytywne, niemniej niestety spora część pomysłów producentów sprowadza się do kopiowania markowych wyrobów i produkcji tandety.

Wielu producentów i dystrybutorów obudów pracujących obok siebie powoduje, że konkurencja na rynku jest dość silna, bo ograniczone przez branże i profil produkcji wyspy biznesowe przed nią wcale nie chronią. Trudno też na takim rynku jak obudowy znaleźć dla siebie, nawet jakąś wąską, niszę. W obrębie każdej grupy produktowej, na przykład takiej łączącej obudowy z tworzywa do montażu na szynie DIN, zawsze znaleźć można minimum kilku dostawców walczących o udziały.