Raporty

Na rynku mamy coraz większy asortyment jednostek wyświetlaczy, są one coraz tańsze, a więc dostępniejsze, mają coraz lepsze parametry w zakresie wizualizacji danych oraz odporności mechanicznej i środowiskowej. Rośnie liczba dostępnych przekątnych ekranu i rozdzielczości, proporcji boków i interfejsów. Pojawiają się zaawansowane kontrolery, opcje związane z szerokim zakresem temperatur pracy, dużym kątem obserwacji, czytelnością w warunkach silnego oświetlenia słonecznego. Dostawcy wyświetlaczy tworzą też grupy produktów, wokół których możliwa jest łatwa migracja, czyli zmiana wyświetlacza nie wiąże się z kłopotliwymi zmianami układu elektronicznego i dużymi modyfikacjami oprogramowania.

O mikrokontrolerach w mediach było głośno dwa lata temu, kiedy w pandemii zaczęły się kłopoty z ich dostępnością, a czasy realizacji zamówień pobiły rekordy, często przekraczając znacznie cały rok. Wówczas okazało się, jak bardzo jesteśmy zależni od tych jednostek i jak mało poświęcaliśmy uwagi w projektach na minimalizację ryzyka związanego z jednym źródłem zaopatrzenia, typem układu, a nawet używaną obudową.

Producenci i dostawcy transformatorów i podzespołów indukcyjnych mają w kraju dość dużą liczbę odbiorców, na przykład ze strony producentów układów automatyki, rynku AGD, oświetlenia ledowego oraz szybko zyskującej na znaczeniu elektromobilności. Zauważalna część produkcji kierowana jest też na eksport, bo krajowa oferta zapewnia wciąż konkurencyjne ceny, wysoką jakość wykonania, przy ważnej z punktu widzenia prowadzonego biznesu obecności tych firm na wspólnym europejskim obszarze celnym. Sektor grupujący tytułowe podzespoły jest ważną częścią krajowej elektroniki i w ostatnich dwóch dekadach zmienił się ogromnie pod względem technologii, skali działania, a także wiedzy i kompetencji technicznych firm.

Niezmiennie od dziesiątków lat przekaźniki elektromagnetyczne łączą obwody w urządzeniach elektronicznych i elektrycznych, zapewniając wysokie parametry użytkowe za niewielką cenę. Ich trwałość i duża odporność na przeciążenia okazują się na tyle ważne dla inżynierów, że nie tylko nie zastępują ich w wielu obwodach przez wersje półprzewodnikowe, ale z powodzeniem aplikują je w nowych obszarach aplikacyjnych. Przekaźniki elektromagnetyczne są fenomenem techniki, bo mimo przeszło 150-letniej historii cały czas uznawane są za produkty perspektywiczne, zawsze obecne i istotne, a nowe pomysły w zakresie miniaturyzacji, wysokiej jakości wykonania, niskiego poboru mocy przez cewkę elektromagnesu w tych elementach zawsze budzą zainteresowanie.

Początek 2023 roku przyniósł spory wzrost cen nośników energii i kosztów pracy, jednak rok wcześniej też nie było w biznesie łatwo, gdyż produkty nie tylko były trudniej dostępne, ale także sporo podrożały. Na dodatek popyt rynku ostatnio zmalał, wywołując problem z zapasami nagromadzonymi w okresie pandemii. Efekt jest taki, że rentowność produkcji elektroniki istotnie zmalała i jest to problem zarówno dla firm OEM, jak i licznych EMS-ów.

Płytki drukowane potrzebne są praktycznie do każdego urządzenia elektronicznego, dla firm EMS, producentów oświetlenia, wytwórców urządzeń przemysłowych czy startupów zajmujących się IoT. Z uwagi na tę powszechność zastosowań rynek obwodów rośnie wraz z całą branżą elektroniczną. Wspólnym celem dla tych przedsiębiorstw staje się zapewnienie sobie dobrych i niedrogich płytek, obojętnie, czy krajowej produkcji, czy importowanych. Największe wyzwanie to zapewnienie wysokiej jakości i powtarzalności przy krótkich terminach dostaw.

Prototypowanie jest częścią procesu projektowania urządzeń elektronicznych i pełni funkcję punktu kontrolnego między etapem komputerowych przygotowań i symulacji a produkcją seryjną. Pozwala na weryfikację konstrukcji, a zwłaszcza na sprawdzenie, czy spełnia ona wymagania nakładane przez normy. Rozwój technologii wymusza inwestycje w prototypowanie, bo wszystko jest coraz mniejsze, delikatniejsze i coraz mniej można dokonać bez dysponowania odpowiednimi narzędziami i urządzeniami. Fizyczne wykonanie prototypu jest coraz trudniejsze, bo elementy elektroniczne są na tyle małe, że wyklucza to montaż ręczny. Jeśli nie we własnym zakresie, to prototypowanie może być zrealizowane w kooperacji.

Kiepski przełącznik lub tandetna klawiatura są w stanie skutecznie popsuć opinię o producencie urządzenia i marce produktu, i zmusić do kosztownego serwisu sprzętu. W miarę upływu lat coraz więcej osób jest świadomych takiego ryzyka i co jest również ważne, ma obecnie fundusze na to, aby go unikać. Dystrybutorzy i producenci od lat wkładają wiele wysiłku w promocję elementów markowych wśród firm elektronicznych, cierpliwie pracują nad zmianą podejścia klientów do zakupów. Te działania przynoszą efekty. W ostatnich latach jakość przełączników i przycisków znacznie się poprawiła, a znaczenie produktów z dolnej półki jest wyraźnie mniejsza. Wytwórcy udoskonalili technologię, poprawili precyzję działania tych elementów i sięgnęli po nowe, lepsze materiały, aby sprostać rosnącym wymaganiom.

Zasilacze impulsowe to jedne z najpopularniejszych na rynku komponentów standardowych przeznaczonych do realizacji systemów elektronicznych. Każdy sprzęt wymaga zapewnienia zasilania, najczęściej z sieci energetycznej, stąd dzisiaj zasilacze są wykorzystywane praktycznie we wszystkich gałęziach współczesnej techniki, bez względu na branżę, typ urządzenia i aplikację. W obszarze techniki dla jednostek dużej mocy wyścig technologiczny koncentruje się na sprawności, małych wymiarach przy dużej mocy wyjściowej oraz niezawodności. Po stronie dystrybucji liczy się to, aby produkt był dostępny, zapewniał dobry stosunek ceny do jakości, a asortyment wersji i typów pozwalał na dobranie optymalnej jednostki w zakresie parametrów elektrycznych, montażu oraz funkcjonalności.

Złącza elektryczne są niezwykle istotnym elementem niemal każdego projektu systemu elektronicznego, a wersje o dużej obciążalności, przeznaczone do pracy w aplikacjach przemysłowych i energetycznych, tworzą awangardę zaawansowania technicznego. Bez względu na aplikację, złącza podążają za ogólnymi zmianami w samej elektronice, tj. coraz większą miniaturyzacją urządzeń, także tych dużej mocy. Coraz więcej aplikacji ma konstrukcję modułową, gdzie bloki funkcjonalne łączone są w jednej obudowie za pomocą dobranych komponentów połączeniowych. Łatwiejszy montaż i demontaż zapewniany przez logiczny podział aplikacji na części, liczne systemy szybkich połączeń niewymagających stosowania narzędzi – to obecnie nie fanaberia, ale konkretne oszczędności w serwisie, utrzymaniu ruchu, instalacji, modernizacji. Do tego potrzebne są niezawodne elementy połączeniowe.

Materiały do produkcji elektroniki z jednej strony determinują jakość i w części zaawansowanie procesów produkcyjnych, z drugiej strony ustalają też koszty produkcji. Przy szerokim asortymencie produktów na rynku, licznych markach handlowych, rozbudowanej sieci dystrybucji, wybór konkretnego produktu staje się zagadnieniem wielowymiarowym. Konieczne jest precyzyjne określenie swoich potrzeb i wymagań, a następnie znalezienie produktu o najlepszym stosunku możliwości do ceny. Rozwiązanie takiej łamigłówki wymaga wiedzy oraz dużej ilości wolnego czasu, stąd w wielu przypadkach decydująca staje się opinia, rekomendacja i dostępne wsparcie techniczne ze strony dostawcy.

Dobra obudowa to taka, która zapewnia odporność mechaniczną i środowiskową, pozwala na skuteczne odprowadzanie ciepła, ochronę elektromagnetyczną, bezpieczeństwo użytkowania, łatwość montażu i serwisu, długi czas eksploatacji, przy atrakcyjnym wyglądzie gwarantującym pozytywne postrzeganie produktu przez użytkownika końcowego. W przypadku elektroniki konsumenckiej wygląd, dobre materiały, kolorystyka tak samo decydują o powodzeniu sprzedaży i o pozytywnym postrzeganiu wyrobów, jak funkcjonalność, wydajność i inne kryteria techniczne. Lista wymagań, jakie klienci stawiają przed obudowami, jest coraz dłuższa, co powoduje, że spełnienie wszystkich warunków jest trudne i wymaga od dostawców posiadania bardzo szerokiego asortymentu produktów oraz rozbudowanego parku maszynowego pozwalającego na tworzenie dopracowanych w szczegółach produktów.

Rosnące ceny energii elektrycznej wywołują w ostatnich miesiącach zwiększone zainteresowanie oświetleniem diodowym, które opanowało już całkowicie domy i budynki, a teraz staje się standardem w oświetleniu hal magazynowych, budynków przemysłowych, a także jest wykorzystywane w rolnictwie do uprawy roślin. Kupujący te produkty coraz bardziej są zainteresowani ich wysoką jakością, trwałością i dobrymi parametrami świetlnymi, takimi jak współczynnik oddawania barw. Przeniesienie ciężaru rozwoju rynku w taką stronę jest w części efektem tego, że klienci kupujący oświetlenie LED do zastosowań pozakonsumenckich mają za sobą eksperymenty z tanimi wyrobami azjatyckimi, a także szukają innowacji.

Automatyka budynkowa to niezwykle popularny i pojemny termin, za którym kryją się rozwiązania poprawiające komfort użytkowania, zapewniające oszczędności kosztów i bezpieczeństwo w obiektach. Części wchodzące w skład to komponenty sprzętowe takie jak czujniki, siłowniki, sterowniki wraz z ewentualnym medium komunikacyjnym (przewodowym lub bezprzewodowym), oprogramowanie systemowe wraz z całą infrastrukturą IT (serwery, bazy danych, interfejs webowy), a także narzędzia analityczne do oceny zdarzeń i kontroli stanu obiektu. Za pomocą komponentów automatyki budynkowej kontroluje się instalacje takie jak oświetlenie, ogrzewanie i klimatyzację, wentylację, systemy alarmowe i kontroli dostępu, steruje roletami, zamkami itp. Mimo że wiele komponentów automatyki może działać autonomicznie, prawdziwa funkcjonalność pojawia się po spięciu całej instalacji w sieć kontrolowaną przez sterownik zarządzający jej pracą. Taki centralny element pozwala na zdalne sterowanie całością w ustalony sposób z wykorzystaniem lokalnego panelu sterującego lub zdalnie dzięki połączeniu internetowemu np. z użyciem aplikacji na smartfonie.

Wydzielanie ciepła w układach elektronicznych zawsze stanowi problem konstrukcyjny i mimo wielu zmian technologicznych w zakresie efektywności energetycznej konieczność odprowadzania nadmiaru tej energii dotyczy wielu rozwiązań. Z jednej strony bijemy rekordy małego poboru mocy, z drugiej strony sprzęt jest coraz bardziej złożony i zminiaturyzowany, co za każdym razem sprowadza się do konieczności zapewnienia chłodzenia. Związek pomiędzy niezawodnością elektroniki a temperaturą pracy komponentów jest doskonale znany, stąd do zapewnienia jakości też dochodzimy m.in. przez skuteczne chłodzenie. Można nawet powiedzieć, że materiały i komponenty do chłodzenia elektroniki to produkty, które w dużym stopniu odpowiadają za trwałość i jakość urządzeń elektronicznych. Takie uwarunkowania powodują, że wybór, której marce i producentowi zaufać, nie jest wcale prosty ani jednoznaczny. Orientacja w ofercie rynku może być zatem dobrym wstępem do tego, aby ten wybór był jak najbardziej świadomy.

Energia elektryczna w ostatnim roku znacznie podrożała, a na 2023 rok zapowiadane są dalsze korekty cenników w górę, przez co opłacalność budowy instalacji odnawialnych stale się poprawia, a okres amortyzacji jest dzisiaj o kilka lat krótszy niż pięć lat temu. Komponenty wykorzystywane w instalacjach są też coraz tańsze i lepsze, bo na przestrzeni lat zostały dopracowane i są już wytwarzane na dużą skalę. Falowniki biją rekordy sprawności, są mniejsze i tańsze, co jest wynikiem zaawansowania technologii półprzewodnikowych oraz dużej konkurencji na rynku. Z jednej strony, rosnące ceny energii bezsprzecznie napędzają branżę energii odnawialnej, z drugiej zaś coraz bardziej odczuwalny brak gotowości sieci energetycznych do przyłączenia kolejnych instalacji zauważalnie hamuje rozwój OZE w Polsce. Jednak w kolejnych latach wszyscy specjaliści spodziewają się dalszego, dynamicznego wzrostu sektora PV, który mimo niełatwej sytuacji legislacyjnej i logistycznej notuje kolejne, rekordowe wyniki.

Badania urządzeń elektronicznych w coraz większym stopniu kojarzą się z zapewnieniem wysokiej jakości produktów, a klienci coraz bardziej zwracają uwagę na dokumenty i certyfikaty potwierdzające zgodność z wymaganiami. Być może jest to trochę spowodowane dużą liczbą nadużyć w procesach oceny zgodności oraz tym, że dla wielu towarów importowanych z Dalekiego Wschodu dokumenty wydają się rozmijać z rzeczywistością. Zapewne powodem jest też chęć ograniczenia ryzyka biznesowego związanego z wycofaniem niezgodnego produktu z rynku i utratą zaufania. Dlatego dokumenty z badań wystawione przez akredytowaną placówkę będącą tzw. zaufaną stroną mają obecnie na rynku realną wartość. Widać też powiększające się zainteresowanie dodatkowymi badaniami, a więc tymi niewymaganymi przepisami. To także znak, że w branży docenia się starania w zakresie formalnego potwierdzenia jakości.

Rosnącemu popytowi na komputery jednopłytkowe sprzyja głównie postępująca komputeryzacja i automatyzacja w przemyśle. Wykorzystują je aplikacje w transporcie, medycynie, reklamie, a nawet w rozrywce. Krótkie serie lub wyroby wykonywane na zamówienie (projekty), rosnąca bardzo szybko komplikacja zagadnień, jaką przynoszą technologie AI/ML, Big Data oraz komunikacja z chmurami i coraz droższa praca ludzka to od lat naturalne czynniki rozwojowe dla komputerowych systemów sterujących i kontrolnych. Małe komputerki bazujące na układach SoC z wydajnymi procesorami ARM oraz z wbudowaną komunikacją bezprzewodową są też bazą dla Internetu Rzeczy i Smart Cities. Wraz ze spadkiem cen, rozwojem technologii półprzewodnikowej takie komputery stają się także łatwo dostępne (tańsze).

Ciągły rozwój branży elektroniki wymusza coraz większy stopień specjalizacji wśród inżynierów zajmujących się tworzeniem urządzeń, na skutek czego większość projektów, szczególnie tych złożonych, wymaga współpracy całych zespołów fachowców o różnych specjalizacjach oraz doświadczeniu. Zajmując się elektroniką profesjonalną, bardzo trudno jest obecnie zachować ogólny profil, zaś niemal każde nowe zadanie wymaga pogłębiania wiedzy przez wszystkich członków zespołu. W takiej sytuacji w wielu przypadkach rozsądna może się okazać decyzja o szukaniu możliwości konstrukcyjnych poza firmą.

Szybki rozwój rynku elektroniki i to, że rozwiązania na niej bazujące pojawiają się w coraz to nowych obszarach techniki i branżach, prowadzi do wzrostu wymagań jakościowych stawianych przed urządzeniami elektronicznymi, a w konsekwencji przed wszystkimi wchodzącymi w ich skład podzespołami. Zależność ta wynika też z tego, że sprzęt elektroniczny pełni w naszym życiu coraz bardziej odpowiedzialną funkcję, np. jest instalowany w telekomunikacji, medycynie, a straty, do jakich dochodzi w przypadku niedostępności usług lub awarii sprzętu w takich obszarach, są coraz większe. Wraz z rosnącą cyfryzacją i postępującą automatyzacją coraz więcej urządzeń przemysłowych wymaga zapewnienia odpowiedniej ochrony przed wpływem niekorzystnych zjawisk na swoje działanie. Dotyczy to zarówno procesu produkcji, jak i późniejszego korzystania. Stąd rosnąca świadomość użytkowników i producentów, aby używać produktów zwiększających stopień ochrony antystatycznej i elektromagnetycznej. Tendencja ta najprawdopodobniej będzie się pogłębiała, ponieważ przybywa rozwiązań bezprzewodowych, rosną częstotliwości pracy urządzeń, zwiększając wrażliwość.

Klientami na urządzenia technologiczne są głównie firmy EMS i producenci elektroniki z własnym parkiem maszynowym. Firmy kontraktowe obsługują klientów z różnych branż, także z tych mało związanych z elektroniką klasyczną. Współpracują z klientami z zagranicy i nowo powstającymi startupami, dla których są działem produkcyjnym. Z uwagi na takie uwarunkowania firmy EMS mają relatywnie dużo sprzętu i urządzeń pomocniczych. Z reguły jest to kilka linii po to, aby zapewnić szybką realizację zleceń różnego typu. Z kolei dla firm OEM własne zaplecze produkcyjne jest uznawane za ważny atut zapewnienia jakości i elastyczności oraz nierzadko jest ono wymieniane jako sposób na poprawę tempa i możliwości rozwoju produktów własnych. Razem jest to relatywnie duża grupa przedsiębiorstw, które tworzą fundamenty do rozwoju innowacyjności krajowej elektroniki.