Szeroki i przekrojowy rynek zasilania obejmujący całą technikę, duża liczba producentów oraz bardzo szeroki funkcjonujący asortyment tego typu produktów powodują, że sprzedażą zasilaczy w kraju zajmuje się wiele firm. Dla części z nich są to produkty istotne, dla innych tylko dodatek, a są też takie, które do zasilania podchodzą wyłącznie przez pryzmat handlu. Na rynku zasilaczy panuje duża konkurencja, która dla dużej części dostawców wymusza konkurowanie ceną.
Biorąc pod uwagę, że kupujący zasilacze z uwagi na wspomnianą szerokość rynku często nie mają wystarczającej wiedzy i doświadczenia, aby umieć ocenić produkt, nietrudno o nadużycia. Nie każdy zna się na zasilaczach, a im aplikacja lub wytwarzane urządzenie bardziej odbiega od elektroniki, tym tej wiedzy jest w naturalny sposób mniej.
Jak można ocenić warunki biznesowe panujące w 2017 roku? |
Tacy klienci z reguły nie chcą płacić więcej za produkty renomowane i o gwarantowanej jakości, kupują jednostki najtańsze i nawet jak później urządzenie nie działa prawidłowo, nie są w stanie powiązać anomalii z kiepskim zasilaniem. Część z nich uczy się na błędach i takie ryzyko jest dla nich nauczką na przyszłość niemniej, ponieważ temat psucia rynku przez tanie zasilacze azjatyckie od lat jest dyżurnym pulsem branży, zapewne takie wpadki nie są powodem do chwały i firmy skrzętnie je ukrywają.
W ankietach wielokrotnie sygnalizowano nam, że na rynku pojawia się wiele firm oferujących tanie zasilacze produkcji dalekowschodniej. Firmy te pojawiają się nagle na rynku i równie szybko znikają, nie biorą odpowiedzialności za sprzedawane produkty i są zainteresowane tylko tym, aby się pozbyć problemu (towaru).
Struktura sprzedaż zasilaczy |
Dlatego z reguły firmy produkcyjne, którym zależy na jakości, wsparciu technicznym oraz szybkim i sprawnym serwisie gwarancyjnym oraz pogwarancyjnym nie zaopatrują się w produkty z Azji bezpośrednio lub od przypadkowych nieznanych firm handlowych tylko kupują zasilacze od renomowanych dostawców w kraju. Większa świadomość kupujących odnośnie do jakości produktu dotyczy m.in. aplikacji medycznych oraz wojskowych, rozwiązań przemysłowych. W tych obszarach rynku opisanych problemów jest najmniej.
Aby przekonać się, jakie są różnice między dobrym zasilaczem markowym o wysokich parametrach w zakresie sprawności a tanimi rozwiązaniami wystarczy w praktyce zdjąć obudowę. Te drugie bazują na klasycznych topologiach i tanich układach półprzewodnikowych dostępnych od wielu lat, pracujących ze sterowaniem PWM na kilkudziesięciu kilohercach. Ich układ elektroniczny wykonany jest w większości na elementach dyskretnych, filtr sieciowy to absolutne minimum funkcjonalne itd.
Wiele przeciwstawnych procesów
Polski rynek zasilaczy jest bardzo zróżnicowany co do wymagań i funkcjonalności zasilacza. Widać na nim wiele procesów, które są przeciwstawne do siebie i będących źródłem dużej dynamiki zjawisk. Z jednej strony specjaliści w branży zdają sobie sprawę, że coraz bardziej wyszukana elektronika i układy sterowania oraz transmisji danych wymagają pewnego i niezawodnego zasilania, z drugiej strony istnieje ciągła presja na cenę. Liczba odbiorników energii rośnie i z tematem zapewnienia zasilania w praktyce musi się zmierzyć każdy, ale zainteresowanie tematyką, poziom wiedzy dostawców i odbiorców nie idzie z tym w parze.
Im zagadnienie dotyczy zasilaczy mniejszej mocy, tym niestety negatywnych zjawisk i problemów widać więcej. Do 100 W głównym czynnikiem wyboru jest cena, parametry techniczne schodzą na dalszy plan i nieważne, że taki zasilacz promieniuje zaburzeniami, ma małą sprawność itp. W przypadku zasilaczy powyżej 100 W klienci coraz bardziej zwracają uwagę na ich parametry techniczne i funkcjonalność, są to szczególnie użytkownicy, u których nawet krótkotrwały przestój może spowodować duże straty.
Jaka jest aktualna koniunktura na rynku? |
Przeciwstawny charakter ma nierzadko też polityka dystrybucyjna firm, która z punku widzenia zapewnienia jakości, wsparcia technicznego, promocji i marketingu technicznego oraz dla budowania długofalowych relacji z klientami powinna bazować na specjalizowanych dystrybutorach. Tymczasem często siatka sprzedaży jest bardzo rozbudowana. Zamiast jednego dużego dystrybutora na kraj jest wiele firm, które z założenia są skierowane przeciwko sobie.
Oprócz tradycyjnych kanałów sprzedaży na linii producent-dystrybutor-klient są też hurtownie elektrotechniczne. Dodatkowo duże zamówienia obsługiwane są z pominięciem formalnej siatki sprzedaży, a te najmniejsze przez firmy katalogowe itd. Oczywiście nie zawsze tak jest, ale takie sprzeczności daje się zauważyć. Poza tym zasilacze można bez problemu kupić nie u krajowych przedstawicieli, ale w dowolnym kraju w UE, co jeszcze bardziej komplikuje relacje a klientom tworzy mętlik w głowie.
Adam WolakMasters
W związku z wprowadzeniem nowych norm i dyrektyw przez UE i Stany Zjednoczone producenci zasilaczy dążą do zmniejszenia strat energii, a co za tym idzie osiągnięcia jak najwyższej sprawności w trybie pracy i zapewnienia jak najmniejszego poboru prądu w trybie standby. Miniaturyzacja urządzeń ma również przełożenie na wymagania odnośnie do gabarytów zasilaczy - klienci wymagają zapewnienia wysokich parametrów w jak najmniejszej obudowie. Przy wyborze elementów zasilania klienci zwracają uwagę na stosunek oferowanych parametrów technicznych oraz jakości wyrobu do ceny. Konstruktorzy szczególną wagę przywiązują do wysokiej sprawności, gabarytów pasujących do projektowanego urządzenia, kompatybilności elektromagnetycznej oraz certyfikatów potwierdzające zgodność z normami, w tym branżowymi, np. kolejowe, medyczne. |
W zasilaniu zawsze wiele się dzieje
Każda kolejna generacja zasilaczy wchodzących na rynek ma coraz większą sprawność i najbardziej widać to w zasilaczach dużej mocy, gdzie sięga ona 95-96%. Wysoka sprawność to oszczędność energii zasilającej, a więc mniejsze rachunki, a w zasilaczach buforowych dłuższy czas pracy z danej pojemności akumulatora.
Wysoko sprawny zasilacz niewiele się grzeje, dlatego może pracować w szerszym zakresie temperatur, a cała konstrukcja może być bardziej zminiaturyzowana, bo nie ma potrzeby rozpraszania tak dużej mocy. Można w nich zastosować chłodzenie pasywne, nawet gdy moc wyjściowa jest duża i poprawić niezawodność działania. Dlatego wysoka sprawność w warunkach przemysłowych to synonim niezawodności.
Wysoka sprawność zawsze była pożądaną cechą zasilaczy impulsowych, ale obecnie coraz większą wagę przykłada się do tego, aby była ona wysoka zawsze, czyli także przy małym obciążeniu i w pełnym zakresie napięć zasilania, a nie tylko w jednym wybranym i najlepszym punkcie charakterystyki. Znaczenie dużej sprawności dostrzeżono też na terenie UE, gdzie za pomocą dyrektyw takich jak EuP próbuje się ustawić na minimalnym poziomie poprzeczkę sprawności.
Jakie znaczenie dla biznesu firmy mają zasilacze? |
W zakresie zasilaczy mniejszej mocy nowe zasilacze mają bardzo małą moc standby, a więc pobieraną bez obciążenia. Jest to parametr szczególnie ważny w jednostkach, które są podłączone do sieci przez cały czas i nie mają wyłącznika. Jest ona już mierzona w miliwatach, a nowe sterowniki scalone co chwila biją rekordy oszczędności.
Coraz więcej zasilaczy ma korektor współczynnika mocy (PFC). Jest on wymagany normą EN61000-3-2 w przypadku wersji o dużej mocy, dla tych o mniejszej ma charakter opcjonalny lub zależy od typu aplikacji. W normie wymienia się cztery klasy zastosowań: A i B o małych obostrzeniach, C i D o większych i definiuje graniczne poziomy mocy, powyżej których wymagany jest układ korekcji. Ale producenci wyprzedzają te regulacje i instalują korektory PFC, nawet jak nie jest to wymagane.
Tadeusz DrozdekAmtek
Jest duża i ciągle rosnąca, w obliczu postępującej standaryzacji oraz poprawy parametrów i jakości zasilaczy z najniższej półki. Dotyczy to w szczególności produktów popularnych, do których zaliczyłbym uniwersalne zasilacze modułowe do zabudowy, o mocy do ok. 150 W, większość zasilaczy do źródeł światła LED, tanie, spełniające niewygórowane wymagania zasilacze na szynę DIN czy miniaturowe przetwornice DC/DC do montażu na PCB. Mniejsza - w wybranych niszach rynku: zasilaczy większej mocy, o lepszych parametrach temperaturowych, odpornościowych i niezawodnościowych, do specjalistycznych zastosowań: w transporcie, energetyce, wojsku czy przemysłowych systemach kontrolno-pomiarowych.
Cena jest zawsze czynnikiem decydującym, a właściwie niska cena przy parametrach i jakości akceptowalnych dla danej aplikacji. Jest to najbardziej widoczne w dziedzinach najbliższych zastosowaniom powszechnego użytku oraz tam, gdzie np. warunki ogłaszanych przetargów - częstej formy realizacji zakupów - nie dość jasno precyzują wymagania techniczne. W zastosowaniach profesjonalnych należałoby jednak mówić raczej o całkowitym koszcie w założonym czasie eksploatacji. W niektórych, mniej pod tym względem wymagających aplikacjach ciągle przeważa wymaganie niskiej ceny. Są jednak też takie, które usprawiedliwiają czy wręcz wymuszają zastosowanie podzespołów, w tym zasilaczy, o znacznie lepszych parametrach, zgodnych z rygorystycznymi normami i zwykle droższych. Drugim czynnikiem, istotnym ze względu na specyfikę polskiego rynku, jest duża dostępność zasilaczy. Ponieważ elastyczność i krótkie czasy wdrożenia produktów są jednymi z głównych atutów polskich producentów urządzeń.
Ogólnie podstawowym czynnikiem jest wzrost gospodarczy w Polsce i Europie. Ponieważ obecnie w dużej mierze żyjemy z eksportu, zarówno firm krajowych, jak i inwestorów zagranicznych, rynek zasilaczy jest napędzany przez inwestycje w moce produkcyjne oraz zakupy podzespołów do produkcji. Istotne znaczenie mają również krajowe inwestycje w infrastrukturę drogową i kolejową, oraz, choć to może bardziej pieśń przyszłości - nowe zastosowania i trendy, takie jak głośna ostatnio elektromobilność, a także rozwiązania proekologiczne - choćby nieuchronne inwestycje w poprawę efektywności transportu, przetwarzania i odbioru energii elektrycznej. |
Wzmocniona izolacja, zdolność do przeciążania
Wiele zasilaczy przemysłowych pozwala na chwilowe przeciążanie o kilkanaście, kilkadziesiąt procent, co jest użyteczne przy sterowaniu maszynami wyposażonymi w silniki indukcyjne lub innymi odbiornikami, np. z dużą składową pojemnościową na wejściu. Pozwala to uniknąć przewymiarowania konstrukcji i kupowania zasilacza ze sporym zapasem mocy.
Główne zjawiska techniczne w zasilaczach |
Wiele aplikacji potrzebuje jej przez krótki czas, a przykładem mogą być zawory, rygle oraz siłowniki i w takiej sytuacji niewielka jednostka zasilająca z możliwością przeciążania jest w rozrachunku znacznie tańsza. Przeciążanie najczęściej bazuje na wbudowanych superkondensatorach.
Zasilacze impulsowe dostarczają energii dla coraz bardziej wrażliwych układów i systemów, np. urządzeń medycznych, pomiarowych, do rozproszonych instalacji zasilanych z różnych sieci. W takich obszarach ważna jest wzmocniona izolacja, gwarantująca mały prąd upływu i potencjał resztkowy na masie. Takich zasilaczy jest na rynku coraz więcej.
Rafał KluskaRelpol
Rynek zasilaczy w Polsce jest rynkiem rozwiniętym i nasyconym i z tego powodu konkurencja szczególnie w zakresie zasilaczy niskiej mocy o podstawowej funkcjonalności jest bardzo duża. W tym segmencie bardzo często dla klienta końcowego najważniejsza jest tylko i wyłącznie niska cena. Rynek zasilaczy do zastosowań w przemyśle, gdzie bardzo ważne są parametry techniczne wyrobu, cechuje zdecydowanie mniejsza presja cenowa ze względu na większą świadomość techniczną klienta. W tym segmencie zapobieganie kosztownym serwisom sprzętu poprzez stosowanie zasilaczy o najlepszych parametrach i wysokiej niezawodności jest ważniejsze niż pozorna oszczędność przy zakupie produktu niskiej jakości.
W odpowiedzi na rosnące wymagania klientów i postępującą cyfryzację przemysłu coraz więcej zasilaczy przemysłowych, zasilaczy UPS i modułów funkcyjnych, np. buforowych i redundantnych, wyposażonych jest w wyjścia informacyjne, które pozwalają monitorować aktualny stan pracy urządzenia i zgłaszać krytyczne stany, co umożliwia szybką reakcję służb utrzymania ruchu w celu uniknięcia większych awarii lub przestojów.
Dla profesjonalnych zastosowań ważnych jest kilka cech technicznych poza niską ceną, takich jak obecność zabezpieczeń nadnapięciowych, przeciążeniowych, termicznych i zwarciowych oraz wysoka sprawność, która w sposób bezpośredni, nie wspominając nawet o obniżonym zużyciu energii, wpływa na redukcję ciepła w szafach sterowniczych. Inną cechą, o której warto wspomnieć jest możliwość równoległej pracy w celu zwiększenia mocy lub zapewnienia wysokiej niezawodności systemu zasilania. Ostatnią cechą i jedną z najważniejszych jest możliwość chwilowego przeciążania zasilaczy. Zwiększa ona ich niezawodność i poszerza zakres zastosowania przy zasilaniu aplikacji wymagających dużej rezerwy mocy podczas rozruchu lub chwilowych zmian obciążenia. Dodatkowo cecha ta wpływa na oszczędność miejsca w szafach sterowniczych, ponieważ nie ma wtedy potrzeby stosowania mocniejszych zasilaczy o większych gabarytach, a tylko na wypadek impulsowo występującego apetytu aplikacji na większą moc. |