Zasilacze gotowe

Rys. 6. Udział sprzedaży produktów związanych z oświetleniem LED w całkowitych obrotach firmy. 52% firm ma z tych produktów nie więcej niż 10% przychodów

Poza specjalizowanymi podzespołami na rynku dostępne są zasilacze w obudowach lub wykonane jako tzw. open-frame, które podłącza się przewodami bezpośrednio do diod. Zasilacze takie umieszczone są w szczelnej obudowie z tworzywa sztucznego, pozwalającej na wygodne zamocowanie i wyposażone w typowe złącza terminalowe do podłączania przewodów.

Oferta zasilaczy do LED obejmuje jednostki o mocy od kilku do kilkudziesięciu watów, maksymalnym napięciu na tyle wysokim, że możliwe jest zasilanie kilku diod połączonych szeregowo i dodatkowymi funkcjami jak regulacja jasności. W sumie to nic zaskakującego, ale w tym przypadku liczy się głównie trwałość, spełnianie certyfikatów i ogólna bezproblemowość.

Zasilacze dla diod LED to produkt, którym interesuje się wielu producentów systemów zasilania. To dlatego, że od strony układowej konstrukcja specjalizowana pod LED-y jest w dużej mierze identyczna z normalnymi zasilaczami. Niemniej z upływem czasu widać, że rynek przejmują producenci dalekowschodni. Jednostki te mają standardowe parametry, wymiary i funkcje.

W dobrym poziomie jakości najlepsze oferty mogą przedstawić dostawcy, którzy korzystają z efektów skali realizując produkcję globalnie i to do nich należy inicjatywa na rynku. Na koniec warto zauważyć, że zasilacze do LED to produkt, który ukierunkowany jest na popularne i mało wymagające aplikacje.

W rozwiązaniach profesjonalnych system zasilający integrowany jest raczej jako całość razem z emiterem światła i chłodzeniem, gdyż daje to najlepsze parametry i możliwości. To samo dotyczy aplikacji dużej mocy, np. lamp oświetlenia ulicznego.

Moduły LED

Rys. 7. Kryteria oferty handlowej w największym stopniu wpływające na wybór diod mocy. Wszyscy głosujący zgodnie potwierdzili, że najważniejsza jest cena

Poza diodami LED ważnym produktem na rynku oświetlenia diodowego są moduły. Nazwa ta nie jest jednoznaczna, niemniej najczęściej określa płytkę drukowaną z laminatu z rdzeniem metalowym, na której zamontowane są emitery.

Moduł w największym stopniu odpowiada za konstrukcję mechaniczną źródła światła i odprowadzanie ciepła. Niektórzy producenci idą dalej i na płytce montują elementy zabezpieczające diody, złącza, czasem także układ zasilacza lub nawet sterownik diod RGB. Moduł taki jest kompletnym rozwiązaniem, które wymaga uzupełnienia o soczewkę lub zamocowania w oprawie lub odbłyśniku.

Moduły LED są bardzo popularnym produktem na rynku i ma je w ofertach wiele firm. Występują one najczęściej w wersjach paskowych lub krążkach. Szereg podstawowych modeli można kupić jako wyroby katalogowe, ale wiele firm wytwarza również wersje specjalizowane pod zamówienie klienta.

Źródła światła

Rys. 8. Parametry techniczne diod, które w największym stopniu decydują o wyborze produktów

Rozwinięciem modułów są specjalizowane źródła światła, zwykle kompatybilne mechanicznie z typowymi żarówkami lub świetlówkami. Wynika to z ich przeznaczenia, gdyż są to elementy będące zamiennikami starszych źródeł, pozwalające na natychmiastową wymianę i działanie bez zmian układowych.

Takie komponenty nie są charakterystyczne dla rynku dystrybucji elektroniki, ale mimo to wiele firm ma je w ofercie, najczęściej z uwagi na zalew tandety, powiązania z producentem oraz chęć posiadania kompletnej oferty.

Zamienniki żarówek i świetlówek oferowane przez firmy z tego zestawienia to prawie zawsze produkty markowe, te najwyższej jakości, budujące pozytywne postrzeganie marki dystrybutora. Wiele z nich dzięki temu trafia na rynek profesjonalny.

Źródła światła na diodach LED są wykorzystywane chętnie na rynku, gdyż zawierają one wszystko co jest potrzebne, a więc emiter, zasilanie, optykę i obudowę. Poza tym wyroby te produkowane są w dużej skali i mają bardzo konkurencyjne ceny w stosunku do rozwiązań tworzonych indywidualnie, przez co ich adaptacja nierzadko okazuje się atrakcyjna.

Trwałość oświetlenia LED

Rys. 9. Najwięksi odbiorcy diod LED dużej mocy w podziale na branże

Od oświetlenia LED klienci oczekują dużej trwałości działania, gdyż wówczas inwestycja w nowoczesność jest uzasadniona od strony ekonomicznej. Producenci diod czynią więc wiele wysiłku, aby diody LED miały ten parametr o wysokiej wartości.

Nieustannie prowadzone są prace nad nowymi materiałami do luminoforu, po to, aby miał on nie tylko dużą wydajność świetlną, ale także jego parametry nie zmieniały się w czasie. Istotne jest jego starzenie pod wpływem temperatury, upływu czasu, stała wydajność świetlna i niezmienna barwa.

Rozwój konstrukcji diod obejmuje także materiały wykorzystywane do budowy obudowy zapewniające brak mętnienia, stabilność mechaniczną, maksymalną przeźroczystość niezmienną w czasie i o parametrach niedegradujących się pod wpływem generowanego światła.

Trwałość diod sięga kilkudziesięciu tysięcy godzin, w zależności od metodologii wyznaczania tego parametru, niemniej uzyskiwane rezultaty dla markowych diod i nowych opracowań należy uznać za satysfakcjonujące. Nie znaczy to jednak, że trwałość całego źródła światła będzie również na tak wysokim poziomie.

Umieszczony w bezpośrednim otoczeniu emitera zasilacz pracujący w podwyższonej temperaturze nierzadko staje się najsłabszym ogniwem w oświetleniu LED. To dlatego, że podczas pracy w wysokiej temperaturze szybko wysychają kondensatory elektrolityczne oraz degradują się parametry materiałów magnetycznych i ceramicznych.

Stąd należy oczekiwać, że w kolejnych latach wiele wysiłków i prac badawczych zostanie skierowanych właśnie w tym kierunku. Eliminacja kondensatorów elektrolitycznych na wejściu zasilacza na pewno jest realna.

Rynek dystrybucji

Rys. 10. W znanych markach zasilaczy do LED dominuje Mean Well

Rynek produktów związanych z oświetleniem LED w powszechnej opinii szybko rośnie, co powoduje, że sprzedaż diod dla firm dystrybucyjnych jest silnym magnesem, aby interesowały się one tą tematyką, rozbudowując oferty w tym obszarze, nawiązując kontakty z producentami i promując diody wśród swoich klientów.

Oświetlenie LED cały czas jest postrzegane jako nowy i atrakcyjny rynek, ale nie jest to już z pewnością branża niezagospodarowana. Firmy handlowe podzieliły się już wszystkimi znanymi i najważniejszymi markami tych produktów i obecnie proces rozszerzania sieci sprzedaży o kolejne firmy, które "wchodzą w LED-y", ma już znacznie słabsze tempo.

Zdaniem aż 70% specjalistów liczba firm zajmujących się sprzedażą komponentów związanych z omawianą tematyką w ostatnich dwóch latach wzrosła (rys. 1), ale porównując listy z obecnego opracowania z danymi z poprzedniej edycji raportu z 2009 roku, można wysnuć wniosek, że ten rozwój siatki sprzedaży coraz częściej dotyczy nisz i mniej popularnych marek.

Pojawiające się na rynku tańsze marki LED-owe, mniej znani dostawcy, których atutem jest zwykle wyłącznie niska cena i powiązanie z dalekowschodnim producentem, zaostrzają konkurencję na rynku. Zdaniem dwóch trzecich ankietowanych specjalistów jest ona już silna, a co piąta osoba uważa ją nawet za bardzo silną (rys. 2).

Mocne tarcia na rynku dystrybucji biorą się stąd, że rynek oświetlenia LED cały czas szybko rośnie, a procentowe stopy wzrostów sprzedaży dla dostawców są dość duże w wartościach bezwzględnych, również znacząco większe w porównaniu do innych grup komponentów elektronicznych (rys. 3). Począwszy od 2009 roku, który był stosunkowo słaby, każdy kolejny okres był już tylko lepszy.

W 2011 roku co dziesiąty dostawca zanotował wzrost sprzedaży przekraczający 80% w porównaniu do 2010, a co trzeci miał ten wskaźnik na poziomie 50-80%, a więc też bardzo duży.

Sprzedaż diod LED i komponentów przeznaczonych do budowy aplikacji oświetleniowych tego typu wydaje się mieć cały czas wielki potencjał, a przedsiębiorstwa, które kilka lat temu postawiły na omawianą tematykę, jak na przykład TME, Future, Maritex, Unisystem, JM elektronik, dzisiaj mogą sobie gratulować wyczucia rynkowych trendów.

Oceniając warunki biznesowe w omawianej grupie produktów, warto jeszcze zerknąć na wyniki ankiety, w której pytaliśmy o to, co działo się na rynku krajowym przez cztery pierwsze miesiące 2012 roku. Zgodnie z wynikami pokazanymi na rysunku 4 ponad połowa osób oceniła warunki biznesowe jako dość dobre. To z pewnością niezła wiadomość, ale niepokój widać w tym, że 21% odpowiadających było przeciwnego zdania.

Do niedawna temat LED był takim obszarem, w którym sprzedaż realizowała się "sama" i w zależności od działań dystrybutora różniła się tylko wielkością wzrostu. Wymienione pola na wykresie z rys. 4 to znak, że te czasy mogą już odchodzić w przeszłość oraz być pochodną wielu oszczędności i cięć w funduszach samorządowych, infrastrukturalnych i w podobnych inwestycjach.

Obroty dystrybutorów ze sprzedaży omawianych produktów wahają się w zależności od stopnia zaangażowania w tej tematyce (rys. 5). Dla firm, które zajmują się nimi od niedawna lub tych, dla których jest to tylko jedna z wielu pozycji w ofercie, sięgają one około 100 tys. zł rocznie.

Ale w odróżnieniu od wielu podobnych zestawień nie jest to grupa najliczniejsza. 36% dostawców ma obroty zawierające się pomiędzy 1 a 5 mln złotych rocznie, a sprzedaż kolejnych 14% przekracza 10 mln. W porównaniu o tego, co było trzy lata temu, jest to zauważalnie więcej, gdyż wtedy tylko kilka firm mogło się pochwalić obrotami rzędu 8 mln. Średnia sprzedaż sprzed trzech lat rzędu 1,5 mln zł dzisiaj zmieniła się w około 3 mln zł, czyli wzrosła dwukrotnie.

Ogólnie podane liczby mogą wydawać się niewielkie, gdy odniesie się je do potencjału rynku i cen poszczególnych rozwiązań. Wynika to jednak z tego, że dostawców omawianych produktów jest stosunkowo dużo i dla wielu z nich są to produkty uzupełniające. Zgodnie z danymi pokazanymi na rysunku 6 dla połowy firm z tego zestawienia produkty związane z oświetleniem LED dostarczają do 10% wpływów.

Stąd przy takim niewielkim udziale nie może być mowy o większych kwotach bezwzględnych. Na to powinien przyjść czas za kilka lat. Na razie firmy zajmują miejsce w szeregu dystrybucyjnym przecierają pierwsze szlaki handlowe i czekają w pewnym stopniu na większe otwarcia, aby wówczas zająć się biznesem na poważnie.