Stacja lutownicza to podstawa

Stacja lutownicza jest dopełnieniem każdego stanowiska roboczego i w tym obszarze zawsze wiele się działo na rynku, mimo że pozornie trudno jest zaproponować jakieś rozwiązanie przełomowe. Rynek produktów do lutowania koncentruje się na drobnych usprawnieniach i ewolucyjnych zmianach, które poprawiają kluczowe parametry użytkowe lutownic lub zakres ich zastosowań. Nowe modele mają poprawioną ergonomię, a także nie powodują zmęczenia operatora nawet przy całodziennym użytkowaniu. Mają ponadto dobrą izolację cieplną i nie podgrzewają ręki.

Ważnym zagadnieniem dla lutownic jest układ stabilizacji temperatury grota, eliminujący możliwość przegrzewania komponentów i pól lutowniczych, a także duża moc grzewcza, która rozszerza zakres zastosowań lutownic na obsługę elementów o dużej pojemności cieplnej oraz ogranicza wahania temperatury podczas montażu.

W zakresie stacji lutowniczych widać trend integracji tych urządzeń z resztą wyposażenia, np. odciągiem oparów. Do niedawna stacje lutownicze były jednostkami autonomicznymi, które działały niezależnie od całej reszty.

Jak widać, to powoli się zmienia i teraz są już dostępne modele, które pozwalają na sterowanie takim osprzętem zewnętrznym, na połączenie w sieć z możliwością zarządzania pracą na poziomie komputera PC i rejestrację danych na temat parametrów lutowania dla celów traceability.

Zmiany takie to także element coraz większej dbałości o zdrowie i ochronę środowiska. Wyciągi i pochłaniacze dymu oraz oparów powstających podczas lutowania stają się częścią nie tylko stanowisk produkcyjnych, ale także miejsc, gdzie lutowanie jest okazyjne.

Najważniejsze trendy pozytywne dla rozwoju rynku

Zestawienie pozytywnych czynników dla rynku urządzeń stanowiących wyposażenie warsztatowe otwiera wzrost zainteresowania sprzętem markowym, które można odczytywać w taki sposób, że bez względu na problemy rynek powoli kieruje się ku dojrzałości. W drugiej kolejności wymieniono wzrost liczby niezbędnych urządzeń, co nietrudno dostrzec na stanowiskach pracy inżynierów, które z roku na rok są coraz większe i bardziej zapchane materiałami, aparaturą, narzędziami i podobnym sprzętem. Na kolejnych miejscach uplasowano postępującą złożoność elektroniki, presję na jakość w branży oraz to, że jest coraz więcej specjalistycznych rozwiązań, jak mikroskopy, które po prostu ułatwiają pracę.

Lutownice do zastosowań w elektronice najczęściej zasilane są niskim napięciem po to, aby ograniczyć do minimum szansę uszkodzenia delikatnych podzespołów elektronicznych na skutek upływności i poprawić bezpieczeństwo pracy operatora. Kolby umożliwiają wymianę grotów i nierzadko dla danego producenta liczba dostępnych wersji końcówek sięga nawet kilkudziesięciu sztuk. Dobra dostępność grotów o różnych kształtach, w niskich cenach, trwałych, a więc starczających na wiele godzin pracy, jest dla dużej części użytkowników z obszaru produkcji zagadnieniem kluczowym przy wybieraniu danego rozwiązania.

Poza lutownicami kolbowymi w tym obszarze produktowym funkcjonują jeszcze lutownice na gorące powietrze wykorzystywane do lutowania i demontażu elementów SMD oraz specjalizowane stacje do demontażu i montażu (reworku) układów w obudowach bezwyprowadzeniowych (BGA i pokrewne).

Urządzenia do wymiany układów BGA występują w wielu odmianach różniących się stopniem automatyzacji procesu, dokładnością pozycjonowania i innymi udogodnieniami. Podobne zjawiska można obserwować w zakresie sprzętu do demontażu za pomocą nadmuchu gorącego powietrza, który można kupić w różnych wersjach i stopniach zaawansowania.

Dostawcy narzędzi i wyposażenia warsztatowego

W przeważającej części dostawcami tytułowego sprzętu są firmy, które zajmują się dostawami urządzeń i materiałów do produkcji elektroniki i omawiane w tym opracowaniu produkty stanowią po prostu ich część oferty. Firmy z tego obszaru stawiają na produkty wysokiej jakości, na współpracę z renomowanymi producentami i długofalowy rozwój biznesu, który wyklucza chodzenie na skróty i okazyjne transakcje.

Warto zauważyć, że kilka firm z tego obszaru zajmuje się też produkcją takich urządzeń. I tak firma Renex jest wytwórcą urządzeń takich jak: automaty do montażu elementów TFT, tygle lutownicze, urządzenia do montażu i demontażu BGA, odzież antystatyczna, meble przemysłowe antystatyczne - stoły, wózki, krzesła, regały, szafy, szafy Rack, systemy transportu bliskiego, urządzenia do produkcji i serwisu.

Wiele z tych produktów sygnowanych jest marką Reeco i widać, że skala produkcji realizowanej przez tę firmę z roku na rok się zwiększa. Duży potencjał ma też firma AG Termopasty wytwarzająca preparaty chemiczne, takie jak środki czyszczące, lakiery, smary, topniki i materiały do lutowania.

Oferta tego producenta poszerza się w szybkim tempie, tak samo jak sieć dystrybucji. W zakresie sprzętu lutowniczego producentem stacji i lutownic jest Elwik, a RobTools oraz Pakt Electronics produkują krzesła ESD w oparciu o kooperantów i kupowane na rynku materiały antystatyczne.

W skali całego rynku krajowego ta produkcja tworzy jednak niewielką część strumienia sprzedaży i ogranicza się raczej do wąskich nisz, a cały rynek ma zdecydowanie charakter importowy obsługiwany przez dystrybutorów. Co więcej, produktów składających się na wyposażenie stanowiska w elektronice jest bardzo dużo, również jest wielu producentów.

Głównie problemy rynku wyposażenia warsztatowego

Zestawienie najważniejszych czynników negatywnie oddziałujących na rynek wyposażenia warsztatowego to zdaniem pytanych duża konkurencja na rynku wynikająca z obecności wielu dostawców. Nieco niżej umiejscowiono znaczenie kiepskich produktów dalekowschodnich, które konkurują ceną, ale w praktyce oba te czynniki są ze sobą powiązane. Można je odczytywać jako konkurencję cenową ze strony słabego sprzętu chińskiego, który trafia do klientów o niewielkich zasobach gotówki. Są to produkty nietrwałe, niedostatecznie precyzyjne, wykonane ze słabych materiałów, przez co szybko się zużywają, nie zapewniają pożądanej precyzji i po krótkim czasie muszą być wymienione na nowe. Czwarty czynnik, a więc postępująca automatyzacji i integracja elektroniki, przeszkadza w rozwoju rynku, bo im bardziej złożone, silniej upakowane i połączone w systemową całość urządzenia, tym niestety mniejsze możliwości ich serwisowania i ręcznej kontroli.

W efekcie rynek jest rozproszony między wiele firm handlowych i bywa, że nawet ze sobą niekonkurujących. Takie firmy to m.in. Labem, PAKT Electronics, Renex, Lenz, Interflux, PB Technik, Scanditron oraz SMT-TECH. Poza wymienioną grupą aktywni są też dystrybutorzy jak Ambex, Elblinger Elektronik, Lafot Elektronik, Loktech, Treston Ergona, którzy oferują materiały antystatyczne, sprzęt lutowniczy, meble, w tym także specjalistyczne stoły warsztatowe.

Z kolei w obszarze narzędzi działają AgenTools oraz Skład Techniczny. Naturalnie omawiany sprzęt oferują też wszyscy dostawcy katalogowi i wybrane firmy hurtowe, a więc Conrad Electronics, Digi-Key, Farnell element14, Maus Electronics (Mouser), Micros, RS Components i TME.

Poza wymienioną grupą przedsiębiorstw jest jeszcze spora grupa małych firm sprzedająca tańsze urządzenia kierowane do hobbystów i prac o charakterze jednostkowym, okazyjnym.

W znakomitej większości są to firmy handlowe prowadzące sklepy internetowe. Ich asortyment w przeważającej części pokrywa się z tym, co sprzedają chińskie firmy na Aliexpressie i pokrewnych platformach (Alibaba, DHGate, Dealextreme i podobnych).

Przegląd oferty w tabeli

Tabela 3. Plan raportów "Elektronika" na najbliższe miesiące

Przegląd ofert dostawców narzędzi ręcznych i sprzętu składającego się na wyposażenie warsztatowe pokazujemy w tabeli 1. Omawiany w raporcie obszar tematyczny podzielony został na kilka grup: sprzęt lutowniczy, preparaty chemiczne, wyposażenie stanowisk (meble, stoły, antystatyka), narzędzia ręczne.

Celem tego zestawienia jest umożliwienie szybkiej orientacji w tym, co ma dana firma i określenie obszaru bez wnikania w szczegóły danych rozwiązań. W drugiej tabeli podajemy dane kontaktowe do firm, które przysłały wypełnione ankiety.

Źródłem wszystkich danych przedstawionych w tabelach oraz na wykresach są wyniki uzyskane w badaniu ankietowym przeprowadzonym wśród dystrybutorów materiałów i urządzeń do wyposażenia stanowisk roboczych oraz narzędzi ręcznych w Polsce.