Raporty

Materiały do produkcji elektroniki z jednej strony determinują jakość i w części zaawansowanie procesów produkcyjnych, z drugiej strony ustalają też koszty produkcji. Przy szerokim asortymencie produktów na rynku, licznych markach handlowych, rozbudowanej sieci dystrybucji, wybór konkretnego produktu staje się zagadnieniem wielowymiarowym. Konieczne jest precyzyjne określenie swoich potrzeb i wymagań, a następnie znalezienie produktu o najlepszym stosunku możliwości do ceny. Rozwiązanie takiej łamigłówki wymaga wiedzy oraz dużej ilości wolnego czasu, stąd w wielu przypadkach decydująca staje się opinia, rekomendacja i dostępne wsparcie techniczne ze strony dostawcy.

Dobra obudowa to taka, która zapewnia odporność mechaniczną i środowiskową, pozwala na skuteczne odprowadzanie ciepła, ochronę elektromagnetyczną, bezpieczeństwo użytkowania, łatwość montażu i serwisu, długi czas eksploatacji, przy atrakcyjnym wyglądzie gwarantującym pozytywne postrzeganie produktu przez użytkownika końcowego. W przypadku elektroniki konsumenckiej wygląd, dobre materiały, kolorystyka tak samo decydują o powodzeniu sprzedaży i o pozytywnym postrzeganiu wyrobów, jak funkcjonalność, wydajność i inne kryteria techniczne. Lista wymagań, jakie klienci stawiają przed obudowami, jest coraz dłuższa, co powoduje, że spełnienie wszystkich warunków jest trudne i wymaga od dostawców posiadania bardzo szerokiego asortymentu produktów oraz rozbudowanego parku maszynowego pozwalającego na tworzenie dopracowanych w szczegółach produktów.

Rosnące ceny energii elektrycznej wywołują w ostatnich miesiącach zwiększone zainteresowanie oświetleniem diodowym, które opanowało już całkowicie domy i budynki, a teraz staje się standardem w oświetleniu hal magazynowych, budynków przemysłowych, a także jest wykorzystywane w rolnictwie do uprawy roślin. Kupujący te produkty coraz bardziej są zainteresowani ich wysoką jakością, trwałością i dobrymi parametrami świetlnymi, takimi jak współczynnik oddawania barw. Przeniesienie ciężaru rozwoju rynku w taką stronę jest w części efektem tego, że klienci kupujący oświetlenie LED do zastosowań pozakonsumenckich mają za sobą eksperymenty z tanimi wyrobami azjatyckimi, a także szukają innowacji.

Automatyka budynkowa to niezwykle popularny i pojemny termin, za którym kryją się rozwiązania poprawiające komfort użytkowania, zapewniające oszczędności kosztów i bezpieczeństwo w obiektach. Części wchodzące w skład to komponenty sprzętowe takie jak czujniki, siłowniki, sterowniki wraz z ewentualnym medium komunikacyjnym (przewodowym lub bezprzewodowym), oprogramowanie systemowe wraz z całą infrastrukturą IT (serwery, bazy danych, interfejs webowy), a także narzędzia analityczne do oceny zdarzeń i kontroli stanu obiektu. Za pomocą komponentów automatyki budynkowej kontroluje się instalacje takie jak oświetlenie, ogrzewanie i klimatyzację, wentylację, systemy alarmowe i kontroli dostępu, steruje roletami, zamkami itp. Mimo że wiele komponentów automatyki może działać autonomicznie, prawdziwa funkcjonalność pojawia się po spięciu całej instalacji w sieć kontrolowaną przez sterownik zarządzający jej pracą. Taki centralny element pozwala na zdalne sterowanie całością w ustalony sposób z wykorzystaniem lokalnego panelu sterującego lub zdalnie dzięki połączeniu internetowemu np. z użyciem aplikacji na smartfonie.

Wydzielanie ciepła w układach elektronicznych zawsze stanowi problem konstrukcyjny i mimo wielu zmian technologicznych w zakresie efektywności energetycznej konieczność odprowadzania nadmiaru tej energii dotyczy wielu rozwiązań. Z jednej strony bijemy rekordy małego poboru mocy, z drugiej strony sprzęt jest coraz bardziej złożony i zminiaturyzowany, co za każdym razem sprowadza się do konieczności zapewnienia chłodzenia. Związek pomiędzy niezawodnością elektroniki a temperaturą pracy komponentów jest doskonale znany, stąd do zapewnienia jakości też dochodzimy m.in. przez skuteczne chłodzenie. Można nawet powiedzieć, że materiały i komponenty do chłodzenia elektroniki to produkty, które w dużym stopniu odpowiadają za trwałość i jakość urządzeń elektronicznych. Takie uwarunkowania powodują, że wybór, której marce i producentowi zaufać, nie jest wcale prosty ani jednoznaczny. Orientacja w ofercie rynku może być zatem dobrym wstępem do tego, aby ten wybór był jak najbardziej świadomy.

Energia elektryczna w ostatnim roku znacznie podrożała, a na 2023 rok zapowiadane są dalsze korekty cenników w górę, przez co opłacalność budowy instalacji odnawialnych stale się poprawia, a okres amortyzacji jest dzisiaj o kilka lat krótszy niż pięć lat temu. Komponenty wykorzystywane w instalacjach są też coraz tańsze i lepsze, bo na przestrzeni lat zostały dopracowane i są już wytwarzane na dużą skalę. Falowniki biją rekordy sprawności, są mniejsze i tańsze, co jest wynikiem zaawansowania technologii półprzewodnikowych oraz dużej konkurencji na rynku. Z jednej strony, rosnące ceny energii bezsprzecznie napędzają branżę energii odnawialnej, z drugiej zaś coraz bardziej odczuwalny brak gotowości sieci energetycznych do przyłączenia kolejnych instalacji zauważalnie hamuje rozwój OZE w Polsce. Jednak w kolejnych latach wszyscy specjaliści spodziewają się dalszego, dynamicznego wzrostu sektora PV, który mimo niełatwej sytuacji legislacyjnej i logistycznej notuje kolejne, rekordowe wyniki.

Badania urządzeń elektronicznych w coraz większym stopniu kojarzą się z zapewnieniem wysokiej jakości produktów, a klienci coraz bardziej zwracają uwagę na dokumenty i certyfikaty potwierdzające zgodność z wymaganiami. Być może jest to trochę spowodowane dużą liczbą nadużyć w procesach oceny zgodności oraz tym, że dla wielu towarów importowanych z Dalekiego Wschodu dokumenty wydają się rozmijać z rzeczywistością. Zapewne powodem jest też chęć ograniczenia ryzyka biznesowego związanego z wycofaniem niezgodnego produktu z rynku i utratą zaufania. Dlatego dokumenty z badań wystawione przez akredytowaną placówkę będącą tzw. zaufaną stroną mają obecnie na rynku realną wartość. Widać też powiększające się zainteresowanie dodatkowymi badaniami, a więc tymi niewymaganymi przepisami. To także znak, że w branży docenia się starania w zakresie formalnego potwierdzenia jakości.

Rosnącemu popytowi na komputery jednopłytkowe sprzyja głównie postępująca komputeryzacja i automatyzacja w przemyśle. Wykorzystują je aplikacje w transporcie, medycynie, reklamie, a nawet w rozrywce. Krótkie serie lub wyroby wykonywane na zamówienie (projekty), rosnąca bardzo szybko komplikacja zagadnień, jaką przynoszą technologie AI/ML, Big Data oraz komunikacja z chmurami i coraz droższa praca ludzka to od lat naturalne czynniki rozwojowe dla komputerowych systemów sterujących i kontrolnych. Małe komputerki bazujące na układach SoC z wydajnymi procesorami ARM oraz z wbudowaną komunikacją bezprzewodową są też bazą dla Internetu Rzeczy i Smart Cities. Wraz ze spadkiem cen, rozwojem technologii półprzewodnikowej takie komputery stają się także łatwo dostępne (tańsze).

Ciągły rozwój branży elektroniki wymusza coraz większy stopień specjalizacji wśród inżynierów zajmujących się tworzeniem urządzeń, na skutek czego większość projektów, szczególnie tych złożonych, wymaga współpracy całych zespołów fachowców o różnych specjalizacjach oraz doświadczeniu. Zajmując się elektroniką profesjonalną, bardzo trudno jest obecnie zachować ogólny profil, zaś niemal każde nowe zadanie wymaga pogłębiania wiedzy przez wszystkich członków zespołu. W takiej sytuacji w wielu przypadkach rozsądna może się okazać decyzja o szukaniu możliwości konstrukcyjnych poza firmą.

Szybki rozwój rynku elektroniki i to, że rozwiązania na niej bazujące pojawiają się w coraz to nowych obszarach techniki i branżach, prowadzi do wzrostu wymagań jakościowych stawianych przed urządzeniami elektronicznymi, a w konsekwencji przed wszystkimi wchodzącymi w ich skład podzespołami. Zależność ta wynika też z tego, że sprzęt elektroniczny pełni w naszym życiu coraz bardziej odpowiedzialną funkcję, np. jest instalowany w telekomunikacji, medycynie, a straty, do jakich dochodzi w przypadku niedostępności usług lub awarii sprzętu w takich obszarach, są coraz większe. Wraz z rosnącą cyfryzacją i postępującą automatyzacją coraz więcej urządzeń przemysłowych wymaga zapewnienia odpowiedniej ochrony przed wpływem niekorzystnych zjawisk na swoje działanie. Dotyczy to zarówno procesu produkcji, jak i późniejszego korzystania. Stąd rosnąca świadomość użytkowników i producentów, aby używać produktów zwiększających stopień ochrony antystatycznej i elektromagnetycznej. Tendencja ta najprawdopodobniej będzie się pogłębiała, ponieważ przybywa rozwiązań bezprzewodowych, rosną częstotliwości pracy urządzeń, zwiększając wrażliwość.

Klientami na urządzenia technologiczne są głównie firmy EMS i producenci elektroniki z własnym parkiem maszynowym. Firmy kontraktowe obsługują klientów z różnych branż, także z tych mało związanych z elektroniką klasyczną. Współpracują z klientami z zagranicy i nowo powstającymi startupami, dla których są działem produkcyjnym. Z uwagi na takie uwarunkowania firmy EMS mają relatywnie dużo sprzętu i urządzeń pomocniczych. Z reguły jest to kilka linii po to, aby zapewnić szybką realizację zleceń różnego typu. Z kolei dla firm OEM własne zaplecze produkcyjne jest uznawane za ważny atut zapewnienia jakości i elastyczności oraz nierzadko jest ono wymieniane jako sposób na poprawę tempa i możliwości rozwoju produktów własnych. Razem jest to relatywnie duża grupa przedsiębiorstw, które tworzą fundamenty do rozwoju innowacyjności krajowej elektroniki.

Projektowanie elektroniki staje się coraz trudniejsze i kosztowne. Projektant musi znaleźć kompromis dla wielu przeciwstawnych zagadnień technicznych, zapewnić spełnienie norm i utrzymać koszty w dostępnym budżecie. To wszystko trzeba zapewnić w jak najkrótszym czasie, stąd swoboda konstrukcyjna jest dzisiaj znacznie mniejsza niż kiedyś. Czas życia układów, rozwiązań, technologii i standardów nieustannie się skraca, przez co w pracach projektowych stale trzeba sięgać po nowości. Nie ma zatem dzisiaj czasu na dogłębną analizę potencjału wszystkich technologii obecnych na rynku, bo tempo rozwoju całej elektroniki rośnie, tak samo jak komplikacja, a dodatkowo jest wiele rozwiązań równoważnych od strony technicznej i technologii podobnych do siebie. Stąd odpowiedź na pytanie, co wybrać, staje się coraz trudniejsza. Dlatego im większe są oczekiwania w zakresie projektu i jego skomplikowanie, im mniej jest czasu na wprowadzenie produktu na rynek, tym znaczenie tego, jakie mamy narzędzia, platformy ewaluacyjne i oprogramowanie, jest większe.

Komponenty do aplikacji dużej mocy można uważać za dobre odzwierciedlenie możliwości współczesnej elektroniki, które odgrywają coraz większą rolę w każdej gałęzi techniki i gospodarki, ale największe korzyści przynoszą w przemyśle i transporcie. Te dwa sektory są w Polsce w największym stopniu powiązane z nowymi inwestycjami, rozwojem i nowymi technologiami. Rozwój i realizacja wielu koncepcji wiążących się z przemysłem i nowoczesną motoryzacją (e-mobilnością) wiedzie przez elektronizację dotychczasowych urządzeń, w tym także tych do niedawna niedostępnych dla półprzewodników z przyczyn technicznych lub ekonomicznych.

Narzędzia ręczne i sprzęt wyposażenia warsztatowego to produkty stanowiące infrastrukturę stanowisk pracy w produkcji, serwisie, laboratoriach lub biurach projektowych. W takich miejscach wymagane są specjalistyczne meble, narzędzia, sprzęt lutowniczy, środki ochrony antystatycznej i wiele innych produktów. Wraz z rozwojem przemysłu elektronicznego z roku na rok takiego sprzętu potrzeba coraz więcej, bo postępująca miniaturyzacja, coraz większa wrażliwość układów elektronicznych, a także dbanie o jakość wymuszają właściwe traktowanie. Sprzęt pozornie nie wydaje się być może wartościowy, niemniej stanowi cenny dodatek zapewniający kompleksowość ofert w wielu firmach zaopatrujących producentów elektroniki.

Kompetencje i możliwości krajowych firm EMS z każdym rokiem są bardziej doceniane na rynku światowym, a klienci coraz chętniej zlecają kompleksowe usługi produkcji. Startupy, nowe firmy powodują, że rynek usług kontraktowych rośnie i miejsca mimo sporej konkurencji nie brakuje. Sprzyjającym czynnikiem rozwojowym jest też rozwój polskiej produkcji elektronicznej i duża liczba oryginalnych, ciekawych projektów polskiej myśli technicznej. Korzystne tendencje na rynku urządzeń M2M, Smart Home, IoT, Smart City oraz sieci bezprzewodowych także pozytywnie wspierają branżę. W relacjach między firmami elektronicznymi a firmami EMS zapanowała stabilizacja sprowadzająca się nierzadko do elastycznego podejścia, w którym część zleceń realizowana jest we własnym zakresie, np. te pilne i nietypowe, reszta oddawana jest do kooperantów.

Aby działać, elektronika musi być zasilana, stąd praktycznie bez wyjątku każde współczesne urządzenie techniczne potrzebuje zasilacza. Pod tym hasłem kryją się tysiące rozwiązań różniących się parametrami, budową, przeznaczeniem i wykonaniem i coraz częściej jednostki te są wykorzystywane do zapewnienia działania krytycznych systemów i instalacji. W przypadku zasilaczy dużej mocy, takich, które kierowane są do aplikacji przemysłowych, medycznych, telekomunikacyjnych, rola jaką ma pełnić taki sprzęt, staje się coraz ważniejsza, a nierzadko zasilacz nawet może decydować o zdrowiu i życiu. Dlatego ich wybór, parametry techniczne, niezawodność i funkcjonalność mają fundamentalne znaczenie dla szeroko rozumianego bezpieczeństwa.

Prototypowanie elektroniki to taki zakres zagadnień, który tworzony jest przez wiele nierzadko drobnych produktów i jednostkowe usługi. Jest to na tyle szeroki asortyment wyrobów, że zdecydowana większość firm z tego obszaru nie ma kompleksowej oferty, a często nie konkuruje ze sobą. Pod prototypowanie daje się podciągnąć istotną część produktów będących w ofertach, bo mają one uniwersalny charakter i to korzystający z nich definiuje, do czego będą używane. Niemniej w ostatnich latach widać, że tak zdefiniowany rynek ewoluuje w stronę specjalizacji, a w miejsce przypadkowych wyrobów i adaptowanego sprzętu pojawiają się wersje skonstruowane specjalnie pod kątem potrzeb produkcji małych serii. Tytułowy sprzęt nie wydaje się może na pierwszy rzut oka bardzo wartościowy, niemniej w rzeczywistości stanowi cenny dodatek zapewniający kompleksowość ofert w wielu przedsiębiorstwach. Jest to też sektor rynku, w którym krajowe firmy próbują swoich sił jako producenci.

Przekaźniki elektromagnetyczne uznawane są za produkty perspektywiczne, zawsze dobrze dopasowane do aktualnych wymagań technicznych. Zapewniają dużą odporność na chwilowe przeciążenia, przepięcia i stany nieustalone oraz możliwość komutacji sygnałów dużej mocy, zarówno przy wysokim napięciu, jak i przy dużym natężeniu prądu. Ważną cechą jest też mały opór w stanie załączenia, czego nie da się uzyskać w przekaźnikach półprzewodnikowych na wysokie napięcia i mają pomijalnie mały upływ w stanie rozwarcia styków. Mimo wielu zmian w technice i ogromnego postępu w technologii, w wielu zastosowaniach (np. bezpieczeństwo) nie mają konkurencji.

Trudno przekonująco stwierdzić, czy szeroki dostępny asortyment wyświetlaczy kreuje nowe aplikacje, czy też rozwój elektroniki i ekspansja na nowe rynki powoduje, że potrzeba ich coraz więcej. W sumie sprowadza się to do tego samego: mamy coraz większy asortyment jednostek wyświetlaczy, są one coraz tańsze, a więc dostępniejsze, mają coraz lepsze parametry w zakresie wizualizacji danych oraz odporności mechanicznej i środowiskowej.

Mimo że rynek elektroniki bardzo szybko się zmienia, krajowa branża dystrybucji komponentów elektronicznych to dojrzała i stabilna grupa łącząca około 100 firm o różnej wielkości, z których wiele może się pochwalić minimum kilkunastoletnią historią. Pomimo globalnych uwarunkowań gospodarczych i obecności na rynku wielu firm zagranicznych o dużym potencjale, cały czas swoje miejsce mają firmy krajowe, przekonując, że rynek dystrybucji daje wiele szans i możliwości. Koncentracja wysiłku rozwojowego dystrybutorów jest ukierunkowana dzisiaj na to, aby budować relacje z klientami na najwcześniejszym etapie projektowania oraz na posiadaniu możliwie najbardziej kompleksowej oferty produktów w obszarze zajmowanym przez firmę na rynku oraz oczywiście na to, aby mieć w magazynie towar do sprzedaży.

Kooperacja w produkcji wiązek kablowych wiąże się z wszechobecną presją na zapewnienie jakości w całej technice. W zakresie układów elektronicznych i przy montażu płytek drukowanych branża elektroniczna doprowadziła do perfekcji zagadnienia z nią związane i elektronika układowa, a więc ta, która znajduje się w obrębie płytki drukowanej, psuje się dzisiaj stosunkowo rzadko. Tym samym w konsekwencji znacznie wzrosły wymagania techniczne dla reszty subkomponentów, w tym złączy i wiązek kablowych. To dlatego, że nikt nie chce dopuścić do sytuacji, w której złe połączenie będzie przyczyną awarii sprzętu profesjonalnego. Firmy produkcyjne przekonały się, że od niezawodności i poprawności wykonania wiązek kablowych wiele zależy. Uszkodzenie, błędne wykonanie wiązki w znakomitej większości przypadków jest błędem fatalnym, dlatego jakość wykonania ma kluczowe znaczenie dla realizowanej produkcji, kosztów serwisu i marki.