Fundusze UE

Od ponad dekady fundusze strukturalne Unii Europejskiej odgrywają ogromną pozytywną rolę na rynku elektroniki, gdyż pozwalają przedsiębiorcom zrealizować wiele kosztownych inwestycji. Pomoc ze strony funduszy jest zmienna i zależy od rejonu kraju, w którym działa firma, celu, jaki ma przynieść inwestycja i podobnych aspektów.

Niemniej pomoc potrafi objąć połowę inwestycji, dzięki czemu do krajowych firm trafiają urządzenia bardziej nowoczesne. Fundusze zdejmują z wielu zakupów problem niskiej ceny, poprawiają zainteresowanie sprzętem markowym i zapewne bez nich rola, jaką na rynku odgrywa sprzęt używany, byłaby znacznie większa.

Sprzedaż urządzeń technologicznych

Obroty połowy dostawców urządzeń technologicznych do produkcji elektroniki wahają się między 0,5 a 5 mln zł, co czwarta firma ma je na jeszcze mniejszym poziomie - do 0,5 mln, a tylko co 10. przekracza 25 mln zł rocznie. Duży procent dostawców o średnich obrotach (niebieskie pole) jest zrozumiały, bowiem tytułowe produkty sprzedają nie tylko specjalizowani dostawcy o kompleksowej ofercie, ale także mniejsze firmy, dla których sprzęt ten jest dodatkiem, a także firmy handlowe o ogólnym profilu. W praktyce pola zielone i żółte są nieco większe, niż pokazano na rysunku, gdyż nie wszyscy podali nam w ankietach informacje na temat swojej sprzedaży. Z uwagi na to dane te należy traktować jako przybliżone.

Przed nami jeszcze trzy lata dostępności takich środków (do 2020 roku) i zapewne także dobrej i stabilnej koniunktury na rynku urządzeń technologicznych do produkcji. Potem należy oczekiwać, że wsparcie to zostanie mocno ograniczone. Pytani specjaliści prognozują, że może to wywołać na rynku jakieś przetasowania, niemniej w praktyce na razie są to wyłącznie spekulacje.

Kłopoty z kadrą

Krajowy rynek elektroniki zaczyna borykać się z brakami kadrowymi, bo niestety szybki rozwój tworzy trudne do obsadzenia luki w zakresie personelu średniego szczebla, a więc głównie techników, którzy potrafią nie tylko obsługiwać maszyny, ale rozumieją dziejące się procesy i znaczenie ich dla jakości.

Tabela 2. Dane kontaktowe do dostawców urządzeń technologicznych do produkcji elektroniki

O problemach tego typu świadczy spora liczba ogłoszeń przedsiębiorstw poszukujących pracowników do obsługi urządzeń produkcyjnych, a niestety nie ma w Polsce kształcenia w szkołach zawodowych pod tym kątem. Oznacza to, że kwalifikacje zdobywa się w firmach, na płatnych kursach i seminariach technicznych, przez co cały proces staje się długotrwały, co trwa dłużej i jest niestety jedną z przyczyn pojawiających się braków.

Które grupy produktów mają największy potencjał rynkowy?

Termin urządzenia do produkcji elektroniki obejmuje minimum kilkadziesiąt typów urządzeń o różnym zastosowaniu, niemniej jak widać na powyższym wykresie, za te o największym potencjale uznano najważniejszą i niezbędną trójkę sprzętu do układania elementów, lutowania i kontroli jakości. W tych pozycjach nie ma żadnego zaskoczenia, ale warto odnotować, że niezłe miejsce przypadło urządzeniom do zabezpieczania i pokrywania zmontowanych pakietów powłokami ochronnymi. Jest ono naturalną konsekwencją zainteresowania poprawą jakości, rosnącą specjalizacją elektroniki i tego, że sprzęt elektroniczny jest wykorzystywany w coraz bardziej odpowiedzialnych zadaniach. W trend ten wpisuje się także kolejna pozycja związana z wyposażeniem produkcji, za którą kryją się m.in. popularne szafy i magazyny do przechowywania elementów w kontrolowanych warunkach.

Ubocznym zjawiskiem jest tutaj wzrost zainteresowania producentów elektroniki urządzeniami technologicznymi o uniwersalnej i prostej dla obsługi konstrukcji i oprogramowaniu. Wiele nowości wchodzących na rynek ma oprogramowanie ukierunkowane na szybkie i łatwe przygotowanie do pracy oraz zapewniające działanie przy minimalnym nadzorze. W ten sposób inwestycja w nową platformę technologiczną może stać się remedium na problemy kadrowe lub przynajmniej nie dochodzi do blokowania inwestycji przez braki kadrowe.

Dostawcy sprzętu technologicznego

Grono firm zajmujących się sprzedażą urządzeń produkcyjnych to grupa z dzisiejszej perspektywy w zasadzie niezmienna i jak widać z tabeli 2 - dość liczna. Większość przedsiębiorstw ma szeroką i kompletną ofertę urządzeń do produkcji, dla których zasadniczą część działalności stanowi sprzedaż urządzeń do montażu podzespołów.

Najważniejsze czynniki sprzyjające rozwojowi rynku

Inwestycja w park maszynowy dla producenta elektroniki to duży wysiłek finansowy, dlatego możliwość uzyskania dofinansowania z funduszy rozwojowych UE znalazła się na czołowym miejscu wśród czynników pozytywnie wspierających rozwój rynku. Za korzystne zjawiska uznano także coraz większą penetrację elektroniki we współczesnej technice również do sektorów, które do niedawna potrafiły się bez niej obyć. Czynnik ten, razem z ogólnymi trendami outsourcingu w biznesie, powstawaniem nowych małych firm, a także przy rosnącym zainteresowaniu współpracą z naszymi firmami EMS firm zagranicznych, prowadzi do wzrostu rynku. Trzeba także pamiętać, że wymagania jakościowe odbiorców szybko się zwiększają, wymuszając zmiany w wykorzystywanych urządzeniach. Mniejsze komponenty, miniaturyzacja stają się także dobrym powodem do modernizacji.

Każda z takich firm jest powiązana zwykle z jednym producentem maszyn pick & place, dostawcą pieców, sitodrukarek i innych grup. Takie firmy w tym zestawieniu to m.in. AdoptSMT, Amtest, CPS-IEP, DAS, Essemtec, Interfl ux, Labem, PAKT Electronics, PB Technik, Robtools SMT, Scanditron, SMT-TECH.

Poza wymienioną grupą funkcjonują firmy o węższym profilu, specjalizujące się w urządzeniach do nakładania powłok ochronnych oraz lutowania selektywnego, jak AMB Technic, APCom, Semicon (produkcja szablonów do SMT) lub WG Electronics, sprzedający specjalistyczne automaty do produkcyjnego programowania pamięci Flash, mikrokontrolerów, testery boundary-scan, liczarki i pakowarki podzespołów.

Tabela 3. Plan raportów "Elektronika" na najbliższe miesiące

W grupie tej sklasyfikować można także PCB Technology, oferującą maszyny do produkcji PCB. Krajowych producentów reprezentują Mechatronika - wytwórca automatów i półautomatów SMT, pieców, dozowników pasty i kleju, drukarek szablonowych.

To także Neotech, projektująca i wytwarzająca maszyny do produkcji cewek i dławików, a kolejną Alnea, która na bazie seryjnego robota przemysłowego wytwarza automat do montażu THT. Z tego podziału wyłamuje się firma Renex, która ma profil produkcyjno-dystrybucyjny. Pod marką Reeco produkowany jest sprzęt lutowniczy, wyposażenie produkcji (meble, stanowiska robocze), odzież antystatyczna, a także roboty lutujące.

Zgrubną orientację o ofertach poszczególnych firm daje zestawienie pokazane w tabeli 1. Tabela 2 z danymi kontaktowymi i listą reprezentowanych marek uzupełnia ten ogólny przegląd ofert.

Robert Magdziak

Źródłem wszystkich danych przedstawionych w tabelach oraz na wykresach są wyniki uzyskane w badaniu ankietowym przeprowadzonym wśród dystrybutorów urządzeń do produkcji elektroniki w Polsce.