Przełączniki, przyciski i klawiatury - jakość i wzornictwo gwarancją rynkowego sukcesu

Tandeta zmienia patrzenie na jakość

Zdaniem połowy pytanych w ankietach specjalistów technologie dotykowe silnie oddziałują na rynek elementów elektromechanicznych i prowadzą do eliminacji rozwiązań mechanicznych, ale dzieje się to tylko w wybranych sektorach rynku, takich jak na przykład elektronika konsumencka. W rozwiązaniach profesjonalnych, a więc przemysłowych, wojskowych, medycznych, ten wpływ jest znacznie słabszy. Rozwiązania elektromechaniczne w tych obszarach zapewniają pewność zadziałania, dużą trwałość, możliwość indywidualizacji, wizualizację stanu oraz ładne wzornictwo. Są to silne atuty gwarantujące zainteresowanie klientów, rozwój rynku i dobre perspektywy handlowe.

Kiepskiej jakości przełącznik lub klawiatura są w stanie skutecznie popsuć opinię o producencie urządzenia wśród klientów, a firmę wpędzić w kosztowne akcje serwisowe. W miarę upływu lat coraz więcej osób jest świadomych tego ryzyka i co jest również ważne, ma obecnie pieniądze na to, aby je minimalizować.

W branży elementów elektromechanicznych funkcjonuje wielu producentów, zwłaszcza w zakresie wersji standardowych. Terminem tym określa się często rozwiązania najpopularniejsze, gdzie poza oryginalnym pomysłodawcą jest wielu naśladowców tworzących odpowiedniki, zamienniki, a jeśli konstrukcja oryginalna jest chroniona, to nierzadko też dostępne są jej podróbki. Zamienniki zawsze są tańsze, ale często ich jakość jest słaba.

Dla wielu producentów kontakt z takimi produktami ma walory edukacyjne i pogłębia zainteresowanie jakością. Ale wykorzystywanie chińskich podróbek jako zamienników wyrobów markowych spędza sen z oczu autoryzowanym dystrybutorom, bo nie tylko degraduje sprzedaż, ale niszczy prawidłowe relacje wiążące markę z jakością. Z roku na rok sytuacja się poprawia, niemniej w praktyce najwięcej pozytywnych zmian wynika z coraz większej świadomości klientów i ich rosnącego potencjału zakupowego.

W ostatniej dekadzie trwałość tradycyjnych przełączników i przycisków znacznie się też poprawiła. Producenci poprawili precyzję działania i sięgnęli po nowe lepsze materiały, aby zdjąć z elementów elektromechanicznych odium najsłabszego ogniwa. Ponieważ w wielu aplikacjach przełączniki i przyciski pracują z niskimi napięciami i prądami, coraz częściej w kartach katalogowych rozgranicza się wytrzymałość mechaniczną od elektrycznej, co pozwala lepiej dobrać konkretny element do aplikacji.

Kolejny ważny aspekt to wzornictwo. Wiele nowych konstrukcji to miłe dla oka i dopracowane w szczegółach w zakresie ergonomii konstrukcje, które pozytywnie oddziałują na postrzeganie urządzenia jako całości. Żywe kolory tworzyw sztucznych, kształty wykraczające daleko poza nudne prostopadłościany, podświetlenia ledowe są z pewnością przykładem zachodzących zmian w omawianym sektorze.

Paweł Leśniewski

Eltronika

Jaka jest rola jakości w przyciskach i przełącznikach?

Zasadniczo, aby mówić o jakości przełączników, powinniśmy porównać kilka wstępnie pasujących nam rozwiązań, następnie wybrane wziąć na swój obiektywny "warsztat" i dokonać oceny. Ale jak to zrobić? Po wybraniu grupy produktów sprawdzamy ich parametry elektryczne, szczelność, żywotność podaną w cyklach mechanicznych, a także materiały, z których wykonane są chociażby obudowa, aktywator czy kontakty przełącznika.

Wbrew pozorom znaczenie ma tutaj każdy detal. Niejednokrotnie już wstępna ocena specyfikacji pozwala nam odrzucić niektóre przełączniki z wytypowanej grupy na tym etapie i skupić się na dwóch, trzech modelach. Warto zwracać uwagę na jakość, aby podczas użytkowania nie zostać zaskoczonym uszkodzeniami.

Wada jakościowa przełącznika może spowodować nagłe sparaliżowanie całego systemu, tzn. nie będzie można uruchomić urządzenia bądź nie zadziała istotna jego funkcja, co wiąże się z przestojem, kosztami serwisowymi, czasem nawet odrzuceniem projektu przez finalnego odbiorcę.

Czy przełączniki i przyciski to produkty, w których mało się zmienia w technologii?

Uwagę zwracają rozwijające się technologie związane z obsługą dotykową, a więc przełączniki piezoelektryczne oraz pojemnościowe. To grupy produktów zaawansowane technologicznie, jednocześnie zapewniające długotrwałą żywotność. Producenci zaczęli interesować się bezpieczeństwem swoich na bezpieczeństwo swoich wyrobów, pojawiają się w nich kolejne atesty i certyfikaty.

Warto odnotować, że klient dziś często oczekuje łatwości i szybkości montażu przełącznika, czasem decyduje się na gotowe rozwiązanie, czyli np. panel przełącznikowy w ramce bądź np. gotową klawiaturę membranową lub metalową, co zapewnia mu pełne sterowanie funkcjami urządzenia.

Jak wybierać dostawcę elementów elektromechanicznych?

Sugerowałbym wybierać dostawców z dobrym wsparciem technicznym oraz doświadczeniem. Już na wstępie poszukujący przełącznika uzyska rzetelne informacje, pozna cechy przełącznika, a także dowie się np., jakie powinien zastosować akcesoria do wybranej serii, aby stworzyć cały komplet. Takie działania inżynierów ze strony dostawcy są bardzo istotne z punktu widzenia klienta, unikamy wtedy tworzenia zamówienia niekompletnego, braku w nim istotnych akcesoriów np. kontakt-bloków, nakładek, aktywatorów. Warto, by był to dostawca ze swoim magazynem, który zapewni nam ciągłość dostaw.

Co na rynku klawiatur?

Mimo upływu lat największe znaczenie na rynku mają klawiatury foliowe. To dlatego, że są one dość tanie i jednocześnie trwałe, niewielkiej głębokości i dające duże możliwości indywidualizacji. Klawiatury foliowe wybijają się na rynku także swoją elastycznością technologiczną, gdyż mogą być wykonywane w wielu różnych opcjach związanych z kształtem klawiszy, sygnalizacją naciśnięcia (klikiem), a nawet pozwalają na instalację podświetlenia całości klawiatury lub selektywnej iluminacji pojedynczych przycisków.

Możliwe jest też łączenie klawiatury z oknem dla wyświetlacza, przez co w ten sposób daje się opracować cały panel frontowy urządzenia. Wraz z warstwami realizującymi ekranowanie elektromagnetyczne, konstrukcja jest zabezpieczana przed wpływem czynników środowiskowych lakierami i warstwami ochronnymi. W połączeniu z nowymi materiałami, trwałymi tworzywami sztucznymi i silikonami daje to możliwość stworzenia trwałych klawiatur do wielu aplikacji.

Warto zauważyć, że technologie produkcji klawiatur częściowo przenikają się i oprócz podstawowych wersji są jeszcze wykonania pośrednie i hybrydowe, w których gumowe klawisze współpracują z zestykami foliowymi lub mikroprzełącznikami, co dowodzi, że w praktyce technologia wykonania styków jest luźno powiązana z klawiszem.

Zapewnia to niewątpliwie wysoką elastyczność konfiguracji i możliwość dopasowania się do mniej typowych wymagań. Są nawet rozwiązania wykorzystujące technologie dotykowe, a wersje silikonowe stają się dostępne nie tylko dla dużych serii. Producenci klawiatur inwestują produkcję bazującą na trwałych materiałach, wykorzystują druk cyfrowy po to, aby dać możliwość pełnej indywidualizacji projektów i łączą w ramach jednej oferty wiele technologii przełączających, podświetleń.

Tabela 4. Dystrybutorzy przełączników i przycisków oraz klawiatur

Firmy te łączą wszystkie cechy, jakimi charakteryzują się współczesne klawiatury, w warunkach produkcji krótkich serii oraz bez konieczności ponoszenia wysokich kosztów charakterystycznych dla zamówień indywidualnych i bez długiego oczekiwania na prototypowanie. Ich innowacyjność i elastyczność biznesowa jest źródłem sukcesu tych produktów.

Jacek Jastrzębski

QWERTY

Czego oczekują klienci od producentów klawiatur?

Klawiatury foliowe (mebranowe) to podzespoły elektroniczne produkowane na indywidualne zamówienia klientów. W związku z tym klienci oczekują indywidualnego podejścia do ich projektowania i produkcji. Oczekiwana jest przede wszystkim elastyczność przy ustalaniu wymagań, jakie mają spełniać nowo projektowane klawiatury oraz umiejętnie wyważenie priorytetów, pomiędzy możliwościami technicznymi, funkcjonalnymi, a ceną gotowego wyrobu. Reasumując, klienci oczekują najwyższej jakości, zarówno technicznej, jak i estetycznej, przy możliwie najniższej cenie.

Co zmienia się w technologii klawiatur?

Zmiany technologiczne przy produkcji klawiatur foliowych idą w dwóch podstawowych kierunkach. Nieustannie zwiększa się funkcjonalność nowych konstrukcji poprzez montowanie w nich coraz większej liczby nowych elementów. Obecnie nie są to tylko blaszki stykowe oraz diody świecące LED.

Miniaturyzacja elementów elektronicznych umożliwia umieszczanie w warstwach klawiatur takich elementów, jak: różnego typu czujniki np. pojemnościowe, hallotronowe, indukcyjne itp., supercienkie wyświetlacze typu OLED, światłowody do podświetleń klawiszy lub pól informacyjnych. Ich mnogość umożliwia konfigurowanie klawiatur foliowych do różnorodnych zastosowań przy niezwykle łatwym ich użyciu w procesie produkcyjnym, sprowadzającym się do naklejenia na obudowę i podłączenia wyprowadzeń do elektroniki urządzenia.

Jednoczesne naciski na obniżanie cen powodują konieczność poszukiwania sposobów na obniżanie kosztów produkcji, które mają rekompensować coraz wyższe koszty użytych materiałów i elementów elektronicznych. Dzisiejsza produkcja klawiatur, w dużej mierze, oparta jest na coraz droższej pracy ręcznej. W związku z tym zmiany technologiczne koncentrują się na próbach zautomatyzowania przynajmniej niektórych procesów produkcyjnych. Obecnie badane są technologie umożliwiające drukowanie: kolorowych elewacji, ścieżek przewodzących prąd elektryczny, rezystorów, elementów izolacyjnych, diod LED i innych elementów klawiatur w jednym procesie produkcyjnym.

Na jakie parametry należy zwrócić uwagę przy wyborze klawiatury?

Pytanie powinno dotyczyć nie tyle wyboru a projektowania klawiatury do własnych zastosowań. Kryterium wyboru parametrów jest bardzo proste. Powinny one być dostosowane do warunków pracy urządzenia oraz umożliwiać łatwą obsługę elektroniki.

Kierowanie się innymi kryteriami, na przykład modą, zwykle komplikuje konstrukcję, podwyższa cenę, może utrudniać obsługę i obniżać niezawodność urządzenia. Na przykład nie warto stosować podświetlanych klawiszy do urządzeń pracujących w jasnych pomieszczeniach, a do pracy przy narażeniach chemicznych i klimatycznych należy konstruować szczelne klawiatury.

Czy ofensywa ekranów dotykowych zagraża pozycji klawiatur na rynku?

Ekrany dotykowe są bardzo interesującym rozwiązaniem, eleganckim, a przede wszystkim modnym. Ze względu na swoje właściwości techniczne nie nadają się jednak do wszystkich zastosowań, do których używane są klawiatury foliowe. Stanowią nie tyle zagrożenie, co uzupełnienie oferty w dziedzinie paneli sterujących.

Wydaje się, że po przeminięciu pierwszych fascynacji i mody, znajdą zastosowanie we właściwych dla siebie miejscach. Tendencje występujące w dziedzinie ekranów dotykowych (używanie ich "na siłę" do każdego zastosowania) są doskonałym przykładem ilustrującym odpowiedź na pytanie o właściwe kryteria doboru środków technicznych do sterowania elektroniką.

Czołowi dostawcy i producenci

Tabela 5. Plan raportów "Elektronika" na najbliższe miesiące

Jak wspomniano, przełączniki i przyciski wytwarza wiele firm i tak samo wiele ma je w ofercie. Szeroki asortyment tych produktów staje się zalążkiem specjalizacji dostawców wokół kilku grup wyrobów. Pierwszą tworzą dystrybutorzy przycisków i przełączników dla układów przemysłowych oraz dla energoelektroniki i innych podobnych zastosowań profesjonalnych.

Takimi firmami są na przykład AB Micro, RA Controls, Dacpol, Eltron, Novimex, Apar. Producentów reprezentują spółdzielnie: Pokój, wytwarzająca przyciski, przełączniki, manipulatory, lampki, Promet, zajmująca się produkcją przycisków sterowniczych oraz Spamel, który jest producentem przycisków sterowniczych i kaset. Są też krajowe oddziały producentów: Phoenix Contact, Schurter.

Druga grupa firm związana jest z rynkiem elektroniki i obejmuje specjalistycznych dystrybutorów, jak Eltronika i Elproma, Elhurt, Maritex lub Micros. W tym obszarze mieści się także komplet katalogowych firm dystrybucyjnych o szerokim profilu, dla których przełączniki i przyciski to jedna z pozycji obowiązkowych: TME, Farnell element14, Conrad Electronics, Elfa Distrelec, Mouser.

Trzecia grupa to krajowi producenci klawiatur, tacy jak: Qwerty, LC Elektronik, Horizon Technologies, Irga, Satori oraz Utech i Jagon (tab. 4). Oferta wymienionych firm prawie wyłącznie obejmuje wersje nastawione na indywidualne wzornictwo.

Robert Magdziak

Źródłem wszystkich danych przedstawionych w tabelach oraz na wykresach są wyniki uzyskane w badaniu ankietowym przeprowadzonym wśród krajowych dostawców przycisków, przełączników i klawiatur.