Czas na komputery jednopłytkowe oraz przemysłowe pamięci Flash

Zapewniają one bardzo dużą szybkość realizacji projektu, bo konstruktor musi w tym przypadku zapewnić jedynie płytę bazową ze złączem, zasilaniem i niezbędnymi układami pośredniczącymi. Tworzeniu takich aplikacji sprzyjają zmiany w technologii półprzewodnikowej pozwalające zintegrować kompletny komputer na płytce o wielkości kilku centymetrów kwadratowych o wydajności i zasobach pamięci wystarczających do uruchomienia poważnego systemu operacyjnego takiego jak na przykład Windows 10 IoT Core, Linux, Android.

Szeroka oferta, wielu producentów zajmujących się tytułową tematyką oraz nowe technologie integracji całego komputera do jednego typu SoC pozwalają producentom tworzyć wielowariantowe rozwiązania dostępne z półki w niewielkich cenach. Jeśli to nie wystarcza, dostępna jest personalizacja lub produkty tworzone na zamówienie. Coraz więcej firm proponuje wersje indywidualne, a więc takie, gdzie złącza, wymiary i kształt płytki drukowanej, pamięć i procesor dopasowane są do wymagań realizowanego projektu.

Obroty dostawców przemysłowych pamięci Flash

Podobnie jak w przypadku komputerów jednopłytkowych, sprzedaż pamięci Flash w wersjach przemysłowych nie jest dla firm kołem zamachowym biznesu - aż 80% firm ma roczne obroty z tych produktów poniżej 500 tys. zł, a więc niewiele, biorąc pod uwagę, że karty pamięci działające w przemysłowym zakresie temperatur i wykonane na pamięciach SLC są kosztowne, bardzo często 10-15 razy droższe od wersji konsumenckich. Oznacza to, że rynek tych produktów jest rozproszony, sprzedaje je wiele firm, przez co popyt rynku rozdziela się na wiele części. Dodatkowo wysokie ceny pamięci przemysłowych ograniczają ich aplikacje do niezbędnego minimum, często też słyszy się o wykorzystywaniu produktów konsumenckich w takich obszarach. Niemniej nadchodzący Przemysł 4.0, czyli przemysłowy IoT, wywoła wzrost popytu na przemysłowe nośniki pamięci i nawet jeśli dzisiaj ich sprzedaż jest dodatkiem, to za 3 lata być może już tak nie będzie. Dystrybutorzy podzespołów elektronicznych i komponentów automatyki coraz częściej włączają takie nośniki do ofert, traktując te działania jako inwestycję w rozwój biznesu.

Rynek SBC przenika się ponadto ze światem tradycyjnych pecetów, z których rozwiązania w postaci nowych wersji miniaturowych płyt głównych stają się bazą dla komputerów przemysłowych jak na przykład Pico-ITX (100×72 mm). Trend indywidualizacji i personalizacji wymusza też rosnąca konkurencja na rynku - w walce o klienta i udziały konieczne jest wyróżnienie się, oprócz wspomnianej personalizacji, także wsparciem w zakresie integracji komputera z aplikacją.

Rynek jest bardzo rozproszony

Rynek omawianych produktów jest bardzo rozproszony i podzielony między licznych producentów skupionych wokół branżowych organizacji zajmujących się promocją i rozwijaniem standardów (wymiary, złącza, konfiguracje). Konsolidacje i akwizycje ostatnich lat także zmieniają krajobraz, a nierzadko przetasowania wynikają również z tego, że na rynku pojawiają się nowi gracze. Lista producentów jest w tym przypadku bardzo długa, co powoduje, że konkurencja jest bardzo silna, a tempo zmian i ewolucji technicznej produktów relatywnie szybkie.

Ocena koniunktury w pierwszej połowie 2017 roku na rynku

Dokładnie połowa pytanych w ankietach specjalistów była zdania, że koniunktura na rynku w pierwszej połowie 2017 roku się poprawiała. Nieco mniejsza grupa ankietowanych miała neutralną opinię, że nie widać większych zmian i całość biznesu się nie zmienia. Ocena ta jest zbieżna z tym, co można obserwować w innych sektorach, bowiem cała elektronika rozwija się w dobrym tempie, nierzadko sięgającym kilkudziesięciu procent, a segment związany z automatyką przemysłową zawsze wypada na szczycie zestawień pod względem atrakcyjności. Dla większości dystrybutorów klienci z sektora przemysłowego stanowią najbardziej wartościową i atrakcyjną grupę, pod kątem której buduje się ofertę i profil firmy. Skoro w przemyśle sytuacja jest dobra, to cała powiązana reszta też na tym korzysta.

Takie firmy to m.in. Digi, VersaLogic, Wandboard, Eurotech, Advantech, Kontron, Adlink, Radisys, Mercury Systems, UDOO, Olimex, American Portwell, Arbor Solutions, Logic NETBurner, Aaeon, Diamond Systems, IEI, Avalue, Variscite, DFI i wiele innych. Mamy też krajowe firmy, które projektują i produkują takie jednostki, jak na przykład Grinn.

Tabela 1. Przegląd ofert dostawców komputerów jednopłytkowych i pamięci Flash dla przemysłu

ARM-y rządzą

Na rynek SBC przebojem weszły w ostatnich 5 latach procesory ARM, które do takich zastosowań nadają się doskonale pod względem poboru mocy, możliwości integracji oraz dużej wydajności. Nie oznacza to oczywiście, że architektura ×86 Intela jest w odwrocie. Procesory tego producenta są wybierane chętniej, gdy konieczne jest zapewnienie wysokiej mocy obliczeniowej, dobrych możliwości multimedialnych i graficznych.

Aktualna koniunktura na rynku pamięci Flash dla przemysłu

Aktualna sytuacja na rynku pamięci przemysłowych Flash w pierwszej połowie 2017 roku przez co drugą firmę postrzegana jest jako poprawiająca się, niemniej prawie tyle samo osób uważa, że się ona nie zmienia. Jest to znak, że ogólnie dynamika wydarzeń na rynku nie jest wielka, co jest zapewne pochodną specjalistycznego charakteru tych produktów, sporych cen oraz ograniczonego obszaru aplikacyjnego. Zapotrzebowanie na takie pamięci ciągną w górę zaawansowane aplikacje przemysłowe, systemy monitoringu i bezpieczeństwa, transport i inne podobne obszary jak pomiary telemetryczne, gdzie urządzenia działają na zewnątrz budynków i zapisuje się duże ilości informacji.

Z kolei układy ARM producenci mogą scalać samodzielnie w ramach SoC i tworzyć rozwiązania skrojone na miarę pod kątem wydajności zasobów i pobieranej mocy. Ponieważ licencjobiorców ARM-ów, jest wielu, także oferta rynku w zakresie SBC wydaje się bardzo szeroka, a ceny bardzo konkurencyjne.

2015 roku do ARMów należało 40% rynku, co przekonuje, że klienci cenią te układy i chętnie je stosują w swoich projektach, tym bardziej że jest w czym wybierać - mamy układy z rodziny Cortex-M o niewielkiej mocy obliczeniowej znane ze świata mikrokontrolerów, są wydajniejsze jednostki 32-bitowe Cortex-A5-A9 i 64-bitowe takie jak Cortex-A35, A53.

Obroty dostawców ze sprzedaży SBC

Dla blisko dwóch trzecich firm z niniejszego zestawienia sprzedaż komputerów jednopłytkowych nie wykracza poza 500 tys. zł rocznie, a co trzecia firma zbliża się z obrotami do 5 mln zł. Jak na warunki krajowe są to spore sumy, które świadczą o atrakcyjności branży. Trzeba jednak zauważyć, że komputery do zastosowań w przemyśle nie są tanie, bo muszą spełniać wyśrubowane wymagania jakościowe i środowiskowe. Dlatego nawet niewielka ilościowo sprzedaż może przełożyć się na znaczące sumy.

W sumie jest to kilkadziesiąt rdzeni, które każdy z producentów obudowuje w liczne układy peryferyjne: interfejsy, komunikację, tworząc dziesiątki, jeśli nie setki wersji. Widać to zwłaszcza w przypadku modułów SOM/COM, których jest mnóstwo.