Kontraktowa produkcja elektroniki to nasza krajowa specjalność

Nie dość, że ma być tanio, to jeszcze i szybko

Cały czas trwa konkurencyjna walka na ceny zwłaszcza wśród tych przedsiębiorstw, które koncentrują się na rynku krajowym. Temperaturę wzajemnych relacji podnosi to, że na rynku krajowym widoczna jest pewna hermetyczność dużej części wykonawców, którzy zamiast uciekać do przodu w nowe technologie i na inne rynki, koncentrują się na obronie biznesu przed podobną do nich resztą i małymi firmami garażowymi.

Oczekiwania klientów w zakresie dostępnych usług

Poza naturalnym oczekiwaniem w zakresie montażu SMT i THT warto zwrócić uwagę na drugą pozycję - zakup podzespołów. Wydaje się, że jest to dzisiaj najbardziej istotna część usługi kompleksowej w zakresie EMS i najbardziej poszukiwana przez klientów. Koszt elementów elektronicznych cały czas ma decydujące znaczenie w cenie wyrobu i dlatego każde działanie, które z jednej strony uwolni zamawiających usługi od zaopatrzenia, a z drugiej strony zapewni niższe ceny dla BOM, jest cenne i poszukiwane. Na liście warto dostrzec to, że poszukiwane są możliwości montażu elementów o małych rastrach, co dowodzi o zaawansowaniu technologicznym krajowych firm oraz o tym, że wiele nowości produktowych jest dostępnych głównie w takich małych obudowach. Wzrosło też znaczenie dostępności usług projektowych, co jest efektem tego, że branża EMS otwiera się na firmy słabo związane z elektronika, ale jednocześnie potrzebujące takich rozwiązań, np. producentów oświetlenia, mebli. Aby sprzedać usługi do takich odbiorców, trzeba zapewnić m.in. pomoc projektową.

Klienci dążą do skracania przeciętnych terminów wdrażania projektów, bo generalnie wszystko dzisiaj trzeba robić szybko w pogoni za zleceniami. Czasu na projektowanie i produkcję jest coraz mniej i każdy dzień się liczy. Od kryzysu w elektronice coraz mniej się planuje i raczej z uwagi na minimalizację ryzyka firmy unikają angażowania kapitałów w zakupy na magazyn.

Poza tym z uwagi na charakter rynku krajowej elektroniki, który opiera się na krótkich seriach, specjalistycznych urządzeniach często w obszaru elektroniki przemysłowej. W takich warunkach planowanie jest dodatkowo utrudnione, bo zależy od wygrania przetargu, uruchomienia finansowania projektu, dostępności funduszy rozwojowych itp. Ta niepewność biznesowa finalnie przenosi się na cały łańcuch realizatorów projektów, w tym także producentów EMS, którzy pracują coraz częściej pod presją.

Jerzy Bieschke

Assel

Jakie są czynniki sprzyjające rozwojowi rynku EMS w Polsce?

Przede wszystkim coraz wyższa konkurencyjność, innowacyjność i sezonowość, a jednocześnie nieprzerwalna redukcja kosztów. Zmiany technologiczne postępują coraz szybciej, przez co inwestycja we własny park maszynowy i budowanie organizacji produkcyjnej nie tylko wymaga pokaźnej porcji kapitału, ale również kompetencji i wiedzy organizacyjnej, planistycznej oraz inżynieryjnej. Bardzo często takie firmy nie będą w stanie wykorzystać w pełni mocy produkcyjnej ze względu na zmienność i sezonowość.

Koszty inwestycji, budynku oraz zatrudnienia trzeba pokryć, nawet jeśli zamówień nie ma. Umiejętność planistyczna często również wymaga bardzo dużego know-how oraz inwestycji informatycznych - redukcja zapasów magazynowych, szybki obrót materiałem to główny punkt optymalizacji kosztowej. Z drugiej strony sezonowość może wpływać na to, że mocy jest za mało i traci się klienta, ze względu na niemożność dostarczania produktów lub złe planowanie.

Główną wartością firmy projektującej i sprzedającej produkty jest przede wszystkim sam produkt. Przy dzisiejszym poziomie innowacyjności i rozwoju technologicznym cały wysiłek powinien być poświęcony na produkt, nie tracąc energii i kosztów na zarządzanie produkcją. Wygrywają firmy, które koncentrują swój czas na rozwoju swoich produktów i ich sprzedaży, szczególnie że wiele rynków jest coraz bardziej konkurencyjnych, i takie firmy zlecają produkcję na zewnątrz.

Jaka jest rola jakości i zaawansowania technologii w biznesie EMS/CEM?

Wybierając partnera usług kontraktowych, wielu klientów nie zwraca uwagi na organizację firmy, kompetencje planistyczne, inżynieryjne i jakość wytworzenia, skupiając się głównie na cenie. Potencjalni klienci idą często do przypadkowych firm, kierując się ceną i w efekcie wydają dużo pieniędzy na wdrożenie produktu i inwestycję w oprzyrządowanie produkcji, a produkcja seryjna o ostatecznie niskiej i niepowtarzalnej jakości. Sprawdzenie potencjalnego dostawcy jest niezmiernie istotne.

W firmie Assel zdarza nam się dosyć często obsługiwać klientów, którzy przeszli już współpracę z firmami świadczącymi tanio usługi montażu kontraktowego, ale niekoniecznie z odpowiednią do oczekiwań jakością. Zapewnienie odpowiedniego systemu zarządzania jakością jest kosztowne i wymaga od firmy kompetentnego zespołu zapewnienia jakości.

System musi być wsparty solidną wiedzą organizacyjno-techniczną i umiejętnością rozpoznania technicznego produktu i procesu produkcyjnego. Odpowiednie wdrożone systemy informatyczne pozwalają na pełniejszą kontrolę nad procesami produkcyjnymi i materiałem, lepsze zarządzanie życiem produktu i efektywność procesu montażu.

Odpowiedni system zarządzania jakością ma szczególne znaczenie w przypadku produkcji zaawansowanych technologicznie, takich jak urządzenia medyczne produkowane w klasie 3, ale także w AGD czy motoryzacji.

Podzespoły oczkiem w głowie

Jak wiadomo, rynek usług EMS cały czas się zmienia w kierunku zapewnienia coraz większej kompleksowości usług. Firmy z omawianego obszaru nieustannie starają się zaoferować klientom coraz szerszy zakres współpracy, bo takie są oczekiwania, światowe trendy i wymagania biznesowe. Chodzi o to, że jeśli producent elektroniki dojrzeje do współpracy z EMS-em, to powinien mieć możliwość uwolnienia się w całości od produkcji.

Kompleksowość w produkcji EMS to z pewnością pełny wachlarz usług produkcyjnych, a więc poza montażem, także operacje takie jak pokrywanie lakierem, obudowa i montaż mechaniczny, pakowanie i wysyłka, przygotowanie okablowania oraz montaż serii prototypowej. Niemniej wychodząc poza ten obszar, jest to z pewnością także dostawa płytek drukowanych, pomoc w projektowaniu lub wręcz zaprojektowanie urządzenia, wykonanie niezbędnych badań pod kątem bezpieczeństwa użytkowania i kompatybilności elektromagnetycznej.

Usługi EMS - znaczenie dla firmy

Firmy zapewniające usługi produkcyjne mogą być przedsiębiorstwami wąsko wyspecjalizowanymi w tej tematyce i zajmującymi się tylko taką działalnością. Zgodnie z naszym badaniem ankietowym takich firm jest 58%, a więc więcej niż połowa. Kolejna część (24%, co czwarta firma) to firmy, dla których EMS jest jednym z ważnych pionów biznesowych i jego znaczenie w działalności nadal jest postrzegane jako duże. W tej grupie mieszczą się na przykład producenci płytek drukowanych zapewniający też usługi produkcyjne, firmy o rozbudowanej strukturze, gdzie produkcja na zlecenie w zasadzie została wydzielona z reszty struktur, a także firmy, które poza montażem usługowym zajmują się czymś jeszcze, np. usługami projektowymi. Ostatnia część (18%) to firmy dystrybucyjne lub produkcyjne, które mają linie montażowe na własne potrzeby lub wykorzystują je jako wsparcie sprzedaży komponentów. Niemniej trzeba odnotować, że poziom specjalizacji omawianej branży jest w Polsce duży.

Na koniec trzeba powiedzieć też o dostawie kompletu podzespołów, gdyż akurat ta część staje się ostatnio bardzo ważna i stanowi nierzadko o przewadze konkurencyjnej jednej firmy nad drugą. Podzespoły stanowią dość dużą część kosztów produkcji urządzenia elektronicznego. Dokładny udział zależy od stopnia skomplikowania i zaawansowania technologicznego, ale można szacować, że jest to od 50 do 75%.

To bardzo dużo, przez co nawet małe oszczędności w tym obszarze są w stanie przynieść więcej efektu niż gdzie indziej. Z drugiej strony koszt zaopatrzenia w podzespoły jest spory, bo wymaga zaangażowania pracy działu zaopatrzenia, opłacenia kosztów wysyłki i wielu podobnych aspektów. Stąd przerzucenie tego zadania na kooperanta nawet jeśli nie obniży kosztu BOM, to zdejmie sporo pracy.

Tabela 3. Dane kontaktowe do dostawców usług produkcji elektroniki na zlecenie EMS (edycja 2017)

Dla dystrybutorów podzespołów elektronicznych zajmujących się także montażem, jak Elhurt, Masters lub JM elektronik, taki trend jest bardzo korzystny, gdyż pozwala na pakietową sprzedaż elementów i usługi jako całości z jedną marżą handlową. Jest to szczególnie cenne dla klientów z firm słabo związanych z branżą elektroniczną, bo oni dostają gotowy produkt i mają w ten sposób jednego partnera odpowiedzialnego za całość.

Tabele z przeglądem ofert

Tabela 4. Plan raportów "Elektronika" na najbliższe miesiące

Przegląd ofert krajowych dostawców usług EMS umieszczony został w tabelach 1-2. Poszczególne wiersze przybliżają wielkość i potencjał każdej firmy, możliwości w zakresie montażu urządzeń, informacje na temat posiadanego parku maszynowego, liczby stanowisk montażu ręcznego. Są tam też informacje na temat oferowanych usług dodatkowych, kontroli jakości produkcji, badań wyrobów oraz tych wszystkich czynników, wokół których firmy kontraktowe starają się rozwijać.

W tabeli 3 podajemy dane kontaktowe do ponad 70 firm, które przysłały nam wypełnione ankiety. To rekordowo dużo, niemniej cały czas brakuje tam potentatów, takich jak Fideltronik, Jabil, czy Lacroix, a także firm średniej wielkości, jak chociażby Scanfil. Przedsiębiorstwa te są oczywiście częścią branży usługowej EMS w Polsce, ale mają z rynkiem krajowym bardzo słabe związki.

W większości pracują one na rzecz partnerów zagranicznych, realizują duże serie i zdobywają zlecenia w inny niż reszta sposób. Po doliczeniu tych firm oraz minimum kilkunastu małych przedsiębiorstw, nierzadko nazywanych garażowymi, całość branży można oszacować na ok. 120 firm. To w skali Polski jest naprawdę spory potencjał.

Robert Magdziak

Źródłem wszystkich danych przedstawionych w tabelach oraz na wykresach są wyniki uzyskane w badaniu ankietowym przeprowadzonym przez redakcję wśród krajowych dostawców usług kontraktowego montażu elektroniki na zlecenie.