APARATURA POMIAROWA - zmysły inżyniera elektronika i najważniejsze narzędzie pracy

Przenośna aparatura pomiarowa - popularna, potrzebna i użyteczna

Duża różnorodność dostępnych przyrządów przenośnych pozwala na określanie wartości większości wykorzystywanych w technice wielkości elektrycznych oraz parametrów środowiskowych. Mierniki te są wykorzystywane w przemyśle, energetyce, ochronie środowiska, budownictwie czy logistyce.

Z dużą liczbą zastosowań współgra wielkość grupy użytkowników tego typu aparatury - są nimi serwisanci, konserwatorzy, elektrycy, służby utrzymania ruchu oraz różnego rodzaju personel przedsiębiorstw przemysłowych, a nawet użytkownicy prywatni.

Rynkowi aparatury przenośnej sprzyja rosnąca koniunktura w gospodarce, wzrost inwestycji w przemyśle i budownictwie, w tym także modernizacje starych instalacji. Liczba miejsc, gdzie trzeba coś zmierzyć i kontrolować, stale się zwiększa, co nieustannie poszerza rynek.

Rozwój rynku mierników przenośnych w sporej części jest też napędzany przez zmiany w zakresie podejścia do produkcji i usług. Przedsiębiorstwa coraz chętniej i liczniej wydzielają ze swoich struktur działy zajmujące się serwisem, utrzymaniem sieci, kontrolą okresową instalacji, podłączaniem nowych użytkowników i podobnymi aspektami, tworząc z nich oddzielne firmy. Wymienione usługi realizowane są też przez wyspecjalizowanych partnerów zewnętrznych w ramach działalności outsourcingowej.

NAJBARDZIEJ UNIWERSALNA APARATURA

Urządzenia przenośne umożliwiają pomiary szeregu wielkości elektrycznych, w wielu obszarach techniki oraz parametrów środowiskowych i innych wielkości nieelektrycznych.

Najważniejszą grupę w tym obszarze tworzą multimetry, czyli wielofunkcyjne przyrządy uniwersalne. Umożliwiają pomiary kilku wielkości fizycznych - prądów, napięć, rezystancji, a także np. częstotliwości, pojemności i innych (w tym nieelektrycznych - np. temperatury).

Nowoczesne multimetry charakteryzują się funkcją automatycznej zmiany zakresu pomiarowego, mają wbudowane liczne zabezpieczenia, pozwalają na pomiary rzeczywistej wartości skutecznej i niektóre też na gromadzenie danych.

Niektóre wersje łączą także funkcje oscyloskopów. Wykorzystywane mogą być przez techników, służby utrzymania ruchu oraz serwisantów, pozwalając na pomiary szerokiego zakresu parametrów - od urządzeń elektronicznych do energetycznych.

 

Zestawienie, które typy przenośnych mierników przynoszą dostawcom największe dochody, uwidacznia, że różnice pomiędzy poszczególnymi grupami są dosyć duże. Na czoło zdecydowanie wysunęły się mierniki energetyczne, które oceniane są od strony biznesowej jako prawie dwukrotnie bardziej wartościowe od reszty. Najgorsze notowania przypadły miernikom cęgowym, zapewne z uwagi na ograniczony potencjał aplikacyjny. Przy takiej dysproporcji biznes obejmujący wszystkie przyrządy poza energetycznymi nie wydaje się imponować i raczej cała reszta aparatury skazana jest na rolę dodatków i uzupełnienia innych, lepszych części.

Multimetrów na rynku jest mnóstwo. Są modele gorsze i lepsze, bardziej i mniej dokładne, funkcjonalne, trwałe i odporne na przeciążenia. Producenci dzielą je na kilka segmentów. Pierwszy to sprzęt o podstawowych właściwościach, niedrogi i przez to o umiarkowanej dokładności, rozdzielczości i funkcjonalności.

W tym obszarze rozwój kieruje się w stronę maksymalizacji stosunku jakości do ceny, zapewnienia trwałości konstrukcji i odporności na typowe przeciążenia. Druga grupa aparatury tego typu obejmuje mierniki bardziej zaawansowane, o większej rozdzielczości pomiaru, z reguły mające o jedną cyfrę na wyświetlaczu więcej niż te z poprzedniej grupy.

Zapewniają one większą dokładność, realizują więcej funkcji pomiarowych i mają szersze zakresy pomiarowe. Zwykle też spełniają wyższe normy w zakresie bezpieczeństwa użytkowania i mają odporne na narażenia mechaniczne obudowy. Trzecia kategoria obejmuje sprzęt pomiarowy o największych możliwościach pomiarowych, wysokiej dokładności i rozdzielczości (6 cyfr i więcej).

Mierniki cęgowe stanowią rozwinięcie grupy multimetrów, pozwalając na pomiary wartości prądów bez konieczności przerywania ciągłości obwodu elektrycznego. Nowoczesna aparatura tego typu umożliwia wykonywanie pomiarów nie tylko prądu mierzonego cęgami, ale też różnych wielkości, analogicznie jak multimetry. Wykorzystywane są m.in. przez energetyków, elektroinstalatorów i służby utrzymania ruchu.

Konkurencja na rynku a typy mierników przenośnych

 

Największa konkurencja na rynku jest w zakresie popularnych multimetrów o wielkości wyświetlacza 3,5–4 cyfry, zapewne dlatego że jest to jednocześnie grupa produktowa najbardziej obszerna i najpopularniejsza. Dużo wskazań padło też na mierniki cęgowe, które są wytwarzane przez wielu producentów, w tym także te tańsze marki dalekowschodnie. Zwykle producenci multimetrów wytwarzają też mierniki cęgowe i tym samym są one postrzegane jako wspólna całość. Najmniej wskazań przypadło na mierniki wielkości nieelektrycznych, gdyż pomijając pomiar temperatury, są to z reguły rozwiązania specjalizowane, dopasowane do aplikacji pomiarowej i z reguły droższe. Bezsprzecznie kolejność słupków na wykresie odpowiada też wielkości grona odbiorców takiej aparatury.

Mierniki przenośne służą też do kontroli instalacji energetycznych, np. pomiarów rezystancji izolacji oraz uziemienia, sprawdzania impedancji pętli zwarcia, pomiarów parametrów wyłączników różnicowoprądowych, itp. Niektóre z tego typu funkcji dostępne są również we wcześniej omawianych multimetrach i miernikach cęgowych (dotyczy wersji przeznaczonych dla elektryków oraz instalatorów).

Urządzenia do diagnostyki sieci komunikacyjnych stanowią uzupełnienie tradycyjnej aparatury pomiarowej, lecz ze względu na wszechobecność różnych sieci komunikacyjnych w przemyśle szybko popularyzują się na rynku. Do najprostszych należą testery okablowania, w tym w wersjach umożliwiających sprawdzenie cech sieci pod względem propagacji sygnałów.

Dostępne są również przenośne analizatory protokołów, które umożliwiają analizę działania sieci komunikacyjnych na poziomie logicznym. Oferowane są przy tym wersje do określania parametrów pracy sieci tradycyjnych (miedzianych), światłowodowych oraz bezprzewodowych.

Kalibratory przenośne pozwalają na wzorcowanie wielkości elektrycznych oraz nieelektrycznych. Ich użycie jest szczególnie ważne w przypadku firm, które zobligowane są do okresowej kalibracji odpowiednimi standardami w zakresie zachowania jakości oraz przepisami.

TEMPERATURA I WILGOTNOŚĆ, CZYLI KONTROLA KLIMATU

 

Przegląd ofert dostawców przenośnej aparatury pomiarowej

Przenośne mierniki temperatury oraz wilgotności przeznaczone są do pomiarów kontaktowych (np. z użyciem termoelementów) oraz bezkontaktowych (m.in. pirometry). Te ostatnie bazują na detekcji promieniowania podczerwonego, pozwalając na pomiary temperatur z ich dużego zakresu - typowo od wartości ujemnych do kilkuset stopni, a także gromadzenie i przetwarzanie wyników.

Oddzielną grupę stanowią urządzenia pomiarowe wykorzystywane do kontroli klimatu (np. w magazynach, chłodniach, w transporcie). W tym przypadku wykonywane są też często pomiary wilgotności, a same urządzenia pozwalają na długookresową rejestrację danych. Przenośne mierniki stosuje się także w przypadku określania wilgotności gazów i ciał stałych.

Kamery termowizyjne pozwalają na wykonywanie pomiarów bezdotykowych, umożliwiając uzyskiwanie informacji o rozkładzie temperatur na powierzchni różnych obiektów (w tym o dużych gabarytach). Wykorzystywane są przez służby utrzymania ruchu, personel zajmujący się konserwacją instalacji energetycznych, elektroinstalatorów, osoby związane z branżą badawczo-rozwojową oraz wykonujące badania termowizyjne budynków. Zależnie od zastosowania używane są kamery o znacząco różnej rozdzielczości, funkcjach oraz cechujące się różnymi kosztami.

SPECJALISTYCZNE ROZWIĄZANIA POMIAROWE

Obejmują one stosunkowo obszerną grupę urządzeń przenośnych, które umożliwiają określanie cech i składu różnych substancji. Do tego ostatniego wykorzystywane mogą być m.in. przenośne analizatory i detektory gazów oraz mierniki do pomiarów fizykochemicznych. Używane są one najczęściej w przemyśle spożywczym, chemicznym, branży wodno-kanalizacyjnej oraz górnictwie.

Rozszerzeniem tej grupy przyrządów są mierniki natężenia oświetlenia, czyli luksomierze, urządzenia do pomiarów natężenia promieniowania UV oraz pól elektromagnetycznych. Na rynku dostępne są też mierniki twardości i stanu powierzchni różnych materiałów oraz urządzenia do pomiarów drgań i wibracji, które używane są przede wszystkim do określania parametrów pracy maszyn, silników i zespołów napędowych.

Poszukiwane funkcje techniczne w miernikach przenośnych

 

Klienci oczekują przyrządów uniwersalnych: kombajnów pomiarowych pozwalających nosić ze sobą tylko jeden miernik lub chociaż kombinacji zbliżonych funkcjonalności metrologicznych, na przykład analizatora z rejestratorem. Potrzeba konwergencji funkcji pomiarowych stale rośnie, gdyż wielu odbiorców potrzebuje jednego miernika do wszystkiego. Tak jest taniej i z pewnością jest to wygodniejsze rozwiązanie przy pracy w terenie. Przyrząd uniwersalny musi być oczywiście dobry jakościowo i niezawodny, gdyż droga ku uniwersalności nie może prowadzić przez ograniczenia. Kolejne kryteria, a więc rozdzielczość, dokładność, szybkość pomiarów, wskazują, że liczą się też dobre parametry metrologiczne. One są brane pod uwagę w drugiej kolejności, po ustaleniu budżetu zakupowego, a więc ile można wydać na miernik.

Z kolei rejestratory i przenośne systemy akwizycji danych umożliwiają rejestrowanie wartości wielu sygnałów, ich zapisywanie i analizę. Pozwala to m.in. na diagnostykę maszyn - np. w zakresie współosiowości systemów napędowych, wykrywania wibracji czy określania ilości energii pobieranej przez urządzenia podczas ich pracy.

DOSTAWCY APARATURY PRZENOŚNEJ

Aparatura przenośna jest zawsze potrzebna i jej odbiorców szukać można w wielu branżach. Na skutek tego sprzedażą urządzeń pomiarowych zajmuje się wiele przedsiębiorstw, aczkolwiek stopień ich zaangażowania w taką działalność jest bardzo różny.

Niektóre firmy na handlu miernikami opierają cały swój biznes, lecz dla sporej części jest to jedynie działalność uzupełniająca, która zamyka się w kwotach kilkudziesięciu-kilkuset tysięcy złotych rocznie i stanowi nie więcej niż kilkanaście procent całkowitych obrotów.

Pierwsze dwie grupy dostawców aparatury przenośnej tworzą podmioty, które zajmują się wyłącznie sprzedażą tego typu urządzeń lub mają w omawianym zakresie wąską, specjalistyczną ofertę produktów. W przypadku tych pierwszych firmami są m.in. Atel Electronics, Biall, Labimed Electronics, NDN czy Tespol.

Ich oferty mają charakter kompleksowy i obejmują wiele grup aparatury: laboratoryjną, przenośną, mierniki zaawansowane oraz wersje popularne. Drugą grupę stanowią natomiast liczne przedsiębiorstwa obsługujące przemysł i branże elektroniki oraz energetyki.

Wliczyć można tutaj dostawców takich jak: APAR, Astat, Eltron, Introl, Lab-El, Merazet czy Merserwis. Na specjalizowaną aktywność rynkową i obsługę nisz rynkowych pozwala im duża różnorodność mierzonych wielkości fizycznych, a także ukierunkowanie na przemysł oraz produkty profesjonalne.

Kolejną reprezentatywną i w ostatnich latach coraz ważniejszą grupę tworzą katalogowi dystrybutorzy podzespołów oraz hurtownie, dla których aparatura pomiarowa stanowi istotną część asortymentu. Takimi firmami są m.in. BNS, Conrad Electronic, Elfa Distrelec, Euro-Impex Marketing, Farnell element14, Lechpol, Micros, RS Components, Riechelt i TME.

Prezentacje przykładowych firm powiązanych z tematyką tej analizy znajdują się na stronie: