Montaż przez zaciskanie to podstawa w tej branży

Mimo że w zakresie konstrukcji złączy wiele się dzieje, a na rynku pojawiają się co chwila rozwiązania zapewniające szybki montaż przewodów, dla świata wiązek kablowych to całkiem osobna historia i można powiedzieć, że bez wpływu na ten rodzaj biznesu.

Tabela 2. Dostawcy urządzeń i materiałów do produkcji wiązek - przegląd firm

Z uwagi na koszty i konieczność zapewnienia wysokiej jakości i trwałości połączeń w przypadku wiązek kablowych dominują rozwiązania z pinami zaciskanymi. Jest to najprostsza i najlepsza pod kątem technicznym metoda łączenia żyły przewodu z konstrukcją wtyku lub gniazda, dająca się zautomatyzować, a także niewymagająca dodatkowych czynności i materiałów.

Zaciskanie przewodów jest podstawową techniką w omawianym obszarze techniki połączeniowej w wiązkach i wyłamują się z tego jedynie rozwiązania takie, jak kable elastyczne i taśmowe, które zazwyczaj łączy się poprzez wciskanie z odizolowaniem techniką IDC, a także subminiaturowe złącza o bardzo małych rastrach, dla których zamiast zaciskania stosuje się zgrzewanie laserowe.

Wiązki to także kable i materiały

Wiązki to nie tylko złącza, ale też przewody, taśmy i uszczelki, osłony złączy, wyprowadzenia kabla ze złącza, peszele, ekrany oraz koszulki termokurczliwe, które dostępne są w wersjach sztywnych i elastycznych, o różnym stopniu kompresji, a nawet z wewnętrznym ekranem oraz klejem uszczelniającym. Jakość tych materiałów jest tak samo istotna jak całej reszty, bo zapewnia długoterminową odporność mechaniczną oraz środowiskową.

Przewody i duża część materiałów tego typu są wytwarzane przez firmy krajowe, zwłaszcza dotyczy to przewodów standardowych. Przewody specjalistyczne (na wysokie temperatury, bardzo cienkie, w podwójnej izolacji, o dużej elastyczności i podobne) pochodzą w większości z importu.

Główne trendy techniczne

Wśród głównych trendów technicznych widocznych na rynku wiązek kablowych zdecydowanie dominuje specjalizacja, czyli produkcja zgodna z wymaganiami norm branżowych, w oparciu o certyfikowane materiały i dobre praktyki definiowane przez systemy zarządzania jakością. Są to wersje spełniające wymagania środowiskowe (temperatura, wilgotność), mechaniczne i podobne. Jak w całym obszarze techniki w wiązkach też liczy się miniaturyzacja, w tym także wersje hybrydowe, które zapewniają oszczędność miejsca i kosztów produkcji i montażu.

Wiele firm tworzy rynek wiązek

Rynek wiązek skupia w sobie wiele różnych grup usługodawców. Są wielkie zakłady będące oddziałami producentów zagranicznych, które koncentrują się na obsłudze największych firm motoryzacyjnych, wytwórców AGD i firm związanych z elektroniką konsumencką. Są krajowi producenci wyspecjalizowani w aplikacjach przemysłowych oraz rynkach niszowych.

Wiązkami zajmują się też producenci złączy, którzy mają w kraju własne biura i przedstawicielstwa. Są też dystrybutorzy podzespołów elektronicznych, którzy oferują wiązki importowane. Na skutek tego rynek wydaje się bardzo zróżnicowany, a jak pokazują obserwacje na przestrzeni ostatniej dekady - także dynamicznie się zmieniający.

Mniej więcej 15 lat temu w Polsce wybudowano kilka dużych zakładów, zatrudniających tysiące osób, które nastawione były głównie na obsługę producentów samochodów i AGD. Firmy te wykorzystały mniejsze koszty pracy i bliskość Polski oraz to, że często ich inwestycje były wspierane jako element walki z bezrobociem.

Najważniejsze czynniki o charakterze negatywnym dla rynku wiązek

Za najbardziej dokuczliwe problemy rynku wiązek kablowych pytani w ankietach specjaliści uznali oszczędności i presję na niskie ceny usług produkcyjnych, a z drugiej strony postępujący wzrost kosztów płacowych i braki kadrowe. Na trzecim miejscu uplasowały się kłopoty wynikające z długich terminów dostaw komponentów służących do wytwarzania wiązek, a więc przewodów, złączy i materiałów konstrukcyjnych. Produkcja w omawianym obszarze ma charakter utylitarny i jest elementem outsourcingu, dlatego zlecający produkcję oczekują oszczędności i wiele działań związanych z wyborem partnera przyporządkowanych jest temu, aby zysk w tym obszarze był możliwie jak największy. Ponieważ równolegle rosną w Polsce koszty zatrudnienia, zbilansowanie obu tych czynników staje się coraz większym problemem. Niestety produkcja wiązek w dużej mierze opiera się na pracy ręcznej, na skutek czego pole manewru producentów nie jest zbyt wielkie.

Niemniej kryzysy, zmiany polityki biznesowej, wzrost kosztów pracy spowodowały, że biznes ten przeszedł przez kilka burzliwych reorganizacji: zamknięć części zakładów albo nawet całego biznesu, przekształceń własnościowych. Powstało też kilka nowych zakładów. W końcu osiągnęliśmy stan w miarę stabilny i mamy w kraju sporo takich firm, jak m.in. Coroplast, Leoni Autokabel, PKC Poland, PanLink, Habia Cable, AQ Wiring Systems, Gerdins Cable Systems, SEWS-Cabind, Plati Polska, Arcus Components, Moltech, TE Cables Assemblies.

Każda z nich ma w kraju zakład produkujący wiązki, niemniej z punktu widzenia krajowej branży to całkiem równoległy świat, a ich związki z branżą elektroniki są jeszcze mniejsze. Nasze zestawienie tabelaryczne także nie zawiera przeglądu ich ofert, bo prawie wszystkie te firmy stanowią fragment większej struktury organizacyjnej, a ich krajowe zakłady mają tylko piony produkcyjne.

Tabela 3. Dane adresowe do dostawców wiązek i materiałów do ich produkcji

Poza wymienionym obszarem w Polsce działa kilkanaście sporych przedsiębiorstw specjalizujących się w wytwarzaniu wiązek dla przemysłu, wojska, energetyki, telekomunikacji. Firmy te można określić jako specjalizowane, działające w mniejszej skali, ale za to zapewniające elastyczność działania, bliską współpracę z klientem, kompleksowe usługi i podobne czynniki charakterystyczne dla sektora usług produkcyjnych. Takie firmy to m.in. ElCab, Omega, Domar, Starpol, Radiotechnika, Robtronik, Technokontakt. To one są głównym partnerem dla krajowych przedsiębiorców i formalnie tworzą opisywaną branżę.

Usługi wykonywania wiązek kablowych oferuje także większość producentów złączy, bo dzięki temu są w stanie zaoferować więcej niż tylko produkt, przyciągnąć klienta korzystną ofertą łączoną, której cena jest niższa od obu tych składników liczonych osobno. Najlepszym przykładem jest tutaj rynkowy duet firm Moltech-Molex, ale silną pozycję ma też TE Connectivity ze swoim oddziałem TE Cable Assemblies w Bydgoszczy.

Analogicznie, niemniej w znacznie mniejszej, skali wiązki dostarczają też producenci przewodów. Usługi wykonywania wiązek są dla producentów złączy ważnym i strategicznym z punktu widzenia biznesu kanałem zbytu, zwłaszcza dla tych firm, które mają w ofertach dużo złączy standardowych, takich, które można zastąpić innym równoważnym wyrobem innego producenta.

Wiązki znaleźć można także w ofertach dystrybutorów podzespołów elektronicznych (np. Arrow Electronics, Microdis Electronics, Farnell element14, Conrad Electronic). Firmy te dostarczają wiązki standardowe oraz wersje indywidualne na bazie parku maszynowego producentów złączy, z którymi współpracują.

Zestawienie dostawców w tabelach

Tabela 4. Plan raportów "Elektronika" na najbliższe miesiące

Przegląd ofert dostawców wiązek kablowych, pokazany w tabeli 1, ma na celu przede wszystkim przybliżenie potencjału i możliwości poszczególnych firm oraz doprecyzowanie stopnia ich zaangażowania w tytułowej tematyce. Ofertę handlową w zakresie wiązek trudno niestety jest sparametryzować lub przynamniej sprowadzić do prostych do prezentacji w tabeli informacji "tak-nie", bo wiadomo, że większość sprzedaży tworzą wersje produkowane indywidualnie w oparciu o konkretną specyfikację klienta.

Firmy z omawianego obszaru w mniejszym stopniu różnią się w zakresie ofert, o wiele bardziej w potencjale rynkowym (skali działania), parku maszynowym, doświadczeniu itd. Konstruując pytania do tabeli, staraliśmy się pomóc przybliżyć takie zagadnienia. Tabela 1 zawiera też informacje o profilu rynkowym, a więc o tym, czy dana firma jest producentem, dystrybutorem i jaką część biznesu stanowią dla niej omawiane usługi. Takie informacje powinny być przydatne przy selekcji dostawcy.

W tabeli 2 pokazujemy podobny przegląd firm, które dostarczają materiały i urządzenia do produkcji wiązek, gdyż często oba te obszary są ze sobą powiązane w biznesie i warto było zaprezentować je razem. Trzecia tabela zawiera dane kontaktowe do wszystkich firm, które nadesłały do nas wypełnione ankiety.

Nietrudno zauważyć, że w tabeli 3 firm nie ma wiele, co w porównaniu do wielkości rynku oraz szerokiego frontu aplikacyjnego może być zaskakujące. Niemniej tak było też 8 lat temu, gdy przygotowywaliśmy nasze wcześniejsze opracowanie poświęcone tej branży, co sugeruje, że jest to jakaś prawidłowość.

W naszym przeglądzie rynku ograniczamy się do firm pracujących na rzecz branży elektroniki, a tych jest jedynie niewielka część. Poza tym spora grupa producentów pracuje na rzecz niezmiennego grona odbiorców i firmy te niekoniecznie są zainteresowane marketingiem w szerszej skali.

Źródłem wszystkich danych przedstawionych w tabelach oraz na wykresach są wyniki uzyskane w badaniu ankietowym przeprowadzonym wśród producentów, dystrybutorów i innych firm oferujących materiały i wiązki kablowe w Polsce.